Зошто Москва за една година не успеа да постигне одлучувачки успех во немирната држава.
Неодамна воениот набљудувач на рускиот весник “Газета. Ru” Михаил Ходоронок објави материјал под преголем наслов” Проще разогнать сирийскују армију и набрать новују “со поднаслов дека е време Путин да размисли за постепено излегување на Русија од сирискиот конфликт.
Во публикацијата поранешниот полковник на рускиот Генералштаб пишува дека вооружена борба со опозицијата главно ја водат сириските доброволци или милициите, на единиците на шиитското либанско движење “Хезболах”, ирански и ирачки волонтери и приватни воени компании (ЧВК). Во изминатата година сириската армија не спровела ниту една успешна операција.
Две недели подоцна Ходоронок објавува “Россияне наноси удары, а солдаты Асад во борба не идут”. Во материјалот тој не само потврдува напишаното пред тоа, но и кое дава крајно песимистичка слика во која не се гледа светла точка за иднината. Русите навистина западнаал во длабока кал. Најверојатно двете пораки го одразуваат мислењето на руското државно раководство и се директно адресирани за Дамаск како “жолт картон” за Башар Асад.
Пред речиси една година на 30 септември 2015 година Русија започна воена операција во Сирија. Независно од надворешната поддршка, армијата на Башар Асад не постигна никакви значителни успеси: 60-70% од територијата е контролирана од џихадисти, населението и дури војската ги оданочи корумпираните тајни служби. Без кардинална политички одлуки војна со таков сојузник не се заработува, смета Ходоронок.
Значителен дел од единиците и деловите на Вооружените сили на Русија веќе се изведени од Сирија. Во суштина остана една воздухопловна група во авиобазата Хмејмим.
Постојат докази дека во Кремљ е донесена политичка одлука максимално да се намалат трошоците за издршка на групата на руските војници во Сирија и да се водат воените дејствија со извештај на внесените буџетски ограничувања: Да се намали групата, бензинот да се штеди, Воздухопловниот керозин да се чува, а бомбите и тие привршуват- гласини дека е поставено прашање за стекнување на воздухопловни средства за пораз од Белорусија, каде што има значителни резерви уште од советско време.
Првата половина година на сириската кампања учеството на рускиот контингент може да се оцени како повеќе или помалку успешно. Руските воздушнокосмически сили, делови и соединенијата на другите видови вооружени сили им нанесуваа на терористите ефикасни ракетни, артилериски и бомбашки удари.
Со нивно помош владините сили ослободија од терористите одделни области на Сирија. Во втората година, сепак се забележа чисто тапкање во место и дури на места некои отстпувања од порано освоените позиции.
Сега ситуацијата е таква што приближно 60-70% од територијата на Сирија е контролирана од борците и формации на вооружената опозиција. Тие практично го заземаат целиот исток на земјата, значителен дел од Алепо, целосно провинција Идлиб, значителен дел од провинцијата Хомс, територијата околу градот Дејр ез-Зор, оаза Источна Гута крај Дамаск, областа на Забадания на границата со Либан и голем број на други места.
Терористите во Алепо постојано добиваат од Турција засилување од жива сила, муниција, оружје и воена техника. Во провинцијата Идлиб сириско -турската граница е целосно отворена.
Своеволен сојузник
Понатамошните перспективи за армијата на Башар Асад не изгледаат воопшто охрабрувачки. Најмногу принципот прашање сега е квалитетот на управување на воените дејствија.
Во 2004 година од сириската армија намерно се отпуштаат офицери и генерали,кои добиле воено образование во СССР и Русија. Руско говорните офицери во сириската армија речиси не останале. Предност им било давано на офицери обучувани во Турција, Саудиска Арабија и на Запад. Токму на нив главно се потпира сириската армија.
Како резултат на тоа многу сириски генерали и офицери преминуваат на страната на опозициската Сириска слободна армија, при тоа тие сосема не биле од најлошиот дел од офицерскиот корпус на Башар Асад.
Во владината армија сега напредуваат семејните врски, корупцијата, интригите, лагата. Иницијативи и активности офицери, не поседуваат потребните роднински врски, немаат никакви шанси за напредување во службата.
Советничкиот апарат од руски офицери е изведен од армијата. Сега нема руски советници во централниот апарат на вооружените сили на Сирија. Нема ни во Генералштабот, ниту во видовите вооружени сили, ниту во главните и централни управувачи.
Недостасува комуникација дури на минималното ниво меѓу сириски и руски војници. Сето ова предизвикува меѓусебна недоверба. Настанува несогласување во активностите. Двете земји се сомневаат не само во протекување, а понекогаш дури и во предавство.
За поефикасно и ефикасно водење на вооружената борба е потребна коалициска група од војници, потребно е да се формира обединет штаб, а најбитното е да биде доделен единствен командант со широки овластувања, кој ќе го носи во полн обем одговорност за текот на вооружената борба во републиката.
Пожелно е командантот на оваа група по ранг да е минимум заменик-министер за одбрана на Русија. Со својот штаб тој мора да се наоѓа не во авиобазата Хмејмим, а и во сириската престолнина Дамаск.
Сличен ранг ќе им овозможи на командантот на коалицијата да отвори многу сириски врати. Рокот на неговата службено патување, сепак треба да биде не на три месеци, а водење на војната до поразен крај. Таков позитивен обид за создавање на коалициска група Русија има од вежбите во рамките на Шангајската организација за соработка и е пожелно да го земе и примени во воената кампања во Сирија.
Вонредна потребно е командантот на коалициската група да има силни резерви, бидејќи сириското раководство во принцип не располага со стратешки резерви.
За оваа ролја најдобро одговараат борците на Рамзан Кадиров наброј не помалку од 10 илјади луѓе, од кои може да се формира бригада. Самото појавување на ова соединение на еден или друг дел на фронтот ќе овозможи нагло да се сврти ситуацијата во корист на владините сили.
Ако Русија и Сирија се вистински сојузници, тоа со согласност на Москва треба да се именуваат и најважните функционери во сириската армија. Поддржувачите на Асад, се разбира, можат со негодување да ги отфрлаат сите овие планови, оценувајќи ги како напад на суверенитетот и мешање во внатрешните работи. Ајде тогаш сами да прогнозираат колку со тоа приближуваат крај.
Без извори и борбен дух
Сириските воени сега немаат дури централизирано снабдување, сето го решаваат командантите на трупите. На нив им доделат пари, а тие веќе сами одлучуваат што да купат, колкаво количество и квалитет. Командантите на трупите се најбогатите луѓе во сириската армија.
Централниот апарат на вооружените сили не покажува никакво влијание врз овој процес. Армијата на оваа причини е гола и боса. Сириските млади бегаат во странство, за да не служат во армијата. Помош на семејствата на загинатите или повредени војници е или минимална или воопшто не се покажува. Овие семејства се сиромашни.
Ниту борците ниту офицерите се мотивирани за успех во борбените дејства. Боречки дух во армијата сега е вонредно низок.
За време на борбите за Алепо сириските војници ја предале територијата на воено училиште, кога таму се појавило едно БМП (борбена машина со пешадија) со десетина џихадисти. Храбрите војници на Асад отстапиле во паника, оставајќи му на противникот огромни залихи на оружје и муниција, концентрирани во училиштето. Потоа беше потребно руските ВКС да ја уништат зградата.
Најчесто се случува така: руските ВКС нанесуваат удари, а војниците на Асад не влегуваат во борба. Шеесет метри изминуваат и размислуваат, потоа отстапуваат. Велат: “Па нели ќе не убијат”. Отпуштање на противникот, без да се имаат за цел, покажувајќи само оружјето зад аголот.
Сириската група од регионот на Палмира месец и половина се пробијакон градот Дејр ез-Зор работа, која се наоѓа хидроцентрала на реката Еуфрат. До одредиштето останувале само 7 километри. Се освојувањето со таков труд е предадено само за едно деноноќие. Пристигнал началникот на Генералштабот на сите во Сирија, да поразговара со своите локални воени старешини, по што тие удриле по непријателот.
Понекогаш само еден брадат терорист, се појавил во зоната на борбените дејства со автомобил (пикап) со митралез со голем калибар, е способен да разголи целина поделба.
Не е подобра обука и во останатите родови војници. Артилеријата на Асад во најдобар случај може да води оган само со директно или полупразно насочување. Локалните артилерци не се обучени во пукање од затворени позиции и не знаат како се прави.
Недостаток на стратешка визија
Сириското воено раководство нема јасна стратегиска линија. Се се сведува на управување на воените дејствија од тактички карактер на одделни насоки.
За тоа придонесува стилот, карактеристичен за генерал Али Аслан, во минатото началник на Генштаботаба на Сирија, најблизок воен советник на Башар Асад.
За време на “Шестдневната војна” во 1967 година Али Аслан командувал вод и изгледа останал на тоа ниво. Што е тоа оперативно уметност и стратегија на него и неговите играчи не е јасно. Каде ја ставил раката Али Аслан и одгледани под негова рака останатите сириски воени старешини, таму никогаш ниту еден показател нема супериорност, нема супериорност над противникот во сили и средства.
Сириското раководство не располага со стратешки резерви. Во земјата сепак се формираат волонтерски бригади. Изгледа дека ова создава реална можност за создавање на моќна тупаница и тој да се фокусира на потребното место и во потребното време. Персоналот сепак на овие бригади понекогаш се раскинува по бројни делови на фронтот и тие прекинуваат своето постоење како единствен воен организам. Така војни не се заработуваат.
“Мухабаратчиците”
Во главниот град на Сирија секоја ноќ се слуша пукање, при тоа во исто време – 22:00 часа. Терористите се наоѓаат во јужните предградија на Дамаск. Но никој не се кани да ги истурка оттаму.
Создава впечаток дека тензиите во главниот град е поволна и за двете страни во конфликтот.
Придвижването на претседателот Асад низ Дамаск и земјата е ограничено со цел неговата лична безбедност. Пристап до претседателот на секакви лица, освен најблиската околина и роднини или е нагло скратен или воопшто е прекинат.
Произлегува логичен прашање: Всушност Асад владее ли со ситуацијата во земјата? Има ли со независни извори за информации кои ќе му овозможат да прави прецизни заклучоци во согласност со создавањето ситуација?
Сириските водачи впрочем негираат дека во земјата се води скапа граѓанска војна. Военото раководство на Сирија смета и се случува во земјата како повеќеслојна внатрешен вооружен конфликт со елементи на странска интервенција. Притоа, и покрај големите борбени дејства во земјата така и не е воведена воена состојба.
Не е најдобро влијание врз ситуацијата во Сирија покажуваат бројните локални служби за безбедност – “мухабхарат” (арапско – разузнавање). Тие се претставени со четири варијанти: национално, воздухопловни и политичко. Постои, исто така, и Биро за национална безбедност.
Корупцијата во сириските тајни служби едноставно достигна енормни размери. Во една или друга степен тие оданочуваат не само цело локално население, но и армијата.
При преминување низ блок, зафатен од “мухабартчици”, морале да се плаќа. Дури камион со војници може да помине само за пари. Аналогно е ситуацијата и со бегалците: по изгледот претставниците на сириските безбедносни сили избираат од вкупната толпа страдалници оние кои може да имаат пари, ги пленат, а потоа ги испраќаат во логор. За да се извадат од таму човекот, роднините треба да им платат на “разузнавачите” по 200 илјади локални фунти за човек. Тоа е премногу за сириските мерки за парите.
Кон многу конфесионална и мултинационална Сирија не треба да се пристапи со некакви паневропски мерки. Задолжително треба да се земат предвид локалните карактеристики. На пример во Сирија има доволно многу христијани – до 2,5 милиони лица. Но тие не сакаат да пролеваат крв за Асад.
Колку пред христијаните во Сирија биле државјани втор ред и малку претставени во различни органи на власта, сега тие не знаат што да очекуваат од властите во иднина и не се фаќаат за оружјето. А од нив би можело да се формираат неколку целосни бригади по 10 000 луѓе секоја. И би војувале многу храбро.
Никој не работи со туркманите. Ова не се никакви Турци, а вистински Туркменистанци, преселување во овие области на Сирија уште за време на Отоманската империја. Тие по право се сметаат за добри војници. Не помалку од нив сега војуваат на страната на опозициските сили.
Тие би можеле да се борат и за Асад ако знаеја за што конкретно војуваат. Што повеќе, на страната на Асад би поминале дури и оние кои сега се во редовите на неговите противници. Со нив сепак никаква работа не се води. Лоша улога играат тука “раззузнавачите” кои киднапираат туркомани. Луѓето едноставно исчезнуваат. Роднините во најдобар случај по година добиваат неговата покуќнина со објаснувањето “вашиот син умрел во затвор”. На таков начин асадовци сами плодат свои непомирливи непријатели.
Сегашната ситуација во Сирија нема излез. Сирискиот проблем нема воено решение. Но, додека Американците заедно со опозицијата развиваат проект за нов устав од страна на Асад и неговите сојузници не се прави ништо за претекнување на настаните.