Во тек е интензивна истрага за да се открие точно што го предизвика масовното затемнување во Шпанија и Португалија во понеделник, поради што милиони луѓе останаа без пристап до основните современи потреби. Одговорот на ова прашање би можел да има далекусежни последици не само за Шпанија и Португалија, туку и за цела Европа.
Европската Унија долго време врши притисок врз Иберискиот Полуостров, кој со години функционираше како енергетски остров во рамките на ЕУ, за подобро поврзување со остатокот од континентот. Уште во понеделник, експертите дебатираа дали посилните врски со европските мрежи би можеле да спречат таква катастрофа или би го зголемиле ризикот од ширење на проблемот во други земји.
Во текот на денот, имаше и шпекулации за можен сајбер напад врз Европа, иако засега нема докази што би го потврдиле ова.
„Политико“ разгледува што знаеме досега и што сето ова би можело да значи за иднината.
Што тргна наопаку?
Во понеделник попладне, Едуардо Прието, директор на шпанскиот оператор на преносниот систем „Ред Електрика“, објасни дека прекинот на електричната енергија е предизвикан од „многу силни осцилации во електричната мрежа“, што довело до „исклучување на шпанскиот систем од европскиот електроенергетски систем“ и до „колапс на пиринејската мрежа“ во 12:38 часот.
Прес-конференцијата, што ја одржа доцна во ноќта шпанскиот премиер Педро Санчез, остави повеќе прашања отколку одговори. Со сериозен израз на лицето и предупредување дека враќањето на струјата може да потрае подолго отколку што првично се мислеше, Санчез изјави: „Ова никогаш порано не се случило.“
Властите во обете земји беа претпазливи во шпекулациите за можната причина за нерамнотежата во електроенергетскиот систем.
„Експертите сè уште не утврдиле што го предизвикало проблемот, но ќе утврдат“, рече Санчез, додавајќи дека „ниту една хипотеза не е исклучена и се истражуваат сите можни причини“.
Воспоставувањето на снабдувањето со електрична енергија во Шпанија и Португалија се покажа како исклучително сложена задача. Според Леонард Миус, професор специјализиран за електрична енергија на Европскиот универзитетски институт, операторите на мрежите морале да спроведат „технички многу тешка“ постапка за да го стават системот во функција.
Двете земји мораа постепено да го обноват снабдувањето, прво користејќи специјални извори како што се хидроелектричните пумпи, истакна Меус.
Соседните земји дојдоа на помош: францускиот оператор RTE испорача 700 мегавати електрична енергија во Шпанија во рок од неколку часа по прекинот на електричната енергија. До доцна попладне, светлата повторно беа вклучени во поголемиот дел од најсеверните и најјужните делови на Пиринејскиот Полуостров, делумно благодарение на електричната енергија што пристигнуваше од Франција и Мароко.
Како што објаснува Соломон Браун, професор по енергетски системи на Универзитетот во Шефилд: „Енергетските системи се поврзани со меѓусебни конектори.“ Ова значи дека мрежите се меѓузависни, но исто така дека треба да се рестартираат одделно.“
Бидејќи две мрежи се распаднаа истовремено, процесот на нивно рестартирање беше макотрпен: операторите на мрежата мораа внимателно и синхроно да ги вклучат клучните генератори и да го усогласат производството со потрошувачката сè додека системот не се стабилизира доволно за повторно да се поврзе со надворешните мрежи.