Министрите за надворешни работи на ЕУ решија да истражат начини за олеснување на тензиите со Турција на Медитеранот, истовремено предупредувајќи дека Европа нема да се двоуми да се реши за санкции доколку ситуацијата се влоши.
Дискусијата на министрите се фокусираше на сите отворени фронтови меѓу ЕУ и Турција, од нелегално дупчење во Средоземното Море до воената интервенција на Анкара во Либија и Сирија.
Следниот чекор ќе биде последен обид за дијалог, рекоа дипломатите. Но, ако Анкара продолжи да го прави истото, се очекува Европејците да ја засилат својата позиција и покрај тоа што официјалните претставници на ЕУ инсистираа минатата недела дека санкциите не треба да бидат „во принцип“ на маса.
„Ние ќе поддржиме патека што ќе помогне во намалувањето на тензиите. И секако дупчењето во спорните грчки води би можело да биде нешто што ќе ги зголеми тензиите “, рече Жозеп Борел, шеф за надворешна политика на ЕУ, кој претседаваше со вчерашната министерска средба.
„Во исто време, ние ќе подготвиме опции за дополнителни соодветни мерки што би можеле да бидат преземени како одговор на предизвиците со кои се соочуваме како резултат на турските акции“, додаде Борел.
Министерот за надворешни работи на ЕУ се очекува да ги претстави мерките во август, изјавија дипломатите. Тие веројатно ќе вклучуваат санкции, а Турција има околу еден месец да ги избегне.
Таа ја објави својата намера да започне активности за дупчење во ексклузивната економска зона на Грција наскоро, па изборот на Борел да ја опише областа како „спорни води“ предизвика силни реакции во Атина.
Портпаролот на ЕУ, Питер Стано, подоцна појасни дека Борел не ги смета за спорни територијалните води на земјите-членки на ЕУ, кажувајќи за „Еуроактив“ дека терминот „оспорени“ го користел Турција.
Парализа на турската економија
Дипломатски извори за „Еуроактив“ изјавија дека Атина бара санкции што ќе ја „парализираат“ турската економија, насочувајќи ги клучните области како што е банкарскиот сектор.
Водачите на ЕУ веќе изготвија рамка за санкции против турските физички и правни лица во случајот на ексклузивната економска зона на Кипар. Сепак, Атина рече дека ако Турција ги наруши суверените права на Грција, санкциите треба да влијаат на веќе кревката економија на Турција.
Се очекува вонредна средба на министрите за надворешни работи на ЕУ во случај на „инцидент“ меѓу Грција и Турција во текот на летото. Во такво сценарио, ќе се активира заедничката одбрана на ЕУ (член 42) од Лисабонскиот договор на ЕУ и ќе се одржи вонредна средба, изјавија дипломатите.
Едногласност е потребна за санкции
Сепак, потребна е едногласност меѓу земјите-членки на ЕУ за воведување санкции. Франција и Австрија се спротивставија на режимот на турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, а Виена дури побара итно запирање на преговорите за пристапување на Турција во ЕУ.
Француски дипломат коментира дека Европа треба да види со какви алатки располага, а не само економски, за да одговори веднаш на провокативните дејства на Турција доколку е потребно.
„Турција не е непријател, таа е членка на НАТО, но создава безбедносни проблеми“, рече дипломат, додавајќи дека неопходната едногласност за преземање акција против Турција ќе биде голем предизвик.
Слична позиција зазедоа и Луксембург и Словачка, додека Италија и Германија, кои имаат ротирачко претседателство на ЕУ, усвоија помек тон.
Исто така, постојат разлики меѓу земјите членки на ЕУ околу тоа кој го крши ембаргото за вооружување во Либија. Додека Франција експлицитно инсистира на тоа дека ова е Турција, Германија и Италија се за поопшта формулација.
Силниот тон на Париз следи по инцидентот во Источниот Медитеран во кој Франција рече дека турските фрегати се „екстремно агресивни“ кон француски брод, вклучен во мисијата на НАТО во оваа област.