Европската унија се подготвува да воведе значително повисоки царини за увоз од Украина во наредните недели, што би можело да нанесе сериозен удар на украинската економија во клучен момент во борбата против руската агресија, открија дипломати за „Фајненшл тајмс“.
Во тек се нови контроверзии околу начинот на кој се трошат средствата на ЕУ за вооружување, а во пресрет на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО, сè повеќе се дискутира за зголемувањето на трошоците за одбрана.
Најголемите членки на ЕУ се судираат околу степенот до кој на производителите на оружје надвор од ЕУ треба да им се дозволи да учествуваат во планираната шема за кредити за одбрана, вредна 150 милијарди евра, која е финансирана од буџетот на Унијата, објавува „Фајненшл тајмс“.
Имено, ЕУ се обидува да го забрза вооружувањето како одговор на руската инвазија на Украина и заканите од американскиот претседател Доналд Трамп дека, доколку ЕУ не преземе чекори, САД би можеле да ги повлечат своите безбедносни гаранции за европскиот континент.
Предлог наречен „БЕЗБЕДЕН“
Според предлогот на Европската комисија наречен „БЕЗБЕДЕН“, планот е да се овозможат кредити за капитални инвестиции во оружје, но со ограничување дека земјите надвор од ЕУ можат да учествуваат со максимум 35 проценти од вредноста на секој поединечен договор освен ако не склучат официјални договори за одбрана со Унијата.
Но, Франција е за дополнителни ограничувања што би го стесниле просторот за странски подизведувачи: максимум 15 проценти од вредноста на договорот треба да се додели на компании од трети земји. Оваа информација за „ФТ“ ја потврдија тројца дипломати и службеници.
Таквиот француски предлог е премногу рестриктивен за некои членки, вклучувајќи ги Италија, Германија и Полска, чии одбранбени индустрии одржуваат силни партнерства со британски, турски, американски и корејски изведувачи. Затоа, расте загриженоста дека клучните одбранбени проекти во тие земји можеби нема да се квалификуваат за заеми од ЕУ ако се прифати францускиот праг.
Тензијата е најновиот одраз на долготрајната дебата помеѓу пристапот на Париз, кој нагласува „стратешка автономија“ и самоодржливост во одбраната, и оној на другите големи економии на ЕУ, кои се залагаат за ефикасност, брзина и пониска цена на оружјето без оглед на земјата на потекло.
Полска, која моментално претседава со Советот на ЕУ и има улога на медијатор, планира да презентира нов компромисен предлог во наредните денови, со цел постигнување договор до крајот на месецот.
„Мораме да ослободиме 150 милијарди евра за инвестиции во одбраната тоа е апсолутен приоритет“, изјави вчера полскиот министер за финансии Анджеј Домански, по разговорите со колегите од 26-те земји-членки на ЕУ. „Оптимисти сме и веруваме дека за време на полското претседателство ќе можеме да постигнеме консензус за ова важно прашање, се надеваме веќе во мај.“
Неформален состанок на НАТО денес во Турција
Неформален состанок на министрите за надворешни работи на НАТО се одржува денес во туристичкиот центар Анталија, Турција. Но, поради зголемениот американски притисок врз сојузниците за зголемување на трошоците за одбрана, атмосферата ќе биде далеку од опуштена.
Трамп побара од членките на НАТО да инвестираат најмалку пет проценти од својот БДП во одбрана, што е значителен скок во споредба со претходната цел од два проценти. За време на неговиот прв мандат, тој дури се закани дека ќе ги повлече САД од алијансата доколку членките не ги зголемат инвестициите.
Досега, само една членка, Полска, е блиску до таа нова цел оваа година инвестира 4,7 проценти од БДП. САД, со своите 2,9 проценти, исто така не го достигнуваат потребниот праг, а осум членки на НАТО сè уште не ја достигнуваат ниту сегашната цел од два проценти.
Оваа средба ќе биде поинаква
„Немојте да се залажувате овој министерски состанок ќе биде поинаков“, изјави вчера американскиот амбасадор во НАТО, Метју Витакер. „Сите ги слушнавте повиците на претседателот и потпретседателот до членовите да прифатат нов инвестициски план од пет проценти од БДП. Очекуваме да дознаеме повеќе детали оваа недела за тоа како сојузниците планираат да го постигнат ова.“
Состанокот во Анталија е последен министерски состанок пред главниот самит на НАТО што ќе се одржи во Хаг следниот месец. „Ги молиме сојузниците да инвестираат во својата одбрана… сакаме нашите европски партнери да бидат поспособни и да дејствуваат како рамноправни сојузници“, рече Витакер.