Опозицискиот лидер од Унгарија, Петер Маѓар, пешачеше повеќе од 300 километри од Будимпешта до северозападна Романија со цел да ја добие поддршката на етничките Унгарци во таа земја – поддршка која може да биде клучна за победата на претстојните избори. Маѓар ја заврши својата единаесетдневна прошетка, која ја нарече „милион чекори кон промена“, со говор пред неколку стотици луѓе во романскиот град Орадеја. Таму рече: „Одбројувањето започна. Унгарците сакаат да бидат дел од Европа. Тие се изморени од диктатура и поделби. Тие сакаат мир, стабилност и просперитет“.
Политичката симболика на прошетката
Облечен во традиционална бела унгарска кошула со елек извезен со сини цвеќиња, Маѓар ја премина унгарско-романската граница во сабота наутро, придружуван од неколку десетици поддржувачи. За време на неговото патување низ романскиот дел на Трансилванија, луѓето го поздравуваа, бараа селфи и му ја изразуваа својата поддршка. Прошетката беше организирана во време кога премиерот Виктор Орбан и неговата влада водат жестока кампања против секој што не размислува како нив, обвинувајќи го Маѓар и неговата партија ТИСА (ТИСЗА) дека работат за украинската тајна служба – без никакви докази.
Маѓар изјави дека сака да ги слушне проблемите на Унгарците во пограничните региони и дека оваа прошетка е почеток на крајот на ерата Орбан. Ова е прв ваков потфат во унгарската политичка историја.
Важноста на етничките Унгарци во странство
Етничките Унгарци во соседните земји – особено во Романија – претставуваат не само важна гласачка база, туку и моќен емоционален симбол во унгарското општество. Иако нивните гласови обично носат само две места во парламентот, ниеден сериозен политичар во Унгарија не може да ги игнорира. Орбан со години вложува големи ресурси во поддршка на Унгарците во Трансилванија, но неговата неодамнешна поддршка за романскиот кандидат на крајната десница Георге Симион, познат по антиунгарските инциденти, ги влоши односите. Симион, меѓу другото, предводеше уништување на унгарски гробови во Трансилванија во 2019 година.
Овој потег ја налути дури и УДМР, партијата на романските Унгарци која со децении беше сојузник на Фидес на Орбан.
Маѓар го зграпчува моментот
На митингот во Орадеа, Маѓар, поранешен член на Фидес, ја искористи можноста да го обвини Орбан дека ги занемарува интересите на Унгарците во странство заради политички договори со лидери како Александар Вучиќ и Роберт Фицо, кои се познати по своите репресивни политики кон сопствените малцинства. Ова не е прв пат Маѓар да ги критикува Роберт Фицо и Александар Вучиќ, наведувајќи дека тие „ја играат истата игра“ и претставуваат авторитарни режими кои меѓусебно се поддржуваат и зајакнуваат.
Во интервју за унгарскиот портал „Параметер“, Маѓар рече дека не гледа смисла во дијалог со „марионети на Фидес“, алудирајќи на политички личности кои ја поддржуваат политиката на Орбан. Оваа изјава дојде откако Фицо и Вучиќ присуствуваа на воена парада во Москва, што предизвика критики од Брисел за нивниот проруски став. Во контекст на европската интеграција, Маѓар истакна дека Вучиќ го користи процесот на пристапување во ЕУ за да добие финансиска поддршка, а во исто време одржува блиски врски со Русија и Кина.
Тој, исто така, потсети дека Орбан се противи на членството на Украина во ЕУ, иако мнозинството етнички Унгарци во Украина се силно за приклучување. За разлика од Орбан, чија реторика е поларизирачка, Маѓар свесно користи зборови како „помирување“, „мир“ и „единство“, обидувајќи се да ја смири екстремно токсичната политичка атмосфера во Унгарија. Граѓаните сè повеќе велат дека политичките поделби ги уништиле пријателствата и семејствата, па токму затоа Маѓар инсистира на промена на тонот.
Дали доаѓаат политички промени?
Иако поддршката за владата на Орбан сè уште е силна меѓу многу етнички Унгарци во странство, сè повеќе од нив изразуваат симпатии кон Маѓар. Многумина во Орадеа рекоа дека не го познаваат добро, но дека „на Унгарија ѝ се потребни промени“. Анкетите покажуваат дека Маѓар и неговата партија ТИСА лесно би можеле да го победат Орбан на парламентарните избори закажани за пролетта 2026 година. Неговата популарност расте поради острите критики за корупцијата, пропаднатите институции и слабите здравствени и образовни системи. На прес-конференцијата во Орадеа, Маѓар рече: „Ова е почеток на нешто ново“. Ако се потпреме на реакциите на присутните – можеби навистина е така.