Зголемената инфлација ја промени играта за централните банки. Пред неколку години, кога инфлацијата беше упорно ниска и покрај серијата намалувања на каматните стапки, централните банки го проширија својот пакет алатки за да ја подигнат инфлацијата. Ова доведе до купување на средства во вредност од трилиони евра. Со забрзување на инфлацијата до историски највисоки нивоа во 2022 година и зголемување на каматните стапки, дојде време да се смени монетарната политика, изјави за Фајненшл тајмс Сабине Маудерер, член на извршниот одбор на Бундесбанк.
Програмите за купување средства на Евросистемот – односно Европската централна банка и централните банки на 20-те земји-членки на еврозоната – беа диктирани среде инфлација далеку под целта од 2 проценти во комбинација со историски ниски каматни стапки. За да се исполни мандатот за стабилност на цените, беа толерирани негативни несакани ефекти.
Последиците од значителниот пазарен отпечаток што произлегува од програмите за купување – приближно 40 проценти од државниот долг е во рацете на Евросистемот – стануваат сè повидливи. Недостигот на колатерал на пазарот на германски државни обврзници е значително нарушување. Поместувањето на традиционалните групи на инвеститори, на пример на пазарот на хартии од вредност поддржани со средства, е уште еден несакан ефект. Конечно, важната и трајна улога на централните банки на пазарите на корпоративни и гарантирани обврзници може да ја наруши ликвидноста и да ги отуѓи издавачите од нивната традиционална база на инвеститори. Како општ принцип, централните банки треба да интервенираат на финансиските пазари само до степенот неопходен за целите на монетарната политика.
Денес се соочуваме со различни околности отколку кога започна Програмата за купување средства (APP). Прекумерната инфлација бара решителен одговор, кон кој се стреми Евросистемот. Клучните каматни стапки се нашата главна алатка за водење на монетарната политика по овој курс. Намалувањето на билансот на состојба ја одржува оваа рестриктивна патека на кривата на принос. Дојде време Евросистемот да го намали присуството на пазарот.
Евросистемот ќе започне да го намалува својот пазарен отпечаток со намалување на своето портфолио на APP за просечно 15 милијарди евра месечно помеѓу март и јуни 2023 година.
Од гледна точка на функционирањето на пазарот, постојат добри причини за ваквиот одмерен пристап. Прво, финансиските пазари доживеаја висока нестабилност и зголемени приноси на обврзниците од почетокот на 2022 година, што ги оптоварува ризичните буџети на многу инвеститори со фиксен приход. Второ, леснотијата на апсорпција на поголем обем на обврзници најверојатно ќе остане тесно поврзана со изгледите за инфлација и очекуваните каматни стапки. Конечно, прекумерен удел од овогодинешното зголемено издавање на обврзници во еврозоната најверојатно ќе се појави на пазарот во првата половина од годината.
Со намалување на рамнотежата, влегуваме на територијата на квантитативно затегнување, за што има многу теорија, но релативно малку практично искуство од кое може да се извлече. Ова е предизвик за централните банки и учесниците на пазарот.
Сепак, веќе има се поголеми докази за враќање на инвеститорите на пазарите со фиксен приход. Повисоките приноси и купони создаваат стимулации и можности – не само за структурните купувачи како што се осигурителите или пензиските фондови, туку и за инвеститорите почувствителни на цените. Многу институционални инвеститори кои ги зголемија најнеликвидните делови од нивните портфолија во последниве години (како што се недвижен имот и инфраструктура) сега можеби повторно се фокусираат на средствата со фиксен доход во еврозоната. Дополнително, инвеститорите чија основна валута е доларот – меѓу другото – уживаат дополнителни стимулации за инвестирање во средства во евра поради поволните можности за заштита на валутата.
Сабине Маудерер е оптимист дека предвидливото и јасно повлекување на Евросистемот од неговите инвестиции во APP ќе помогне во борбата против инфлацијата без да предизвика пазарни шокови. Евросистемот ќе ја преоцени брзината и опсегот на своите активности на почетокот на летото и на тој начин би можел да размисли за поамбициозна идна траекторија.