Во деновите кога пристигнуваат извештаите за најголем број заразени со коронавирусот во Босна и Херцеговина, граѓаните на оваа земја не можат, а да не се прашуваат за функционалноста на системот и реалната епидемиолошка слика.
Иако во теорија, процесот на тестирање на ПЦР е едноставен (тестирањето се прави со земање брисеви од горниот респираторен тракт – грло и нос – кои потоа се тестираат во дијагностички лаборатории), а резултатите ќе бидат познати во рок од 24 часа, реалноста на граѓаните на Босна и Херцеговина различно и вклучува неколкучасовно чекање во долги редови пред клиниките, проследено со неколкудневно чекање на резултатите од тестот.
„Ако не бев позитивен на Ковид-19, веројатно се заразив додека чекав во оваа редица“, изјавила вработена во Центарот за геронтологија во Сараево за „Ал Џезира“, која дошла на редовно месечно тестирање.
Таа е една од многуте кои ќе чекаат најмалку пет дена за резултатот од тестот, а дотогаш одат редовно на работа. Затоа, граѓаните со право го поставуваат прашањето – колку е валидна изолацијата пропишана по неколкудневно чекање на резултатите од тестот и колку од нив се заразени лица кои не се во изолација затоа што ги чекаат резултатите од тестот.
Недостаток на капацитет
„Чекаме поради големиот притисок врз здравствениот систем, има многу брисеви, а многумина не успеаја поради тоа чекање. PCR-тестот е прецизен метод кога правиш сè според прописите, но кога стои толку долго, биолошкиот материјал се распаѓа. Здравствените системи на Балканот едвај функционираат дури и под нормални услови, оваа вонредна состојба само што покажа дисфункција и сите нивни слабости“, објаснува искусниот епидемиолог од Србија, Зоран Радовановиќ, додавајќи: „Кога чекате пет до седум дена за резултатот од тестот, тогаш сè е бесмислено“.
Зошто граѓаните на БиХ пет дена ги чекаат резултатите од ПЦР тестовите, од „Ал Џезира“ ги прашале и официјалните лица на здравствените системи во Федерацијата БиХ и Сараевскиот кантон.
„Лабораториите работат колку што можат, а зголемувањето на бројот на барања, односно случаите, е една од причините зошто ги замоливме сите кантонални министерства за здравство да ги ангажираат сите други верификувани лаборатории за ПЦР тестирање во соработка со институтите за здравствено осигурување, со цел да се зголемат капацитетите за тестирање. Суштината е она што е нашата препорака, а тоа е дека сите што имаат симптоми, како и оние кои се потврдени со Ковид-19, да останат дома и со тоа да го намалат ризикот од ширење на инфекцијата“, вели Златан Перчиќ, портпарол на Министерството за здравство на Федерацијата БиХ.
Зголемување на бројот на заразени
Мухамед Ахмиќ, директор на јавната установа Здравствен дом во Сараево, вели дека здравствените установи во Сараевскиот кантон се соочуваат со ограничен лабораториски капацитет.
„Значи, можеме да земеме многу брисеви, но лабораториите не можат да ги обработуваат на време. Ова предизвикува застој. Владата на Сараевскиот кантон нареди да се прошират капацитетите, да се ангажираат други лаборатории и во моментов чекаме да видиме каде ќе можеме да испратиме понатаму брисеви“, вели Ахмиќ.
И додека чекаме системот да профункционира, бројот на заразени со корона во Босна и Херцеговина продолжува да да се зголемува.
Според извештаите од институтите за јавно здравје, во Босна и Херцеговина се регистрирани 1.449 нови инфекции во последните 24 часа, 801 во Федерацијата БиХ и 648 во Република Српска, додека 30 лица починале.