Американскиот автомобилски концерн Tesla Inc., пионер во електричните возила, доминираше во раните фази на развојот на новата енергетска ера, привлекувајќи инвеститори со визијата за тоа како изгледа следната генерација на возила, пишува Bloomberg.
На другиот крај се традиционалните производители: Volkswagen AG и Toyota Motor Corp. Двата најголеми производители на автомобили во светот по удел на пазарот – секој продава приближно 10 или 11 автомобили за секој испорачан минатата година на Елон Маск – сфаќаат дека ерата на автомобилот на батерии започна и бараат начини да останат на врвот.
Во рок од една недела минатиот месец, двата автомобилски гиганти ги открија плановите да инвестираат 170 милијарди долари во следните неколку години за да ги задржат своите позиции во секторот, во кој доминираа со децении.
Лидерите на овие компании се свесни дека преминот од мотори со внатрешно согорување кон поеколошки технологии нема да биде лесен. Може да стане грдо – нешто како времето кога Apple Inc. реши да влезе на пазарот на мобилни телефони и го засени тогашниот лидер Nokia.
По една година исклучителен раст, во текот на која пазарната капитализација на Tesla надмина 1 трилион долари, се поставува прашањето дали водството на Маск е толку големо и невозможно да се запре, како што сугерира самата пазарна проценка на неговата компанија.
„Кога двете најголеми автомобилски компании во светот ќе решат да обложат сè на електрични автомобили, тогаш веќе не е прашање на шпекулации – масовниот проток станува електричен“, рече Енди Палмер, поранешен шеф на Aston Martin и поранешен менаџер на Nissan Motor Co. , често нарекуван „кум на електричните автомобили“ откако одигра важна улога во развојот на Nissan Leaf. „Очекувам транзицијата кон електрична мобилност да биде побрза отколку што сите очекуваат“, додаде тој.
Начините на кои VW и Toyota дејствуваат за да ги бранат своите позиции се различни како што може да се очекува од гордите германски и јапонски индустриски титани. Едниот зема замав, таргетирајќи ја Tesla, додека другиот многу инвестира во електрични автомобили, иако ја одржува досегашната стратегија со други облози, чекајќи го вистинското време за удар.
Гигантот кој отворено и објави војна на Тесла е VW, кој за 84 години стана стабилна корпорација со десетина марки кои произведуваат автомобили на околу 120 локации низ светот и има повеќе работници од населението во Детроит. Германскиот производител генерира приближно 280 милијарди долари годишно, произведувајќи модели кои се движат од Tiguan и Passat до суперавтомобили како Lamborghini и тешки возила.
Секоја година кога извршниот директор Херберт Дис е на чело на VW, групацијата најавува големи дополнувања во буџетот за електрификација. На 9 декември компанијата го објави својот најголем план до сега, велејќи дека ќе издвои 89 милијарди евра за развој на електрични возила и софтвер до крајот на деценијата.
Дис постојано го користи Маск како мерило, понекогаш нервирајќи некои од неговите колеги од VW. Во октомври, тој се сретна со Маск за време на конференцијата на германската група, кој беше претставен како изненадувачки гостин. Почетниот фокус на VW на електричните автомобили беше со луксузните Audi e-tron и Porsche Taycan. Минатата година компанијата се обиде да се наметне на масовниот пазар со хечбекот ID.3 и теренецот ID.4.
„Нашата трансформација ќе биде брза“, рече Дис за време на настан со електричен автомобил сличен на оној на Tesla.
Во првите 10 месеци од 2021 година, VW успеа да испорача околу 322.000 целосно електрични возила, нешто повеќе од половина од годишната цел од 600.000. Аналитичарите од Sanford C. Bernstein & Co. сугерираат дека групата ќе може да продаде вкупно околу 450.000 електрични возила за цела година, „што не е крај на светот, но не е причина за славење“.
Но Дис останува мирен. Архитектурата што ја споделуваат ID.3 и ID.4 ќе ја формираат основата на вкупно 27 електрични модели до крајот на оваа година. Во нивното производство ќе бидат вклучени вкупно пет фабрики на VW.
Сепак, германската групација постигна стабилни резултати со своите премиум електрични модели. Taycan, на пример, е подготвен да го замени иконскиот 911, a се очекуваат повеќе електрични модели од погоните на Porsche.
Долгогодишната желба на Toyota да ја одреди иднината на автомобилската индустрија беше претставена со нови детали пред неколку месеци на патека во западна Јапонија. Иако компанијата го подготвува електричниот теренец bZ4X како голем пробив на пазарот, автомобилот што Акио Тојода го тестира на патеката е Corolla Sport H2 Concept, опремен со мотор на водород.
„Во услови на неизвесност, она што ни треба се различни решенија“, рече внукот на основачот на Тојота на прес-конференција на 13 ноември. „Не сакам да бидам врзан само за една опција“, додаде Тојода.
Различноста е една работа; отсуството е различно. Пионерот во хибридниот погон, кој го роди Prius, признава дека „малку доцни“ со електрификација. Првиот глобален електричен автомобил на Toyota за масовниот пазар не се очекува да дебитира до средината на оваа година.
Подолу по патеката, Тојода го смени својот тркачки аутфит во костум и вратоврска и и претстави на јавноста голем број идни концепти. „Добредојдовте во нашиот изложбен салон на иднината“, рече тој за време на презентацијата на новите проекти, кои вклучуваат пазарна реализиација на 30 електрични автомобили до крајот на деценијата.
Од 8 трилиони јени (70 милијарди долари) што Toyota ги инвестираше во електрификација во овој период, половина ќе одат за производство на целосно електрични модели. Производителот на автомобили има за цел да продаде 3,5 милиони електрични автомобили годишно до крајот на деценијата, што е речиси двојно повеќе од целта поставена само седум месеци порано.
На Toyota и требаше време да се одлучи на ваков чекор. Поради внимателните коментари на директорите кои се противат на општиот ентузијазам на индустријата за електрични возила, некои инвеститори и еколошки здруженија ја критикуваа групацијата дека не прави доволно за да го „исчисти“ своето портфолио на производи. Минатото лето, Андерс Шелде, главен инвестициски директор на AkademikerPension, кој поседува удел во Toyota, рече дека не гледа на односот на раководството кон електричните возила како на долгорочна победничка стратегија.
Шелде додаде дека неговиот фонд почнува пошироко да ги разгледува своите инвестиции за да се увери дека тие се во согласност со целите на Парискиот договор, кој создава рамка за ограничување на глобалното затоплување. „Toyota има две или три години да ги расчисти работите“, вели Шелде.
Ваквите критики беа болна шлаканица за Toyota, при што состаноците на раководството станаа арена за дебата за патот кон неутралноста од јаглерод. Презентацијата на стратегијата на компанијата минатиот месец беше само уште еден знак дека Toyota е подготвена да се фокусира на транзицијата кон електрична мобилност, иако ги задржува своите ставови за хибридите.
Во Брисел на почетокот на декември, јапонскиот производител вети дека ќе продава само автомобили со нулта емисија во Европа до 2035 година. Во Северна Каролина, неколку дена подоцна, Toyota се сретна со гувернерот и стотици други гости на прес-конференција за да објави дека државата ќе изгради фабрика за батерии, прва во САД, со инвестирање 1,29 милијарди долари.
Но, додека VW и Toyota најавија смели планови, градат фабрики и произведуваат електрични автомобили, Tesla не седи со скрстени раце. Бидејќи компанијата на Елон Маск ја заврши годината со испорачани повеќе од 936.000 возила – скоро 90% раст на годишно ниво – таа планира да инвестира 1,2 милијарди јуани (188 милиони долари) во својата фабрика во Шангај за да ја реновира опремата и да го прошири својот производствен капацитет. Ова ги зголеми за 4.000 работниците на објектот на околу 19.000.
Tesla е при крај со изградбата на две нови фабрики за склопување електрични автомобили, едната во близина на Берлин, а другата во Остин, Тексас. Таму ќе произведува Model Y. И тоа е направено во позадина на зголемената побарувачка за нивните модели. Времето за купувачите да чекаат да го добијат веќе побараниот Model 3 или Y е продолжено на шест месеци, вели Мартин Виеча, одговорен за односи со инвеститори на Tesla.
Бидејќи побарувачката на пазарот за електрични возила очигледно ја надминува способноста на индустријата за производство, успехот на електричните возила повеќе не е во резервациите, туку во производствениот капацитет, способноста за испорака и најдобрата цена, каде што Tesla верува дека има значајна предност“, вели Емануел Роснер, аналитичар од Deutsche Bank.
Други експерти веруваат дека Tesla е симната од тронот бидејќи новите учесници добиваат импулс на растечкиот пазар. IHS Markit предвидува дека пазарниот удел на Tesla во САД ќе падне на 20% до 2025 година од нешто повеќе од 50% во моментов.
Големата инвестиција „ќе ги стави Toyota и Volkswagen во подобра позиција да се натпреваруваат со компаниите за електрични автомобили“, рече Ана-Мари Бизден од Fitch Solutions. „Долго го браневме тврдењето дека потрадиционалните производители на автомобили ќе имаат одредени предности во однос на стартапите, како што се обемот, искуството во производството и лојалноста на брендот“, додаде таа.
Покрај промената во нивните производни линии, VW и Toyota ќе треба да се израмнат со Tesla на софтверски план.
Пазарното деби на ID.3 беше проследено со чисто технички проблеми. Некои од првите автомобили испорачани на клиентите немаа одредени карактеристики, вклучувајќи ја и можноста за спарување помеѓу паметен телефон и екранот на контролната табла. Наместо VW да нуди безжични поправки и ажурирања, како што прави Apple со своите модели на iPhone и Tesla, возачите на ID.3 мораат да го посетат сервисот, за да го решат проблемот.
Искуството на Џои Мендел е пример за ова. Тој е првиот човек во неговото соседство во Лос Анџелес кој се здоби со електричниот SUV на VW ID.4. Мендел се соочува со голем број предизвици – аудио звукот периодично се прекинува, а друг пат механизмот за полнење откажува.
Генерално, сепак, Мандел вели дека е задоволен од неговото купување. Тој нема проблеми да патува по западниот брег поради големата мрежа за полнење на VW.
„Тоа не е Tesla во однос на технологијата“, признава Мандел, „но за луѓето кои мислат дека се плашат да се префрлат на електрични автомобили, Volkswagen ги одржува работите релативно нормални“.