Времето кое САД му го даде на лидерот на Северна Кореа Ким Џонг-ун да се откаже од интерконтинентални балистички ракети со нуклеарен полнеж истекува брзо и набљудувачите почнаа да ги анализираат воените опции за претседателот Доналд Трамп. Во вторникот тој предупреди дека Северна Кореја ќе ја стигне “оган и бес”, ако продолжи да упатува закани. Откако ОН воведоа најстроги санкции досега врз режимот на Ким, Северна Кореја го повтори својот став дека програмата со нуклеарно оружје е неопходна за запирање на американска инвазија.
Изборот за Трамп и САД не е лесен.
1. Не можат ли САД да направат хируршки удар?
Веројатно нема да функционира доволно добро. Ракетите на Северна Кореја и неговите нуклеарни инсталации се расфрлани и скриени во планинските области на земјата. Ако тие не бидат погодени, околу десет милиони луѓе во Сеул, 38 милиони луѓе во Токио и десетици илјади американски војници во североисточна Азија ќе бидат загрозени од ракетни напади со конвенционално оружје или со нуклеарни боеви глави. Дури САД да успеат да погодат сè, Сеул ќе остане подложен на напади од артилеријата на Северна Кореја.
Зошто Ким може да добие нуклеарно оружје?
“Дури ограничен удар од САД ќе создаде ризик да биде разбран од страна на Севернокорејци како почеток на многу поголем удар и тие можат да изберат да го користат нуклеарните оружја”, вели Џефри Луис, директор на Програмата за неширење на нуклеарното оружје во Источна Азија при Институт за меѓународни студии Middlebury. На некој начин САД ќе треба да испратат сигнал, како до Северна Кореја, така и до Кина – основниот сојузник и трговски партнер на Пјонгјанг дека хируршки воен удар е ограничен и дека Севернокорејци треба да избегнуваат нуклеарен одговор.
3. Дали е можно да се смени режимот?
Новото раководство не мора да води нов начин на размислување меѓу лидерите во Северна Кореја. Долгиот контакт на Ким со западните вредности, додека учел во Швајцарија, предизвика некои аналитичари да укажат на тоа дека тој може да избере да ја отвори земјата кон светот, но по доаѓањето на власт ги урна надежите. Покрај тоа, ако Ким на некој начин биде отстранет, владејачката клика околу него исто така ќе треба да си отиде, а тоа создава многу долга листа на луѓе за убивање. Кина, стравувајќи од бегалска криза и американски трупи на својата граница, веројатно ќе се обиде да го поддржи постојниот режим.
4. Дали ова значи дека целосната војна е најдобриот избор за САД?
Инвазијата би била неопходна за брзото неутрализирање на севернокорејската артилерија, како и ракетните и нуклеарни програми на Северна Кореја. Но секој знак за неизбежен удар, како купишта на американски борбени сили, мобилизирање на јужнокорејската и јапонската армија и евакуација на американските граѓани во регионот, можат да ја натераат Северна Кореја да изврши превентивен удар. Кина и Русија, исто така, во ова можат да бидат вклучени. “Во реални услови, војната мора да се избегне. Секоја анализа на трошоците и добивката покажува дека тоа е лудост “, вели Џон Делори, професор по меѓународни односи на Универзитетот Јонсеј во Јужна Кореја.
5. Како може Северна Кореја да одговори?
Најпосредна реакција најверојатно ќе биде масовно артилериско бомбардирање на Сеул и неговата околина. Инсталациите на севернокорејската артилерија долж границата можат да бидат активирани побрзо отколку воздушните или морските сили и поголемите балистички ракети кои можат да им нанесат удар на јужнокорејските, јапонските и на американски бази во регионот со нуклеарни, хемиски и биолошки оружја. Овие земји имаат системи за балистички ракетни одбрани, но не можат да гарантираат дека ќе ги соборат сите ракети. Јапонија почна да ги советува граѓаните што да прават во случај ракета да падне близу до нив – општо кажано да пробаат да слезат под земја. И американските компании рекламираат засолништата во ракетни засолништа. Иако не е јасно дали Северна Кореја може успешно да удри врз градови како Денвер и Чикаго, со интерконтинентални балистички ракети со нуклеарен полнеж, но не се знае и дали американските системи за одбрана можат да ги неутрализираат, а тоа ја зголемува американската загриженост.
6. Кои ќе бидат економските трошоци ако војната пропадне?
Јужна Кореја опфаќа околу 1,9% од светската економија и постојат компании како што се Samsung Electronics и Hyundai Motor. Остар пад на дејност поради војна на полуостровот би создал проблеми во регионот и во светот како целина. Глобалните финансиски пазари исто би почувствувале огромен шок на краток рок со пребарување на сигурни средства како злато, американски долар и швајцарски франци.
“Хуманитарната криза и обновувањето на економијата на Корејскиот полуостров по сличен нуклеарен конфликт ќе бараат големата меѓународна соработка, раководено од Кина, САД и ЕУ, и најверојатно ќе бидат потребни децении за подигнување на економијата”, смета Раџив Бисуос, главен економист за азиско-пацифичкиот Регион во IHS маркит.
7. Кои опции остануваат на масата?
Многу аналитичари велат дека е време да започнат разговори, а ситуацијата да не се влоши. Спречувањето на можноста Северна Кореја да се здобие со термонуклеарна оружје или повеќе модерни ракети е цел која вреди да биде прогонувана, вели Луис.
Сепак, непријатно, тоа значи дека на Северна Кореја ќе и се понуди награда за да се врати на преговарачката маса. Според Луис, една од можните награди е ограничувањето на воените вежби предводени од САД околу Северна Кореја. Прашањето што може да биде предложено од Севернокорејци “е разговор, кој треба да се води со општеството, со Конгресот и со Севернокорејцие, наместо овој имагинарен разговор за воени сценарија. Реалистичната опција е дипломатската, која го забавува процесот. И тоа ќе бара многу разговор “, вели Деллири.