Директната руска интервенција во Украина и Србија, како и скандалите од предизборната кампања на претседателските избори во САД, го засенија другиот традиционален регион за руски политички маневри – Балканот.
Таму работите одат повеќе кротко и далеку ненасилно од други агресивни потези на Кремљ, но тоа не ги прави помалку важни за новата активирање на Големата игра во 21-ви век, посочува Леонид Бершидски во напис објавен од Блумберг под наслов ” Русија повторно активира Големата игра на Балканот “.
Слично на Руската империја и Блискиот Исток, Балканот одамна претставува интерес за Русија, посочува авторот, кој е коментатор на Блумберг. Леонид Бершидски е основач и поранешен уредник на рускиот бизнис весник “Ведомости” и е творец на аналитичкиот сајт Слон.ру.
Блумберг прецизира дека мислењето во статијата не ги одразуваат задолжително уредничката политика на агенцијата. Додека вниманието на Русија беше насочено навнатре по распадот на СССР, земјата успеа да изрази само слаб протест, кога Западот ја надгледува поделбата на поранешна Југославија, што укажа на традиционалните приврзаници на Русија – Србите.
Од западна гледна точка на овие приговори од тоа време се опишани соодветно во неодамна класифицирани анализи на ЦИА (ЦИА) од 1993 г .: Некои Руси прашуваат зошто Западот и САД особено се мачатво област на кој Русија е секогаш гледала како на своја традиционална сфера за влијание. Западот не треба да го прифати овој аргумент сериозно во денешниот свет.
Светот сепак се менува и тоа не само благодарение на носталгични напори на рускиот претседател Владимир Путин. “САД се повлекуваат од некое време како извор на безбедност”, изјави македонскиот министер за надворешни работи Никола Попоски пред австрискиот весник “Стандард” во декември. Ако администрацијата на Доналд Трамп се покаже навистина изолационистичка, како Трамп ветуваше за време на кампањата, од Европската унија ќе зависи задржување на сегашниот поредок на Балканот.
Русија се чувствува прилично уверена овие денови и се соочува со фрагментиран и чист простор во ЕУ, забележува Леонид Бершидски. Николај Патрушев, шеф на Советот за безбедност на Путин, неодамна го оцени потенцијалното проширување на НАТО со вклучување на Црна Гора, Македонија и Босна, како една од најголемите западни закани за Русија. Кремљ веќе виде како клучен балкански сојузник Бугарија која се приклучи на НАТО и ЕУ и потопи голем проект за испорака на руски природен гас.
Се што Русија може да направи во Бугарија сега е да поддржува проруски политички фигури, како новиот бугарски претседател Румен Радев, и да се надева дека тие можат да одолеат на притисокот од Западот, пишува авторот на статијата.
Целта на Путин во другите балкански држави е во најмала рака да ги држи неутрални и, ако е можно – на работ, кога станува збор за членството во западните структури.
Со таа цел Русија врши притисок за затворање на позицијата висок претставник на меѓународната заедница во Босна и Херцеговина, кој беше создаден според Дејтонскиот мировен договор и сега се зазема од Австриецот Валентин Инцко. Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров изјави на прес-конференција оваа недела: Ние ги потсетивме на нашите западни партнери постојано дека веќе е во ред да се одржува во Босна и Херцеговина, која се смета за независна држава, т.н. канцеларија на високиот претставник, кој има овластувања како главен гувернер и може да воведе секакви решенија на трите народности во Босна.
На Балканот, како и на други места, Русија ги тестира границите на возможното и ужива силна врска со Србите, како во самата Србија, така и на територијата на поранешна Југославија. Лавров активно го брани претседателот на Република Српска во Босна, Милорад Додик за постојаните напори за афирмација на српски идентитет.
Додик, кој зборува занесено за својот сон за српско единство и го насочи прстот кон американскиот амбасадор таму дека е “докажан непријател” на српскиот народ, и е сметан за размирник од Запад: Оваа недела САД дури го казни за прекршување на Дејтонскиот мировен договор, откако Додик воведе сопствен ден на независноста на босанските Срби.
За Москва тој е корисна алатка за намалување на западното влијание во Босна и можеби дури за расцеп на државата. Во декември минатата година Русија одлучи да и ги исплати на Босна дел од советскиот долг кон поранешна Југославија во износ од 125 милиони долари и тоа е директен начин на кој Русија може да помогне на Додик и истовремено да поддржува Дејтонскиот договор.
Русија беше особено заинтересиран набљудувач на скорешната случка со првиот воз, испратен од Белград за Косовска Митровица, град со српско население во северно Косово. “Косово е Србија” беше напишано на 21 јазици на воз руско производство, кое толку силно навреди косовските власти дека запреа возот на границата и го вратија назад.
Нема ништо ново што се однесува до натписот – Србија, заедно со многу други држави, не го признава Косово. Косовскиот претседател Хашим Тачи сепак се разгневи на провокацијата, обвинувајќи ги Србите дека подготват употребата на “Кримскиот модел”, за да го заземат северниот дел на неговата земја.
Во тоа има иронија. Признавањето на Косово од Западот беше преседан кој Русија го користи за да се оправда референдумот, кој доведе до формалното руско освојување на Крим. Руското навестување сепак е соодветено. Лавров се пофали на пресконференцијата дека неговиот српски колега му се јавил на денот на инцидентот, за да објасни што се случило и ја зеде земјата на Србија, велејќи дека косовските власти немале право да го запираат возот. Србија не е целосно проруска – тоа е, пред сè, кандидат за членство во ЕУ и околу 40 отсто од населението е проевропски поставено.
Но Русија спроведува заеднички воени вежби таму / последното беше во ноември / и мнозинството Срби симпатии кон Русија поради историски врски и длабока недоверба во НАТО. Во другите поранешни југословенски држави, каде Русија нема толку откриени сојузници како Николиќ и таква широка поддршка меѓу народот, нејзиното влијание е повеќе тајно, пишува Леонид Бершидски. Русија го поддржува режимот во Македонија во стил Путин и утврди протестите во 2015 година како обид на Западот да совладате земјата.
Во Црна Гора, каде што Владата е прозападна и речиси половина од населението го поддржува членството во западните структури, Руси беа обвинети минатата година во обид за преврат и убиство на високи функционери. Обвиненијата може и да се политичка стратегија, но Русија има јасно изразен интерес да држи Црна Гора надвор од НАТО, истакнува авторот.
На еден или друг начин Русија е со интервенција во секоја балканска држава и оваа интервенција станува активна. Тоа вклучува и србско јазична пропагандна машина и мрежа од пријателски настроени локални невладини организации и медиуми. Ако работите се вжештат, политичка и воена интервенција не е исклучена. За разлика од својот претходник Борис Елцин, Путин не смета дека областите на влијание се застарениа идеја, пишува Леонид Бершидски. ??