Генералниот обвинител на Аргентина официјално побара од федералниот суд да издаде налог за апсење на врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, осомничен дека е одговорен за терористички напад во Буенос Аирес пред 31 година. Обвинителот Себастијан Басо го обвини лидерот на Исламската Република дека го овластил бомбардирањето на Аргентинско-израелското здружение за пријателство (AMIA на шпански) во аргентинската престолнина, во кое загинаа 85 лица, а 300 беа ранети, што е најсмртоносниот напад врз еврејската дијаспора од Холокаустот.
Случајот беше овозможен со закон донесен минатиот месец по години лобирање од семејствата на жртвите. За разлика од претходната пракса, која претпоставуваше дека Хамнеи ужива дипломатски имунитет, новиот закон дозволува судења во отсуство за тероризам и злосторства против човештвото. Ајатолахот Хамнеи претходно негираше каква било вмешаност во масакрот, а иранското Министерство за надворешни работи веднаш го повика аргентинскиот дипломат во Техеран за да изнесе „силен протест“, категорично отфрлајќи ги обвинувањата како „неосновани“.
Нападот од 18 јули 1994 година врз центарот AMIA е најсериозниот во историјата на Аргентина, чиј суд минатата година изјави дека Иран го планирал, а либанскиот Хезболах го извршил нападот. Барањето за налози за апсење се однесува на уште 10 лица, вклучувајќи го и поранешниот министер за надворешни работи Али Акбар Велајати. Пред неколку години, федералниот судија Алфредо Корал побара од Русија да го уапси Велајати, кој во тоа време бил во посета на Москва.
На списокот се наоѓаат и поранешниот министер за одбрана Ахмад Вахиди, како и покојниот Мохсен Рабани, кој долго време беше обвинет за координирање на иранските и разузнавачките активности на Хезболах во Буенос Аирес. Либанската милитантна шиитска група, се покажа, имала широка мрежа низ Латинска Америка, особено во трограничната област Аргентина, Бразил и Парагвај.
„Имаме силни докази дека логистиката за нападот била подготвена во таа област и дека имала поддршка од локалната либанска дијаспора“, вели обвинителот Басо.
Случајот се влечеше во судовите три децении без пресуда, што предизвика негодување кај семејствата на жртвите. „Сега, за прв пат, жртвите и обвинетите се на исто правно ниво“, вели Луис Чижевски, чија ќерка Паола беше една од убиените.
Чизевски и други членови на семејството на жртвите поднесоа тужба и покрај тоа што знаеја дека, дури и ако биде осуден, обвинетиот ајатолах никогаш нема да биде екстрадиран. Нивната намера е да го прикажат Иран пред светот како спонзор на меѓународниот тероризам. Иран, се тврди во Буенос Аирес, во 2021 година вклучи во владата две лица осомничени за вмешаност во нападот.
Обвинението од 93 страници се базира на собрани докази дека иранското раководство, предводено од Врховниот лидер, го одобрило нападот на состанок во градот Машхад на 14 август 1993 година. Се тврди дека Хамнеи потоа издал „фатва 39“, религиозно мислење со кое се овластува дејството и плановите за нападот. Големиот ајатолах е највисокиот орган во Иран, нè потсетува обвинителот Басо, но „оваа одлука не беше религиозна, туку политичка“.
Басо ја води истрагата од 2018 година, откако обвинителот Алберти Нисман беше убиен три години претходно, еден ден пред да ги презентира своите наоди во случајот. Во извештајот се тврди дека тогашниот врв на аргентинската влада го прикрил случајот.
„Националните судски власти имаат обврска и моќ да ги судат одговорните, без оглед на нивната локација и општествената и политичката позиција што ја имаат на териториите на кои живеат“, изјави Басо за весникот „Кларин“.
„Не го обвинуваме режимот, туку конкретни поединци кои донеле конкретни одлуки што доведоа до масовни убиства“, рече Басо, а неговото барање за апсење следеше по неодамнешната контроверзна посета на иранскиот потпретседател за парламентарни прашања Шахрам Дабири, кој влезе во Аргентина со туристичка виза.
„Како федерален обвинител, мојата надлежност е ограничена на аргентинскиот закон. Секое проширување на меѓународните судови е прашање на извршната власт. Од правна гледна точка, темелите се таму“, вели Басо.
Ајатолахот Али Хамнеи на тој начин би им се придружил на Владимир Путин и Бенјамин Нетанјаху, кои се барани од Меѓународниот кривичен суд за воени злосторства во Украина и Газа.