Предупредувачкиот звук се слуша со години: вештачката интелигенција ќе го трансформира пазарот на трудот. Разговорот во светот на технологијата сега се претвори во обид да се убедат луѓето во оваа иднина до анализа, како и кога машините ќе влезат во работната сила самостојно и што ќе значи тоа за луѓето, пишува Мадхумита Мургиа, дописник за технологија за „Financial Times“ за Европа“.
Многу истражувања се посветени на идентификување на загрозените работни места за разлика од она што се смета за „безбедно“ и идентификување на вештините што ќе се бараат во овој нов свет.
Знаеме дека алгоритмите можат да им помогнат на луѓето да донесат одлуки наоѓајќи неочекувани корелации во големите податоци. Ова ќе им овозможи на машините да заменат некои рутински работни места, да потпомогнат други работни места и на крајот да создадат некои нови работни места, како што се маркери на податоци за вештачка интелигенција или дизајнери на алгоритми.
Направени се неколку студии за тоа како тоа може да влијае на родовата нееднаквост, но многу футуристи се оптимисти во врска со шансите на жените да преживеат на овој нов пазар на труд. Зошто? Некои од највредните вештини на работната сила, потпомогнати од вештачка интелигенција, ќе бидат во области каде роботите не се справуваат: социјална и емоционална интелигенција.
Новиот извештај од консултантската компанија Capgemini покажа дека 83 проценти од анкетираните организации сметаат дека работната сила со емоционална интелигенција ќе биде предуслов за успех во наредните години.
Ако пазарот на трудот ја цени емпатијата, можноста за справување со многу задачи, соработка и сочувство – квалитети историски поврзани со жените – тогаш тие може да имаат поголема шанса да бидат ангажирани и задржани на работа.
Но, постои еден услов. За да успее човек среде работна сила, управувана од ВИ, ќе биде потребен значителен степен на преквалификација и адаптација.
Вистинските ризици за женската работна сила не се кријат во типовите работни места, за кои жените се соодветни, туку дали можат да направат непречена транзиција кон нови работни места. Ќе можат ли жените да најдат пат кон нив преку преквалификација и мрежни ефекти, кога побарувачката на работа ќе се промени?
Јунскиот извештај од Глобалниот институт McKinsey го испитува овој проблем во 10 земји, вклучително и шест напредни економии и четири пазари во развој. Открива дека жените и мажите се соочуваат со слични потенцијални загуби на работни места, при што просечно 20% од жените или 107 милиони се заменети со автоматизација до 2030 година, додека кај мажите тој удел е 21 процент.
Но, извештајот исто така сугерира дека до 160 милиони жени ширум светот (и 274 милиони мажи) можеби ќе треба да ги променат работните места за да останат на работа.
„Доколку жените ги искористат можностите за транзиција, тие би можеле да ја одржат сегашната стапка на вработеност; ако не можат, родовата нееднаквост во работата може да се влоши“, пишуваат авторите.
Предизвиците за жените во адаптирањето кон новото опкружување се повеќесложни и не се поврзани со тоа дали тие се соодветни за повеќе технички задачи, како што се пишување алгоритми и моделирање на податоци.
На пример, во новите економии како Индија, за нови професии може да се бара средно образование, што е предизвик кога нивото на образование на жените продолжува да заостанува зад мажите.
Друг резултат на поголема автоматизација ќе биде побарувачката за мобилност на работна сила и флексибилност, при што работниците треба да менуваат работни места, работодавци, индустрии или дури и земји.
Сепак, жените честопати се помалку мобилни од мажите, „затоа што тие трошат многу повеќе време од мажите на неплатена грижа – над 1,1 трилион часа годишно, во споредба со помалку од 400 милијарди часови за мажи“, се вели во извештајот.
Покрај тоа, жените честопати се исклучени од лидерските мрежи кои им овозможуваат на мажите да ги подобрат своите вештини, да најдат ментори и да најдат можности за работа. Ова понекогаш е резултат на грижа за одговорност: земање на дете од јасли или посета на возрасен родител има предност пред пиењето после работа.
Но, тоа исто така се одразува на несвесната пристрасност што сè уште предизвикува многу луѓе да ги поврзуваат лидерските црти со мажите.
Иако можеби се радуваме дека ерата на машините може да ги цени т.н. „меки вештини“ како што се емпатија и комуникација, ќе треба да продолжиме да се фокусираме на баналните практични услови за работа од 2030 година со цел да ги вклучиме жените.
На крајот на краиштата, ова се истите предизвици со кои се соочуваме денес: дали жените ќе имаат пристап до истите мрежи, образование и можности како мажите? Ако не, светот на вештачката интелигенција нема да изгледа толку поинаку.