Местото на Русија во XXI век се определува не само од тоа колку е остварлива економијата и политичкиот систем. Русија е затворена меѓу Истокот и Западот, а особено – меѓу Америка и Кина, двата пола на сегашни век. И ако земјата се дистанцира од едниот пол, неизбежно започнува да го привлекува другиот, бидејќи Москва не располага со доволно голема економска и политичка тежина денес, пишува во својата анализа за “Росбалт” Дмитриј Травин, професор на Европскиот универзитет во Санкт Петербург.

Брзо ескалирачкиот конфликт со Западот објективно ја турка Русија кон Истокот. Во основата на ова е желбата на рускиот народ. Најважно во овие односи не се политичките декларации – тие можат да се менуваат. Ако Западот и ја даде на Русија цела Украина, веднаш Кремљ ќе проговори за почитување на европските вредности, величината на американската демократија и за заеднички притисок врз Сирија, Иран и други режими што се противат на Вашингтон.

Но, работите наскоро нема да се променат. Изгледа многу малку разумни луѓе веруваат во тоа дека руската економија е посилна во сè друго, освен енергијата. Руската благосостојба зависи целосно од правецот на нафтоводите. Ако земјата му обезбедува ресурси на Западот, а потоа треба да игра по западните правила, а ако се ориентира на Исток – по источни.

Со постепеното исцрпување на западните сибирски наоѓалишта Русија почнува да се концентрира на ресурсите во источен Сибир. Кремљ веќе потпиша договор со Кина за изградба на гасоводот “Моќта на Сибир”, преку кој ќе и обезбеди на “злобната империја” гас од наоѓалиштето Ковикта. Очигледно тоа ќе е главниот проект на Кремљ во блиска иднина. Западен Сибир пак најверојатно би можел да ги загуби своите традиционална купувачи и исто така да ќе ги испраќа суровините за Кина, ако Пекинг е подготвен да плати за нив.

Во односите со Кина Русија има релативно ретка ситуација на монополска структура (со единствен или доминантен купувач ) на економијата. Кинезите можат, доколку е потребно, да се откажат од енергетските резерви од Русија, заменувајќи ги со оној што ќе им обезбеди алтернативни испораки. Но руската економија нема да биде во можност да ги испрати своите суровини во поинаква насока, фокусирајќи се во нафтоводите до само еден клиент.

Кина денес добива гас од Туркменистан. Огромни наоѓалишта на “сино гориво” има и Иран – порано или подоцна и оваа земја ќе се насочи кон кинескиот пазар. Значителни гасни полиња има и во близина на Параселските Острови, кои се во сопственост на Виетнам. Општо земено Пекинг, водејќи битка за превласт со Западот, ќе има во наредните децении силен разновиден систем за снабдување со горива.

Ако Русија го ограничи поголемиот дел од своите приходи во странска валута од Кина, земјата може да ја загуби можноста да прави независна политика. Москва се наоѓа во нешто како стапица, кој всушност речиси е достижен. Пекинг располага со можноста да врши притисок врз Кремљ по неколку основни позиции.

Прво, Кина ќе биде во можност да ја диктира цената бидејќи ќе е единствената која купува рускиот гас. Секако,како секој монопол, цените не може да се менуваат целосно произволно. Кина ќе мора да плаќа на Русија барем неколку пари за системот на производство и транспорт на гас, за да функционира правилно. Луѓето треба да добиваат плата, во спротивно тие ќе престанат да работат и ќе избегаат од Сибир кон други региони. Сепак на Москва ќе и ‘биде исклучително тешко да се обезбеди дека “Газпром” ќе постигнува добар профит, што ќе им овозможи да го задржат субвенционирањето на горивата за одделните региони на земјата.

Кремљ сепак има потреба од тоа, со оглед на бројните гласачи кои дадоа гласови за владејачкиот режим во замена за финансиска помош. Сепак Пекинг е малку веројатно да плаќа за гасот по цена која би му дозволила на рускиот буџет да субвенционира великодушно пример Чеченија.

Второ, Кина во еден момент може да дојде до заклучок дека треба да се спроведе сериозен политички притисок врз Русија. Парадоксално, но почва за овие претпоставки ни ги даваат настаните кои се случија во 2014 година во Украина.

Што побара Москва од Киев? Нешто апсолутно безопасно на прв поглед – федерализација. Москва не се стремеше да ги анектира Донецк и Луганск, но инсистираше Киев да им обезбеди на овие региони многу висок степен на независност. Со таква федерализација Кремљ веројатно ќе добие повеќе можности да влијае врз управувањето на тнр. “Нова Русија”.

Постои можност Пекинг да погледне на сличен начин на релативно богатите ресурсни региони во Сибир и на Далечниот Исток. Да, веројатно е Пекинг да се обиде да ја отцепи руска територија со воени средства. Наместо тоа сепак може да биде користена мемориската “федерализацијата”.

Јасно е дека актуелното раководство на Русија, што се обложуваат на конфронтација со Западот, не може и најверојатно нема да сака да ги влоши на односите со Кина. Москва всушност сега се претвора во помалиот партнер на Пекинг и ќе остане таков и во иднина. Затоа земјата е принудена да погледне за алтернативни пазари и да формира посебен систем на односи меѓу Пекинг и источните руски региони.