„Папата Франциск: Климатската криза како морална обврска за сите“

од Љубиша Владимиров
18 прегледи

Во јануари 2015 година, папата Франциск се наоѓаше во филипинскиот град Таклобан, во средината на тропска бура, за да им понуди утеха на жртвите од страшниот супертајфун Хаинан, кој пред 14 месеци одзел околу 6.500 животи. Облечен во едноставен жолт мантил, папата им се обрати на верниците со треперлив глас: „Многумина од вас изгубија сè. Не знам што да ви кажам, но Господ знае што да ви каже“.

Климатските промени, предизвикани од затоплувањето на атмосферата и океаните, доведуваат до засилување на тропските бури, што носи посилни ветрови, обилни дождови и поголем ризик од поплави. Папата Франциск беше свесен за ова и повеќе од било кој друг лидер на глобално ниво.

Тој ја сметаше климатската криза не само за научен или политички проблем, туку и за морална криза. Во 2015 година, неколку месеци по посетата на Филипините, објави енциклика под името Laudato Si, во која ги истакнуваше загрижувачките ефекти на климатските промени, загадувањето, социјалната неправда и неодговорниот економски раст.

Папата пишуваше дека Земјата се претвора во „џиновски купишта отпад“, што се случува поради верувањето дека нејзините ресурси се неограничени. За него, климатските промени беа грев, исто како и уништувањето на биодиверзитетот. Тој ја нарече Земјата „општо добро што им припаѓа на сите“.

Во Laudato Si, папата го повика светот да започне со сериозни напори за решавање на климатската криза и да ја заштити планетата за идните генерации. Оваа енциклика беше клучен момент во глобалната борба против климатските промени, и многумина веруваат дека помогна да се постигне консензус на климатскиот самит во Париз 2015, каде што беше потпишан договор за ограничување на глобалното затоплување под 2°C.

Но, Laudato Si беше само почеток на папскиот активизам за климата. Во јуни 2018 година, папата ги угости водечките претставници на нафтените и гасните компании во Ватикан, за да им укаже на штетите што ги предизвикуваат фосилните горива. Тој исто така нагласи дека цивилизацијата треба енергија, но таа не смее да ја уништува цивилизацијата.

Во ноември 2023 година, на климатскиот самит во Дубаи, папата Франциск повторно испрати јасна порака: „Нема повеќе време за одложување. Благосостојбата на идните генерации треба да се обезбеди сега, не само да се зборува за неа“.

Иако здравствените проблеми го спречија да присуствува на самитите, тој продолжи да испраќа посилни пораки. Во октомври 2023 година, Ватикан објави писмо од него, во кое предупредуваше дека човечките активности не смеат да бидат „против Бога и природата“, и дека најголемите решенија ќе дојдат од националните и меѓународни одлуки, но секоја мала помош има значење.

Во мај 2024 година, папата Франциск претседаваше со самит за климата во Ватикан, на кој беа донесени конкретни акциски планови за намалување на штетните емисии, адаптација на климатските промени и социјална трансформација. Како симбол на својата посветеност, од декември 2023 година, папата започна да користи електричен Папамобил.

Папата Франциск нè потсети дека грижата за планетата е одговорност на сите, без оглед на вероисповед, социјален статус или улога во општеството.

Слични содржини