Таму знаат дека можат да влијаат на геополитиката на регионот, а изборите во Австрија ја покажаа силата на фактор за мигрантите.

Сезоната на мигранти. Ќе не преплават ли? Овој е најчесто дискутираме прашање во јавниот простор. Но во зборувањето на оваа тема треба да разграничиме два слоја.

Едниот се факторите кои влијаат врз засилување или намалување на бегалскиот поток. Фактор пример е сезона – летно време условите се значително подобри за придвижување на мигранти. Да потсетиме минатото лето, кога беше најголемата бегалска ескалација на т.н. Балкански пат. Тогаш директно бевме преземени од бегалци. Ја видовме неподготвеноста на Европејците, многу добрата организација на

посредниците, инфраструктурата, кога си направија патиштата, а и самите настани на терен. Затоа да сумирамеа: летната сезона сигурно ќе стимулира, искушение, ќе турне повеќе кандидати да влезат на европско тло, за да стигнат до Германија. Но во никој случај по изградените жица огради на границите, преземените мерки и напори за безбедност, стекнатото искуство за справување, управени кон стариот континент Европа мигранти не може да го надмине таванот од 1 милион.

Втората група фактори се геополитичките. ЕУ се насочи кон Турција за склучувањето на договорот за бегалците, иако формално таа не е материјализирана. Запечатена е во меморандум, но само како намери. Не е формализирана ниту од европскиот парламент, ниту од турскиот. Тоа значи дека станува збор за користењето на алатнката бегалци во турската надворешна политика.

Повеќе од јасно е дека Анкара се обидува да го материјализира овој бегалски поток како средство за движењето кон членство во ЕУ. Видовме првиот чекор – приоритетна задача на турската страна е да постигне намалувањето на визниот режим. Ердоган сепак попушти. Се слушна дека ќе почека до јули, а потоа – до ноември оваа година.

Има и уште едно дополнително околност што многу силно ќе влијае врз донесувањето на одлуката за Турција – изборите во Австрија. Бидејќи она што се доби со овие бегалци, е дека со нив се менува јавното мислење во Европа, особено во Централна Европа, а тоа не е во корист на Турција. За прв пат во историјата на Австрија видовме дека таа се приклучи на Вишеградската четворка. Исто така за прв пат во втор круг беше политичар кој локалните медиуми го портретираа како крајнодесничарски и антиисламист, односно против бегалците. Очигледно е дека половина Австрија е под влијание на овие процеси. И тоа не е добро за Анкара.

Во таа смисла бегалците се наоѓаат како инструмент за симнување и поставување влади.

Проблемот со нив формира и една многу важна втора група во европското јавно мислење – ако до тој момент тоа беше претставено од Ангела Меркел и дури зборувавме за меркелизам, особено за земјите од Источна Европа, вклучително и во Бугарија, сега веќе треба да зборуваме за орбанизам . Бидејќи наместо Меркел на сцената се појави Виктор Орбан. И ако тој се појави на избори, со 100 процентна сигурност ќе победи. Токму тука треба да бараме одговорот на прашањето што суштинско се претставува Европа.

Буквално пред неколку дена главно беше релансиран “Интермариум” – проектот меѓу двете мориња – Црното и Балтичкото. Тој многу силно одразува геополитичките амбиции на Полска уште од времето на Првата светска војна. Станува збор за кордон од држави со стратешки изградени врски и заедничка надворешна политика, кои се нешто како блок. Во зависност од околностите овој проект се обновува или се намалува. Сега кога имаме 25 година Вишеградската четворка, и особено кога се менува јавното мислење во Источна Европа, овој проект повторно би можел да биде откриен.

Кој е големото прашање? За источните Виктор Орбан е водечка

личност, тој е портпаролот.

Во исто време, сепак амбициите се на Полска – имавме полски папа, претседателот на Европскиот совет е Полјак. Но каква е разликата? Бидејќи тие зборуваат на ист начин и во однос на елитата на Европската унија, и во однос на бегалците.

Онаој мал геополитичка детал кој ги разликува едните од другите се антируски настроени, а другите се за намалувањето на санкциите против Русија. И ете тука е големото прашање – кој ќе биде портпарол на Централна Европа. Тоа влијае на земји како Бугарија, исто така. Важно е каква геополитичка ориентација ќе има оввој тренд во зародиш. Тоа е всушност нешто што би можело да се влијае контролирано од Анкара, која може да пушта или да не пушта бегалци.

Важно е да се каже дека Анкара не е заинтересирана во Бугарија да има бегалци. Зошто? Бидејќи при така сложената ситуација патриотско-националистичкиот сектор би бил многу посилен отколку што е во моментов. А овој сектор би можел да стигне до статусот на австрискиот, односно неговиот кандидат за претседател да стигне втор круг – нешто што не е во корист на Турција.

Анкара освен тоа прави споредба помеѓу Софија и Атина. И за неа многу најсилниот противник е Атина. Поради оваа причина можеме да објасниме зошто бегалците избегнуваат Бугарија и одат во Грција.

До пред два изборот на Генералштабот на турската армија, шефот обично беше командантот Прва армија на Турција, која беше во европскиот дел – односно онаа која беше против Бугарија. До пред 7-8 години, кога Турција го смени својот концепт за национална безбедност, Бугарија беше меѓу нејзините главни непријатели. Тогаш тие го препишуваае својот концепт за национална безбедност и Бугарија и отпадна од оваа група. Веќе втор шеф на Генералштабот на турските вооружени сили не е шеф на Првата армија, а обично е шефот на жандармеријата – најслабо подготвената дел од вооружените сили. Тоа значи дека за командантите турската армија Бугарија веќе не е закана.