Уште во 1920 година беше формирана независна курдска држава. Но, договорот Sevrier е ревидиран и Курдите остануваат без држава. Во понеделникот Курдите во Северен Ирак ќе гласа на референдум за независност.
Од 1920 година, речиси 30 милиони Курди бараат сопствена земја. Прво беше ветено од американскиот претседател Вудро Вилсон, а потоа ветувањето беше вклучено во Договорот од Севери во 1920-тите. Сепак, овој договор беше ревидиран поради несогласувањето на основачот на модерната турска држава Ататурк, објави новинар на телевизијата НТВ.
Оживениот сон за Курдите
Швајцарскиот историчар проф. Ханс-Лукас Кизер пишува во “Ноје Цюрхер цајтунг” дека Курдите направиле грешка кога по Првата светска војна застанале на страната на Ататурк, кој им го ветил правото на самоопределување, за да ги отргне од поволниот за нив Северски договор. Но по војната во Мала Азија (1919 – 1922) кемалистите создаваат единствена држава која ги стави различните идентитети под капата на турскиот национализам. проф. Кизер истакнува дека речиси постојаната вонредна состојба во младата турска република ги натерало целии генерации Курди да гледаат на новата држава како на непријателска сила.
Постои историска причина и логика
Ревизионистички договор од Лозана (1923 година), кој го укинува Северския договор, воопшто не ги споменува Курдите. Тоа е овој договор, кој во голема мера ја одредува повоената географија. Швајцарскиот историчар тврди дека овој договор стои на глинени нозе и дека последниот развој на Блискиот Исток јасно покажува дека разумот би требало да наметне една грижливо, делумна ревизија на Договорот од Лозана. Покрај тоа, тој тврди дека планираниот референдум за независноста на Курдите во северен Ирак ја има својата историска логика и разум. Уште при склучување на предметниот договор, шефот на британската делегација во Лозана лорд Керзен вели дека одлуката за малцинствата е “крајно лоша и злобна, за што светот ќе биде тешко казнет во наредните сто години”.
И навистина, договорот од Лозана ги остава малцинствата во регионот во рацете на непријателски спрема нив држави и се базира на фаталната политичка поделба на муслимани, христијани и Евреи, пишува проф. Кизер.
“Време е за нашата независност”
Турција го засили своето воено присуство во ирачкиот пограничен регион
Германската телевизија NTV потсетува во својата репортажа дека судбината на Курдите останува заборавена од светот дури до 1992 година, кога тие имаат корист од поволниот историски момент и решаваат сами да преземат иницијатива. За време на ирачката војна, кога е создадена зона забранета за летови, Курдите ги окупираат северните делови на земјата и си создаваат свој парламент, претседател, како и полиција и вооружени сили. “Дојде време за нашата независност, дури и целиот свет да е против нас”, вели во репортажата еден Курд во Ербил.
Многу противници на референдумот
Но, меѓународната заедница се уште се обидува да го одложи референдумот за курдската независност. Американците стравуваат од конфликти со Ирак, како и од тоа дека евентуалната независност за Курдите би можела да го одвлече вниманието на курдските борци од војната против ID. Обединетите нации, исто така, сакаат да ги избегнат конфликтите околу евентуалните нови граници. Најсилни се сепак протестите на соседните држави Турција и Иран, каде што исто така има курдски малцинства. Анкара и Техеран се загрижени дека независен Курдистан би можел да ги запали сепаратистичките тенденции.
” Ердоганова Турција војува најостро против курдскиот референдум “, забележува швајцарскиот историчар проф. Хан-Лукас Кизер. “Ако референдумот покаже огромно одобрување за курдската независност во северен Ирак, тоа неизбежно ќе ги зајакне претензиите за регионално самоопределување и во останатите мешани курдски области, пишува историчар во заклучок.