И покрај фактот дека сончевата и ветерната енергија продолжуваат да растат со рекордно темпо, емисиите на јаглерод диоксид во електроенергетскиот сектор достигнаа „највисоко ниво“ во 2024 година, пишува авторката Моли Лемприер на Carbon Brief, врз основа на анализа на Ember, тинк-тенк специјализиран за енергетска анализа, со посебен фокус на транзицијата кон чиста енергија. Нивните истражувања и извештаи често се користат во медиумите и меѓу носителите на одлуки за да се следи напредокот во декарбонизацијата на енергетскиот сектор.
Емисиите на стакленички гасови во електроенергетскиот сектор се зголемија за 1,6 отсто на годишно ниво, достигнувајќи рекордни 14,6 милијарди тони јаглерод диоксид (tCO2). Зголемувањето е главно резултат на четири отсто зголемување на побарувачката за електрична енергија во светот, што доведе до зголемување на производството на јаглен за 1,4 отсто и на гас за 1,6 отсто.
Ембер, независен тинк-тенк (финансиран од капитал од финансискиот сектор: хеџ фондови, аналитика, банки, технолошки индустрии: на пр. софтвер, електроника, итн., малопродажни и модни индустрии, градежна опрема, луксузни стоки и сектори без царина, потоа од онлајн платформи за патување и сместување и од стари династии на семејства со филантропски генерации) снимен во 2024 година, што ја зголеми побарувачката за електрична енергија во клучните региони како Индија, пишува Андреа Милат за Хина.
Производството на чиста електрична енергија порасна за рекордни 927 терават часови (TWh), што ќе беше доволно за покривање на 96 отсто од зголемувањето на побарувачката на електрична енергија ако не беше зголемувањето на побарувачката предизвикано од потоплите температури.
И покрај краткорочното зголемување на емисиите, ова „не смее погрешно да се смета за неуспех на енергетската транзиција“, забележува Ембер, туку е знак дека светот се приближува до „пресвртна точка“ на која промените во времето и побарувачката имаат особено силно влијание.
Раст на производството на електрична енергија
Изворите на енергија со низок јаглерод, обновливите и нуклеарните обезбедија 40,9 отсто од светската електрична енергија во 2024 година, според Ембер. Ова е првпат тие да ја надминат границата од 40 проценти од 1940-тите, кога хидроенергијата придонела приближно со тој процент, а јагленот учествувал со 55 проценти, пишува „Carbon Brief“.
Обновливите извори колективно додадоа рекордни 858 TWh производство минатата година, што е 49 отсто зголемување од претходниот рекорд поставен во 2022 година од 577 TWh. Во 2024 година, во растот на производството на електрична енергија, трета година по ред, доминира сончевата енергија, од која се произведени уште 474 TWh, што е зголемување за 29 отсто во однос на 2023 година. Вкупното производство на сончева енергија во 2024 година достигна 2131 TWh.
За да ги спречиме овие бројки да бидат толку апстрактни, побаравме од ChatGPT4.5 да ни каже што можат да напојуваат сите 474 TWh. Тој ни одговори дека оваа количина на струја може да снабдува 135 милиони домаќинства годишно, 210 милиони електрични возила годишно, може двапати да ги покрие потребите за струја на Шпанија и 80 проценти од потребите за струја на цел Бразил. Го покрива и целото глобално производство на цемент, кое е наведено како главен емитер на CO2. Може да покрие и повеќе од двојно поголема глобална потреба за ладење на серверот.
Во изјавата за Carbon Brief, извршниот директор на Ember, Фил Мекдоналд, рече дека „сончевата енергија стана двигател на глобалната енергетска транзиција. Во комбинација со складирањето батерии, сончевата енергија е позиционирана како незапирлива сила. Како најбрзо растечки и најголем извор на нова електрична енергија, таа е клучна за задоволување на зголемената побарувачка за електрична енергија во светот“.
– Сончевата енергија трета година по ред води во растот на производството на електрична енергија во светот, додавајќи 474 TWh ново производство во 2024 година, што е зголемување за цели 29 отсто во однос на 2023 година.
– Вкупното глобално производство на соларна енергија достигна 2131 TWh, со што сончевата енергија покрива дури 40 отсто од вкупниот раст на глобалната побарувачка за електрична енергија во 2024 година.
– Производството на сончева енергија спречи емисија на околу 1658 MtCO₂, што е еквивалентно на годишните емисии на целиот американски електроенергетски сектор.
– Соларната технологија постигна рекорден капацитет во 2024 година, со повеќе новоинсталиран капацитет од сите други извори на енергија заедно во која било година пред 2023 година.
– Во 99 земји, сончевата генерација се удвои во изминатите пет години, а економиите кои не се членки на ОЕЦД сега сочинуваат 58 отсто од глобалното соларно производство. Само Кина произведува дури 39 отсто.
– Падот на цената на соларните панели за повеќе од 90 отсто во периодот од 2010 до 2023 година беше клучен фактор за глобалната експанзија на сончевата енергија.
– Во 2024 година соларните панели го надминаа производството на јаглен за прв пат во Европската унија, каде во исто време е забележан и најголем пад на производството на јаглен во светот.