Јужноамериканската земја Ел Салвадор беше првата во светот што ја легализираше најпознатата криптовалута. Обидувајќи се да се позиционира како некој вид трендсетер, Централноафриканската Република лансираше свој мемекоин. На симболичен начин, таа зачекори уште подлабоко во крипто мочуриштето, кое брзо се претвора во глобалниот мејнстрим.
Faustin-Archange Touadera, претседателот на сиромашна африканска земја позната по природните ресурси како злато и дијаманти, но и по интензивното вклучување на платеници од озлогласената групација Вагнер, веќе е доста добро упатен во крипто просторот.
Откако Биткоинот доби статус на законско платежно средство во земјата во 2022 година, Санго Коин, „валутата од следната генерација“, исто така ја виде светлината на денот. Таа имаше нејасна идеја, а потоа се појави ЦАР мемето, уште едно во морето од бесмислени монети, целосно лишено од каква било внатрешна вредност или цел.
Доналд Трамп го продолжи трендот
Гордо следејќи ги стапките на великаните како Доналд Трамп, кои направија вакви настани повеќе да не се ни дел од рубриката „Верувале или не“, Туадера, при претставувањето на уште еден крипто-проект, им се заблагодари на сите што веруваат во неговата „визија“. Зборувајќи инспирирано за „клучната улога на блокчејнот во образованието, градењето инфраструктура и финансиската вклученост“.
Сепак, мем монетите се само (многу нестабилни) крипто инструменти – статусни симболи без каква било практична примена, чија цена зависи исклучиво од согледаната сила на брендот. Кривата на вредности, по првичниот ентузијазам на шпекулантите, која обилно ја користат упатените, најчесто оди надолу.
Дури и монетите со ликот на двојката Трамп не можат да ја избегнат таа судбина, а не крипто персонификација на една од најсиромашните земји во светот, со бруто домашен производ помал од 1.000 долари по глава на жител.
Ел Салвадор и неговата приказна
Ваквите проекти, како што веројатно на сите им е јасно, никако нема да го подобрат екстремно нискиот животен стандард на граѓаните. Исто како што објективно голем чекор напред не направи ништо за нискиот животен стандард на жителите на Ел Салвадор, кои во јуни 2021 година претрпеа интересен експеримент.
Иницијативата потоа беше претставена од амбициозниот претседател Наџиб Букеле, кој протурка закон во парламентот со кој биткоинот стана легално средство за плаќање. Така, Ел Салвадор стана првата земја во светот што ја легализираше најпознатата криптовалута (Централноафриканската Република беше втора и последна). Букеле отиде чекор подалеку, вградувајќи репресивна нота во законот, домашните правни лица беа обврзани да прифатат биткоин.
Со други зборови, административниот декрет го изедначи статусот на биткоинот и официјалната домашна валута (американскиот долар). Ова ја постави рамката за експеримент во кој на биткоинот на некој начин му беше даден повластен статус.
Имено, претседателот се откажа од данокот на капитална добивка на биткоинот. Со промовирање на официјалната апликација „Chivo“, на сите домашни корисници им додели скромна количина биткоини еквивалентна на 30 долари, а целиот трошок за надоместоците за трансакциите ги префрли на државата.
Во текот на следните неколку години, разновиден екипаж од теренски персонал – од новинари до разни авантуристи и крипто ентузијасти – беа сведоци на погрешната имплементација на законот. Биткоинот, ако ги игнорираме вообичаените проблеми што се јавуваат кога се преклопуваат конвенционалните и алтернативните системи за плаќање, би функционирал како познати брендови Старбакс или Волмарт. Се разбира, огромното мнозинство од оние кои им овозможија на своите клиенти да плаќаат во Биткоин, веднаш ги претворија приходите од криптовалути во долари.
Средство за шпекулација, а не за плаќање.
Проблемот, секако, е вродената нестабилност на биткоинот, кој тешко може да функционира како средство за плаќање. Проблемот е што повеќето корисници првенствено го гледаат како средство за шпекулации и начин за (релативно) брз профит. Последнава теза најпрво се потврди во случајот со дознаките од странство, кои во овој случај, според некои проценки, сочинуваат дури една петтина од БДП.
Официјалните статистики на централната банка покажуваат дека уделот на биткоин во вкупните дознаки од странство никогаш не надминал пет проценти. На крајот на минатата година падна под еден процент. Во исто време, бројот на жители кои редовно користеле или барем повремено експериментирале со Биткоин исто така се намалувал од 26 проценти во 2021 година, нивниот удел минатата година падна на осум проценти. Од нив, половината направиле до три трансакции во една година.
Експериментот очигледно се претвори во целосно фијаско. Тој беше формално завршен со нов аранжман меѓу Ел Салвадор и Меѓународниот монетарен фонд, вреден 1,4 милијарди долари. ММФ ја услови државната администрација драстично да го намали учеството на пазарот на криптовалутите.
Поточно, биткоинот останува законско средство за плаќање, но неговото прифаќање веќе не е задолжително – без разлика дали во приватниот или јавниот сектор (веќе нема да може да се плаќаат даноци во биткоин). Државата треба да се повлече од управувањето (и големо субвенционирање) на „Chivo“ апликациите.