Само Бугарската Православна Црква – Бугарската Патријаршија / БПЦ-БП / има право да се залага и да се бори за признавање на нашата автокефалност. Освен тоа, во статутот е и наследник на Охридската Архиепископија. Бидејќи БПЦ е признаена од сите локални православни цркви, тоа значи дека сите тие ги признаваат своите статути и немаат право да посредуваат во врска со ова прашање. Тоа го вели игуменот на Бигорски манастир отец Партениј во неколку различни интервјуа за македонските медиуми во пресрет на Христовото раѓање, што во Македонија се слави по стариот
календар на 6 јануари.
“Со оглед на долгата ни заедничка црковна историја со нашите најблиски браќа Бугарите – како почнеме од мисијата на словенските равноапостоли Кирил и Методиј, личноста на Цар Борис I – Михаил, кој всушност ја одиграл клучна улога при християнизацијата на голем дел од Балканот и придонесува за успехот на мисијата на свети Кирил-Методиев ученик и започнатата словенска писменост, Охридската архиепископија, нашата заедничка Света Егзархија, која е и последната
канонска ерархија на денешната територија на Република Македонија / 1941-1945 / пред возобновувањето на Охридската архиепископија, јас лично сум убеден дека нашата Црква изврши еден исклучително важен и правилен дипломатски потег, како од историски, така и од канонска гледна точка. Затоа што, благодарение на Божјата мудра мисла, денес постои поволна социјална средина, што конечно ѝ дозволува на нашата црква слободно да бара признание од каде, пред се, треба да се
случи и да се добие. Да се свртиме кон оние што можат и мора да го направат за да можат конечно да победат за вистината и правдата “, рече отец Партени.
Според него, за да може да се реши долгогодишниот црковен проблем, “треба да се вратиме на самиот почеток, пред создавањето на македонската држава во 1944 година, кога продираат и првите никулци на само-организирање црковен живот, кој подоцна пораснал и од обновените Охридска архиепископија / ОА /, која по примерот и на останатите соседни Цркви добива и националното име – Македонска православна црква “.
Членовите на тогашниот Иницијативниот одбор за обнова на ОА во лицето на МПЦ се клирици и верници на светата Бугарска Егзархија и во никој случај не сакале враќањето на српската црковна хиерархија.
Тој нагласува дека тогашното македонско свештенство и паствата жестоко се бори и не дозволува враќање на српската црковна хиерархија во Македонија, уште повеќе што таа никогаш не е одговарала на нивните духовни потреби, како тоа оди на една Црква-мајка, а била инструмент за србизација на населението.
“Со закана, ако не им бидат исполнети нивните барања за ракоположување на родни владици дека тие ќе побараат висок свештеник од Бугарската православна црква, нашите свештеници по 20 години родољубива борба успеваат да го добијат тогашниот Топлички епископ Доситеј кој е родум од Македонија”, вели игуменот на Бигорски манастир.
По вториот црковен собор од 1958 година во Охрид, официјално е обновена Охридската архиепископија, а за нејзин прв глава е избран Доситеј. На седницата од 1959 година Светиот Синод на Српската православна црква зазема позитивна одлука и ги прифаќа одлуките на Вториот црковен
собор и потврдува дека трите епархии во Македонија се одвоиле во самостојна Македонска православна црква, која се управува во согласност со статутот, усвоен на овој собор.
Во нивната одлука се вели и дека “со оваа одлука престануваат да важат правилата и статутот на Српската православна црква за епархиите и архиереите на територијата на НР Македонија”, што значи дека самата СПЦ признава дека територијата на Македонија веќе не припаѓа од своето канонско поле.
“Тогаш многу брзо беа ракоположени родните епископи Климент и Наум, Светиот Синод . За жал, сепак СПЦ продолжува да ја злоупотребува автономијата на МПЦ со цел продолжување на србизацијата и негирањето , вклучувајќи и узурпирање на црковната нејзината територија.
И поради оваа причина, за време на Третиот црковен собор во 1967 година во Охрид е прогласена автокефалноста на Охридската архиепископија во лицето на МПЦ. По овој чекор, Српската црква запира сослужение и сака тоа да го направат и останатите православни цркви со едно писмо на тогашниот српски патријарх Герман “, потсетува отец Партениј.
“На овој начин Српската православна црква во историски план се манифестира како Црква, која нема чувства за пастирските потреби на православниот народ во Македонија, туку со нескриена незадоволство, поради барањето на македонската паства изразено и од тогашните власти, е помогнала во создавањето на Синодот на продолжува Оа во лицето на МПЦ “, рече тој.
Во последните 50 години во борбата за нашето постоење и признавање на автокефалноста таа беше целосно игнорирана – и дека сеедно немаме право да постоиме. За жал, наместо решение, ситуацијата се искомплицирала дополнително преку создавање на паралелна црковна ерархија, српска агентура на чело со поранешниот митрополит Јован Вранишковски, вели Партениј.
“Ако ги погледнеме во-длабочината, единствено Бугарската православна црква-Бугарска патријаршија има право да се залага и да се бори за признавањето на автокефалноста . Освен тоа, во статутот е и наследникот на Охридската Архиепископија. Откако БПЦ-БП е призната од страна на сите помесни православни цркви, тоа значи дека сите тие го признаваат и нејзиниот статут и немаат право да и се мешаат по ова прашање. Дури и фактот дека БПЦ-БП, според статут, е и наследник на Трновската патријаршија, како и тоа дека во одреден период од речиси два века Охридската архиепископија и
Трновската Патријархат постојат како две одделни цркви, потврдува дека автокефалноста на
МПЦ -ОА не е канонски проблем “, нагласува игуменот на Бигорскиот манастир, за бугарската агенција БГНЕС. Во врска со некои контроверзии во јавниот простор за овие црковни настани, каде што е сосема неписмена и неразумно манипулирана со терминот мајка мајка, тој дава дополнително објаснување за тоа што е вклучено.
“Ако некоја помесна црква се одели како автокефална или пак за одреден историски момент била затворена, а во друг период е обновена, за да влезе во канонските единство со останатите православни цркви, тогаш кога нејзината Црква-мајка ќе благослови, таа ќе мора да ја да се пренесе и во други локални цркви и да го добијат Томосот за автокефалност од Вселенската Патријаршија “, објаснува отец Партениј.
Во однос на Томосот важат старите обичаи: Правото да даде Томос останува на Цариградскиот патријарх, бидејќи за време на Соборот во Крит не беше направена никаква промена во процесот за добивање на автокефалност.
“Во исто време, мора да ставиме точка во споредувањето на нашиот црковен проблем со украинскиот, или со некој друг во православниот свет, бидејќи тоа е друго прашање. Во споредба со другите цркви, Бугарската Црква има најголемо историско и канонско право да биде нашата мајка црква “, категорично рече отец Партеј.
“Според мене Бугарската црква тоа нешто го разбира многу добро и нејзиниот Свети синод, на чело со мудриот патријарх Неофит, ќе вложи напори, како и самиот тој рече да се направи сè што е потребно за да се поправи оваа историска неправда спрема Охридска архиепископија. Чекорите кои бугарските архиереи ги превзедоа досега и преземаат одат во оваа насока. БПЦ-БП навистина постапи како Црква- мајка, со високо развиено чувство за пастирска грижа за нивните православни браќа во Македонија, во духот на Христовата љубов. За разлика од СПЦ, која веќе 70 година го игнорира нашиот проблем и се
однесува на еден непастирски начин спрема македонското паства, БПЦ-БП веднаш по историското писмо од нашиот Синод, формира комисија и ги покани нашите архиереи да реагираат заеднички на идните процеси за препознавање на нашата автокефалност во МКЦ-Охридската архиепископија. Со овој чин тие демонстрираа братска и евангелска жртва.
По признавањето на автокефалноста на МПЦ-ОА таа ќе биде сестра во семејството на сите други Православни Цркви. Тоа значи дека БПЦ и МПЦ ќе бидат две еднакви цркви во ова големо семејство, но почитта ни кон БПЦ-БП ќе биде вечно и ќе биде уште едно неоспорно доказ за историската ни близина “, вели игуменот на Бигорски манастир.
“Верувам дека по 1000 години / 1018-2018 година / од нејзиното официјално признавање за време од византискиот император Василиј II и првиот Охридски архиепископ Јован Дебранин кој е ктитор на Бигорски манастир, ќе се дојде до нејзиното усвојување од останатите помесни православни цркви , преку мајчинството на БПЦ-БП. Да се помолиме на Бога љубовта и вистината да возтржествуват и да се собереме сите заедно во нашата древна Архиепископија – восхитувачкиот соборен храм “Света Софија” во Охрид на литургино единство меѓу Охридската архиепископија и Бугарскиот патријарх, а се надевам таму да бидат и други црковни глави и архиереи од останатите православни цркви “, завршува отец Партениј во интервјуто за БГНЕС.