Речиси една деценија по појавувањето на првиот електричен автомобил масовно произведен во Европа, Британија се соочува со ризик да ја изгуби својата автомобилска индустрија бидејќи светот се префрла на електрична мобилност.
Во Велика Британија има недостиг од фабрики за батериски ќелии, што е основа за постепен премин од мотори со внатрешно согорување на електрични автомобили. Во меѓувреме, водечкиот производител на автомобили во земјата, Jaguar Land Rover, е во преговори со Northvolt AB и SVolt Energy Technology Co. за набавка на батерии за голем број електрични возила, чие производство може да биде лоцирано во Словачка, пишува Bloomberg, повикувајќи се на извори запознаени со темата.
Доколку инвестициите во батерии не се зголемат, локалните производители на автомобили можат само да го забрзаат преместувањето на нивниот капацитет надвор од земјата, која во минатото беше втора по големина автомобилска индустрија во светот. Во последниве години, Британија падна од првите 15 во овој поглед.
„Ќе биде предоцна Британија да ја задржи улогата на голем производител на автомобили“, рече Енди Палмер, поранешен извршен директор на Aston Martin, кој му помага на Nissan да го изгради својот електричен модел Leaf, произведен во Сандерленд, Англија. „Освен ако нема „морков на стап“ за да се зајакне производството на батерии во земјата, прашање на време е кога автомобилската индустрија овде ќе стане ниша индустрија која им служи на брендови како Rolls-Royce и Bentley“, предупреди тој.
Бидејќи преминот кон електрични возила ги преобликува производствените стратегии на компаниите, Велика Британија е изложена на ризик од недостиг на суровини, поскапа енергија, недоволни владини стимулации и потенцијални тарифи за Брегзит.
Иако земјата досега има инвестирано стотици милиони фунти во технологија за батерии, резултатот досега е минимално производство на овој тип на производи.
До денес, Обединетото Кралство има само една голема фабрика во функција, во сопственост на кинеската Envision Group.
Портпаролот на Jaguar Land Rover (JLR), кој произведе повеќе од 220.000 возила во земјата минатата година, рече дека групацијата сè уште ги истражува сите опции за снабдување со батерии и дека досега не се донесени никакви одлуки.
Електричните возила ја принудуваат индустријата да се соочи со познатата дилема која е на прво место – кокошката или јајцето. Концерните не сакаат да изградат нови фабрики или да се доградат постојните за производство на електрични возила без батерии во близина. Од своја страна, производителите на батерии обично не сакаат да инвестираат милијарди долари за да основаат фабрика без доверливи клиенти.
Britishvolt е еден од ретките стартапи што ги објави плановите за изградба на погони за батерии во Британија, но нема јасни обврски од производителите на автомобили за долгорочни договори за снабдување. Ваквите договори би обезбедиле одржлив профит за компанијата, имајќи предвид дека британската автомобилска индустрија е дом главно на луксузни и спортски брендови како McLaren, Bentley, Aston Martin и Lotus.
Иако Nissan Motor Co., Stellantis NV и матичната компанија на Bentley, Volkswagen AG, ветија дека ќе произведуваат електрични автомобили во земјата, аналитичарите предупредуваат дека се потребни многу повеќе инвестиции за да се заштити позицијата на локалната индустрија. За да ја задржи сегашната големина, британскиот автомобилски сектор треба да го зголеми капацитетот за производство на батерии за 45 пати на повеќе од 90 гигават-часови (GWh), изјави претходно овој месец Коалицијата за декарбонизација на патниот транспорт при Green Finance Institute.
„Доколку Велика Британија нема посебен сектор за батерии, постои ризик и од губење на потенцијалниот приход и од губење на позицијата во глобалната индустрија“, предупредува организацијата.
Сепак, постојат некои позитивни аспекти во развојот на локалната електрична мобилност.
Britishvolt ќе ја изгради првата фабрика за гига батерии на северот на Англија, со годишен капацитет од 30 GWh, која ќе биде оперативна до крајот на 2027 година. Ќе обезбеди доволно ќелии за околу 300.000 батерии годишно. Обезбедени се партнерства со Aston Martin, кој планира да го лансира својот прв целосно електричен модел во 2025 година, како и со Lotus.
Јавно-приватно претпријатие меѓу сопствениците на аеродромот Ковентри и градскиот совет, наречено гигафабрика „Вест Мидлендс“, ќе се отвори во 2025 година и ќе има годишен капацитет од 60 GWh за производство на батерии. Сепак, не е јасно дали објектот ќе успее без поддршка од голем производител на автомобили.
И додека Велика Британија се уште се обидува да го најде својот пат, континенталните европски земји веќе обезбедија големи пакети на стимулации за привлекување инвеститори во секторот. ЕУ издвои повеќе од 6 милијарди евра за изградба на индустрија за батерии, која треба да отклучи дополнителни 14 милијарди евра приватно финансирање.
Претходно овој месец, Volkswagen соопшти дека планира да инвестира 10 милијарди евра во производство на батериски ќелии и склопување на електрични возила во Шпанија. Конкурентите Stellantis и Mercedes-Benz Group AG потоа објавија слични планови.
Трговскиот договор меѓу Обединетото Кралство и ЕУ по Брегзит дополнително ги комплицира работите. Иако првично донесе одредено олеснување за производителите на автомобили, договорот ги замаглува изгледите. До 2027 година, половина од деловите за електрични автомобили и хибриди ќе треба да бидат испорачани локално – или од ЕУ или од Велика Британија – за да се квалификуваат за трговија без царина.
JLR, кој ги објави плановите за целосна електрификација на брендот Jaguar до 2025 година, сè уште не ги детализира своите планови за производство. Компанијата има договор за производство со Magna Steyr за нејзиниот единствен целосно електричен модел Jaguar I-Pace, кој се произведува во Австрија.
„За жал, нема еднакви услови за игра“, рече Мајк Хаус, извршен директор на Здружението на производители и дилери на автомобили, лоби за автомобили во Обединетото Кралство. „Владите интервенираат во Европа. Интервенираат во Америка. Тие интервенираат во Азија. Така, британската влада треба да се погрижи барем да создаде рамка за производството во земјата да биде конкурентно“, додаде тој.