Во 2023 година, земјите-членки на Европската унија поделиле субвенции во енергетскиот сектор во вредност од 354 милијарди евра, се вели во Извештајот за субвенции за енергија во Европската унија за 2024 година.
Ова е шести годишен извештај за енергетските субвенции во земјите членки на Европската унија. Европската комисија соопшти дека извештајот е во согласност со регулативите на ЕУ и меѓународните обврски за постепено укинување на субвенциите за фосилни горива до 2030 година.
Ова постепено укинување беше горе-долу успешно. Фосилните горива добија 60 милијарди евра во 2021 година, повеќе од двојно од следната година, 136 милијарди евра, за да се намалат во 2023 година на 111 милијарди евра.
Националните планови за постепено укинување на овие субвенции сугерираат дека помалку од половина (43 проценти или 48 милијарди евра) од субвенциите треба да се укинат до 2025 година, а уште девет проценти (10 милијарди евра) помеѓу 2026 и 2030 година. Но, нема планови за преостанатите 48 проценти (53 милијарди евра), или сигурно нема да бидат укинати пред 2030 година.
Комисијата наведе дека додека вкупните енергетски субвенции биле стабилни до 2021 година, тие драстично се зголемиле во 2022 година за време на енергетската криза, а потоа умерено се намалиле во 2023 година, наведува ЕК.
Во 2021 година тие беа 213 милијарди, следната година 397 милијарди, а во 2023 година беа намалени на 354 милијарди, што е 2,1 отсто од бруто домашниот производ.
Во однос на фосилните горива, субвенциите за обновлива енергија беа намалени во 2021 година на 83 милијарди евра, прво намалување од 2015 година, проследено со дополнителни намалувања до 68 милијарди евра во 2022 година и 61 милијарда евра во 2023 година.
Комисијата го образложи намалувањето со високите цени на големопродажниот пазар на електрична енергија што ги намали износите на исплатените субвенции со инструменти за динамична поддршка на пазарот.
Раст е забележан кај субвенциите наменети за мерки за енергетска ефикасност. Енергетското реновирање на зградите е поддржано со 23 милијарди евра во 2021 година, 34 милијарди евра следната година и 44 милијарди евра во 2023 година, покажува Извештајот.
Многу поголема помош отиде кај потрошувачите
Огромното мнозинство од енергетските субвенции, 247 милијарди евра во 2022 година и 213 милијарди евра во 2023 година, беа наменети за поддршка на потрошувачите на енергија.
Субвенциите за енергија поврзани со националните кризни мерки за заштита на потрошувачите на ЕУ од високите цени изнесуваа 145 милијарди евра во 2023 година, што е повеќе од 120 милијарди евра претходната година. Во ЕУ, наводно, се воведени најмалку 270 национални мерки за справување со енергетската криза.
Домаќинствата беа главните директни корисници на овие кризни мерки, добивајќи 121 милијарда евра во периодот 2021-2023 година, а потоа следат индустријата и транспортниот сектор со 30 и 28 милијарди евра, соодветно.
Европската комисија соопшти дека ЕУ и земјите од ЕУ мора да направат повеќе за постепено укинување на сите субвенции за фосилни горива до 2030 година.
Со цел да се намали релативно високиот удел на субвенциите за фосилните горива, ЕК ја истакна потребата да се изедначат условите за игра помеѓу различните технологии и да се поттикне усвојувањето на чисти технологии, наместо да се поддржува континуираната употреба на постојните или фосилните горива.
Комисијата изјави дека Вопке Хоекстра, европскиот комесар за климатски активности, има задача да развие, заедно со Ден Јоргенсен, европски комесар за енергија, патоказ за понатамошно намалување и постепено укинување на субвенциите за фосилните горива.