Новоизбраниот претседател Џо Бајден вети дека ќе „стави крај на вечните војни“ во светот, но активистите за човекови права се загрижени што тој не прецизираше како има намера да го стори тоа и не коментираше на теми како што се воздушни напади и напади со беспилотни летала.
Дафне Евијатар, директор за човекови права на Амнести Интернешнл, изјави за„ Бизнис Инсајдер“ дека претежно се споменува повлекување на американските трупи од Авганистан, Сомалија итн., но дека самото повлекување не значи крај на војните или вмешаност во нив. „САД продолжуваат да вршат воздушни напади, или со беспилотни летала или авиони со пилоти“.
– Од изјавите на Бајден не е јасно дали новата администрација има намера да запре или да го намали бројот на воздушни напади, ниту дали ќе вложи поголеми напори да ги заштити цивилите од убиства и повреди, доколку продолжат – посочи таа.
Лета Тајлер, помошник директор на организацијата „Хјуман рајтс воч“, предупреди дека избраниот претседател мора „да разбере дека необјавените војни се уште се војни доколку непријателствата достигнат одреден интензитет и времетраење“.
„Ако Соединетите држави нападнат осомничен за тероризам надвор од зоната на вооружен конфликт, се применуваат уште построги правила за смртоносни напади: лицето кое е насочено мора да биде во непосредна опасност од смрт и услов е да не може да биде запрен со помалку екстремни средства како апсење“, рече Тајлер, која е експерт за тероризам и контратероризам.
Бајден не смее да ги повторува грешките на Обама
Бајден ја избра Аврил Хејнс за директор на ЦИА, која играше клучна улога во дефинирањето на правната рамка за употреба на беспилотни летала и напади со беспилотни летала за време на администрацијата на Барак Обама. Прогресивните организации веќе изразија загриженост дека администрацијата на Бајден ќе гради само на надворешната политика на Обама.
Планот за економско закрепнување на Бајден е наречен „Обнова и подобри“, а Тајлер посочува дека истата стратегија треба да важи и за „американската борба против тероризмот“, наместо само да ја копира програмата за беспилотни летала на Обама, во која загинаа илјадници луѓе заедно со „голема нетранспарентност“. Во таа насока, планот „Обнови и подобри“ ќе имплицира посветеност на основните принципи како што се презумпција на невиност (додека не се докаже спротивното) и право на жртвите да се надоместуваат за сите луѓе, вклучително и осомничени за тероризам и нивните семејства, додаде Тајлер.
„Животи се во прашање“
Глобалната „војна против тероризмот“ трае скоро 20 години и расели скоро 37 милиони луѓе, уби повеќе од 800.000 и ја чинеше американската влада повеќе од 6,4 трилиони долари, се вели во извештајот на Универзитетот Браун, наречен „Цената на војната“. Како сенатор, Бајден гласаше за војна против Авганистан, Ирак и други земји во светот.
И покрај приговорите и стравувањата на некои членови на Конгресот, вклучително и републиканците, Доналд Трамп ненадејно одлучи да повлече голем број војници од Авганистан и Ирак пред да ја напушти Белата куќа, и тешко дека новоизбраниот претседател значително ќе го промени својот план, смета „Бизнис инсајдер“.
На веб-страницата на кампањата на Бајден беше објавено дека тој ќе стави крај на „вечните војни во Авганистан и на Блискиот исток“ и „ќе престане да ја поддржува војната во Јемен под саудиско водство“. Дел од програмата е „тесниот фокус на мисијата кон Ал Каеда и Исламската држава“. Во септември, Бајден за „Stars and Stripes“ изјави дека има намера да остави мал „воен отпечаток“ на Блискиот исток со фокус на специјалните операции во соработка со сојузниците во борбата против Исламската држава и другите терористички групи. Сепак, на страницата не се споменуваат беспилотни летала, кои играа голема улога во борбата против тероризмот на американската влада кога Бајден беше потпретседател.
Ако молкот на Бајден по ова прашање „значи дека тој ќе се консултира со сите страни, вклучително и со активисти за човекови права и со организации на жртви, пред да ја дефинира и објави политиката, тогаш тоа е добар знак“, рече Тајлер.
– Но, не можеме да чекаме долго, животи се во прашање.
Да се спречи ЦИА да напаѓа со беспилотни летала
Администрацијата на Обама користеше беспилотни летала за набљудување и насочени убиства, сметајќи дека тоа е начин да се нападнат осомничените за тероризам без да се изложат американските трупи на опасност. Сепак, војната со беспилотни летала на Обама предизвика бројни цивилни жртви и наметна правни и морални проблеми. За време на двата мандата на Обама, 563 напади, главно беспилотни летала, беа извршени во Пакистан, Сомалија и Јемен, при што беа убиени меѓу 384 и 807 цивили, објави Кабинетот за истражувачко новинарство.
Во 2013 година, Обама ги ограничи овластувањата на ЦИА за извршување напади со беспилотни летала и делегирани операции во Пентагон за да се зголеми транспарентноста и отчетноста. Сепак, Трамп ги поврати соодветните овластувања на ЦИА.
– Еден од првите чекори на Бајден треба да биде одземање на авторитетот на ЦИА за извршување напади со беспилотни летала и други насочени убиства. За разлика од американските вооружени сили, ЦИА, по правило, не дава информации за нејзината улога во смртоносни напади, вклучувајќи го и видот на истрагата што ја спроведува кога убива погрешни луѓе – истакнува Тајлер.
За време на Трамп, бројот на жртви се зголеми
За време на владеењето на Доналд Трамп, бројот на цивилни жртви нагло се зголеми.
– За време на администрацијата на Трамп, бевме сведоци на зголемување на бројот на воздушни напади, а со тоа и огромно зголемување на бројот на цивилни жртви – убиени и ранети – вели Евијатар, повикувајќи се на податоците на Амнести Интернешнл за 1.600 цивили убиени во само четири месеци рации во Сирија.
Бајден мора да го земе предвид фактот дека џихадистичките групи добиваат непропорционално внимание на заканата што тие ја претставуваат за САД и дека „политиките за борба против тероризмот склони кон злоупотреба би значеле закана за националната безбедност“, рече Тајлер
– Повеќето напади на екстремни исламски групи или нивни приврзаници се случуваат надвор од Западот.
Убиството на непропорционално голем број цивили, без транспарентност и отчетност, е кратковидно, затоа што поттикнува гнев, што организациите како „Исламска држава“ со задоволство ги користат.