Грузија е на пресвртница. Демонстрациите се проширија низ целата земја како одговор на шокантната одлука на владејачката партија Грузиски сон да го прекине процесот на пристапување на земјата во ЕУ, откако опозицијата ја обвини за местење на изборите во октомври. Според анализата објавена од Форин полиси, овие настани потсетуваат на револуцијата на Мајдан од 2014 година, кога Украинците протестираа против одлуката на тогашниот претседател Виктор Јанукович да ја оддалечи Украина од ЕУ и да ја приближи до Русија.
„ФП“ наведува дека грузиските власти на протестите одговориле со „брутални методи“. Тие употребија водени топови, солзавец и сила за да ги задушат протестите, насочени кон новинари и апсење активисти во обид да ги ослабат протестите и да го обесхрабрат понатамошното несогласување. Нагласено е дека овие тактики, слични на оние што ги користат рускиот претседател Владимир Путин и белорускиот претседател Александар Лукашенко, укажуваат на опасна промена кон авторитаризмот.
Не е јасно зошто премиерот Иракли Кобахиџе сега најави повлекување на Грузија од процесот на пристапување во ЕУ до 2028 година, но тој немаше да го стори тоа без насоките на Биџина Иванишвили, најбогатиот човек во Грузија и основач на партијата Грузиски сон. Иако Кобахиџе ја обвини ЕУ дека ја уценува Грузија во изјавата на 28 ноември со која го објави потегот, неговата партија штотуку водеше кампања за реизбор ветувајќи поддршка за членство во ЕУ. Можеби овој потег беше обид да се спречи очекуваното суспендирање на процесот на пристап од страна на ЕУ во декември. Европскиот парламент минатата недела го опиша изборниот процес во октомври како „ниту слободен, ниту фер“ и усвои резолуција со која резултатите се прогласуваат за неважечки. Или можеби беше дизајниран токму за да предизвика протести, давајќи и на владата можност да ги задуши сите форми на несогласување, како што направи Лукашенко во Белорусија во 2020 година.
Меѓутоа, ако ова последното е точно, стратегијата се чини дека пропаѓа, пишува „ФП“. Обемот и интензитетот на актуелните протести се без преседан во Грузија. Протестите се независно организирани, без ниту еден политички лидер или организација да ги води, а се одржуваат не само во Тбилиси, главниот град, туку и во други големи градови и села. Оваа мобилизација на локално ниво ја нагласува определбата на граѓаните на Грузија да ја задржат својата земја на европскиот пат.
Весникот наведува дека институциите во Грузија веќе покажуваат знаци на слабеење. Државните службеници од министерствата за одбрана, надворешни работи, образование и правда, како и други агенции, дадоа заеднички соопштенија за да се оградат од најавата на премиерот. Неколку дипломати, вклучувајќи го и грузискиот амбасадор во САД, поднесоа оставка.
Исходот од овој конфликт би можел да зависи од активностите на безбедносните сили, полицијата и армијата. Доколку има повеќе оставки на високи позиции, особено од безбедносните служби, може да ослабне влијанието на Грузискиот сон. Друга пресвртна точка може да биде ако полицијата одбие наредби за употреба на смртоносна сила против демонстрантите. Веќе, молкот на грузиската војска може да укаже на нејзината склоност да застане на страната на врховниот командант на земјата, претседателката Саломе Зурабишвили.
Претседателката Зурабишвили одби да ја признае седницата на Парламентот, која ја бојкотираат четирите партии кои ја поддржуваат проевропската повелба. Нејзиното одбивање ги прави неуставни сегашните дејствија на Парламентот во кој доминира Грузискиот сон. Зурабишвили застана покрај демонстрантите на улиците и формираше совет за национално единство со цел да подготви за нови избори.
„Нејзините напори донесоа резултати, бидејќи опозициските партии покажуваат необична сплотеност. „Сепак, способноста на претседателката да спроведе промени останува ограничена без силна, директна поддршка од Брисел и Вашингтон, иако САД во моментов се зафатени со сопствената претседателска транзиција“, посочи таа.
„Иднината на Грузија останува неизвесна“
Претстојните денови ќе бидат клучни. Иднината на Грузија останува длабоко неизвесна, а влогот за демократијата на земјата, а камоли нејзините европски аспирации, не може да биде поголем. Во текот на викендот, САД го прекинаа стратешкото партнерство со Грузија. Сепак, „ФП“ посочува дека американските и европските лидери можат и треба да направат повеќе, и тоа брзо.
Во анализата се наведува дека западните сојузници на Грузија треба да ги прогласат за наместени изборите во октомври, а со тоа и новиот парламент и повторното формирање на владата на Грузискиот сон, бидејќи немало одобрение од претседателот на Грузија, за нелегитимни и неуставни. Тие треба да инсистираат на тоа дека нема да има признавање на грузиската влада додека не се одржат нови, слободни и фер избори.
„ФП“, исто така, повикува на санкции против Иванишвили и неговите поврзани бизнис интереси како директна последица на неговата улога во поткопувањето на демократските процеси, и за обезбедување силна политичка и дипломатска поддршка за Зурабишвили во нејзините напори да обезбеди нови, слободни и фер избори, со што ќе го отвори патот за демократска обнова.
„Конечно, тие треба да ја повикаат грузиската војска и безбедносните служби да го почитуваат уставот на земјата, дури и ако тоа значи одбивање да ги почитуваат наредбите на нелегитимната влада“, се вели во извештајот.
„Русија е решена да ги дестабилизира владите во своето соседство, без разлика дали преку претседателски избори во Романија, општи избори во Бугарија, притисок врз цените на бензинот во Молдавија или наместени избори во Грузија. Западот има потреба од своја стратегија за да ја спречи Русија да успее во тоа. Грузија сега е во центарот на вниманието. Одлуките донесени во наредните денови ќе одредат дали земјата ќе ја зајакне својата демократија и ќе се приближи до Европа или ќе се лизне подлабоко во авторитаризмот и влијанието на Москва. Ова, пак, ќе ги обликува руските политики во поширокиот регион“, се додава на крајот.