Околностите под кои партијата на Реџеп Таип Ердоган победи на неодамнешните парламентарни избори во Турција , предизвикаа бура од незадоволство во Европа. При тоа, турскиот лидер продолжува да  поставува свој тон на европско и светско ниво, иако Европа  има повеќе причини да се плаши од него, а не од Башар Асад. На оваа тема француското издание Atlantico објави интервју соРолан Јуро (професор, дипломат, член на неколку министерски кабинет, пратеник) часови пред трагичните настани во Париз.

Atlantico: заматените услови за победа на партијата на Ердоган на неодамнешните избори во Турција предизвикаа бура од незадоволство во Европа. При тоа, турскиот лидер продолжува да поставува тон на европско (проблемот со мигрантите) и светско ниво (таму се одржа средбата на G20). Зошто е тоа така? Што го прави турскиот претседател толку важен партнер?

Ролан Јуро: Победата на партијата на Ердоган изгледа неверојатна со тоа што таа беше крајно непопуларна и сите прогнози беа против неа. Затоа може да се претпостави дека изборите поминале со повреди или барем државниот и верскиот апарат биле  активно вклучени  за да се промени резултатот. Признанието дека Ердоган е едно од главните пречки за мирот во регионот, таков резултат шокира , но и предизвикува загриженост. Слични чувства доживува и овој дел од населението, која се подготвува да го одбележи неговиот  пораз. Освен тоа изборните резултати претставуваат опасност и за самата Турција, бидејќи по овој пат таа ќе се претвори во Саудиска Арабија. Уште повеќе ме поразува фактот дека одлучувачки придонес за неговата победа поднесе Ангела Меркел, која неколку дена пред гласањето отиде во Анкара и му вети на Ердоган најразлични нешта: продолжување на преговорите за влез во Евро сојузот, слободно движење на Турците во Шенген зоната, проширување на финансиската помош. Таква поддршка не се вклопува во умот со известување на штетната  улога на Турција во конфликтите на Блискиот Исток: во јужниот дел на земјата одат два повеќенасочни, но во еднаква мера опасни струи. Од запад кон исток се движат илјади исламисти од целиот свет, кои се влеваат во редовите на Исламската држаава. Назад од исток кон запад илјади бегалци доаѓаат во Мала Азија, за да се обидат да се пренесат со бродови во Грција. Постојат причини да се дозволи дека Ердоган не само што им овозможува да поминат, туку и  им помага. Како што неодамна истакна еден критичен турски новинар, југот на Турција се претвори во “булевар” за исламисти и ако нивното движење престане, во Сирија брзо ќе биде откриена мирот. Ако пак запре вториот поток, Европа нема да има огромен проблем со бегалците. Тоа многу зборува за погубното улога на Ердоган. А Меркел му помогна  токму тоа да го изберат.

Тука сакам да кажам  дека кон нас воопшто не доаѓаат оние 2 милиони Сиријци, кои се покажаа како во вистински концентрациони логори на сириско-турската граница. Тие немаат пари да платат на превозниците. Во Европа доаѓаат претежно претставници на малата Дамаска буржоазија: тие се качуваат во автобус на сириската граница до Триполи во Либан, каде се префрлени на бродови до западна Турција, а оттаму бараат начин да сен втурнат во Европа. Ова ги  чини 5-10 илјади евра.

Овој човечки поток се формира само во лето: го организираат го групи од шверцери, заштитени од тајни служби на Турција. Зошто претседателот на Турција го поставува тонот во Европа и дури во НАТО, независно од непријателски однос кон него? Делумно вината е во лабилното  однесување на Европа, што се манифестира во многу области.Вие прекрасно ја видовте недоследноста на Меркел и слабоста на Обама. Треба да ги наречеме работите со нивните имиња: во кабината на Западна Европа веќе нема пилот. Но Ердоган никогаш не би постапил така самоуверено, ако немаше некаква тајна – активна поддршка на САД. Неговите интереси се совпаѓаат со интересите на Вашингтон: премногу често против Русија и Сирија на Башар Асад.Ердоган игра и против Европа. Американските амбасадори постојано тврдат дека Европа треба да  ја прифати културната и верската разновидност, како Ердоган  и служи како оди ефикасната  алатка на оваа политика. Вашингтон се стреми да ја  задржи Анкара во НАТО и затоа ја фаворизира. Спроведувањето средбата на G20 во Турција исто сведочи за моќната американска поддршка. Алијансата Турција и Израел долго време беше здрава, иако Ердоган длабоко во душата ја мрази еврејската држава. Сега односите на двете земји не се толку светли, но од претходните врски сепак нешто е останато. Ердоган може да смета на поддршката на монархиите во Персискиот залив.

Atlantico: Со што може да се заканува Европа  во зачувувањето на Алијансата со личност како Ердоган? колку тој  е помалку контроверзна личност од Башар Асад?

Ролан  Јуро: Асад несомнено ни создава далеку помалку проблеми од Ердоган. Да, режимот на Башар Асад, како во минатото  и Садам Хусеин или сега Абдел Фатах ас-Сиси во Египет, тоа се диктатури. Во Сирија отсекогаш постоело почит кон правата на религиозните малцинства. Освен тоа, по повлекувањето на војниците од Либан Асад немал никакви планови надвор од границите на земјата. Тој не претендира за империја.Тој не ни создавал и најмали проблеми што не може да се каже за нас самите во однос на него, особено на Вашингтон и Париз.

Ердоган дури не ги  крие своите империјалистички планови. Ердоган доживува силно чувство на понижување што  го доживеале турските султани,  и се упатиле  да ја  освојат  Европа по заземањето на Константинопол во 1453 година Тие биле запрени крај Лепанто (1571) и Виена (1683). Ердоган очигледно сака да си ја проба   среќата по трет пат да  влезе во Унијата и да помогне со  масовниот прилив на мигранти. Нашиот пад не е тајна за него и тој смета дека исламот ќе заземе доминантна положба во Европа. Турците  се шират не само низ цела Европа, но и во големи делови од арапскиот свет.Европа не  и за прв пат греши со непријателот. Да  го видиш својот вистински непријател е не малку политичка  уметност. Кој греши, го очекуваат големи неволји. Дали Европа  има избор? Има ли некоја друга стратегија, освен унапредувањето на Ердоган? Секако. Тоа значи дека на  Европејците  им треба  потпора храброст, реално да го погледнат овој човек и да се спротивстават на коруптивните махинации, кои се вршат во некои европски метрополи. Освен тоа е потребна независност од САД, коибезусловно  го поттикнуваат Ердоган.

Во противењето на Ердоган Европа треба малку повеќе да се потпира на Владимир Путин, кој, независно од минатогодишните обиди за приближување со Анкара,ги  има сите причини да не им  се доверува на Турција како Исконски непријател на Русија. Па што да се прави? Сè е едноставно.  Наместо Меркел да дава ветувања (во замена за ветувања од Ердоган дека се бори со Исламската држава , кои се сепак само  празни зборови), потребно е тој да биде загрозен. Треба да му се каже: ако вие не го прекинете протокот на исламисти и бегалци, а вие имате средства за тоа, ние ќе ги  поништиме  сите предности на вашата земја како кандидат за ЕУ (поволни тарифи, субвенции и сл.)

За таа целте мора европското и американското раководство да не ги поддржат тајно плановите на Ердоган: помош на ИД  и “Џабхат ан-Нусра” во Сирија за соборување на шиитите  на Башар Асад и замена  со штитеник  на  сунити, како и обезбедување на евтина работна сила во Европа, на прво место во Германија. Јас сепак не верувам тоа ќе се случи.