До крајот на јуни Финска се подготвува за потенцијална историска одлука за својата кандидатура за членство во НАТО, со цел да ја одврати руската агресија, пренесува АФП.
Финска, нордиска држава со 5,5 милиони жители, традиционално застана на страната на воените прашања, делумно за да не го испровоцира својот источен сосед, Русија, со која ја дели границата долга 1.300 километри.
Но, руската инвазија на Украина на 24-ти февруари ја удвои поддршката на финските граѓани за членство во НАТО од 30 на 60 отсто, според серијата анкети.
„Никогаш не го потценувајте капацитетот на Финците да носат брзи одлуки кога светот се менува“, рече поранешниот фински премиер Александар Стуб. Стуб, кој и самиот е долгогодишен поборник за членство во НАТО, сега верува дека кандидатурата на Финска е неизбежна во време кога Финците ги преиспитуваат односите со Русија.
Извештајот за националната безбедност, побаран од владата, ќе биде доставен до финскиот парламент Едускунти следната недела за да им помогне на пратениците да одлучат пред да се гласа за кандидатурата.
„Ќе имаме многу внимателни дискусии, но нема да потрае подолго отколку што е потребно“, рече премиерот Сана Марин на прес-конференција во петокот. Таа додаде дека расправата треба да заврши до крајот на јуни.
„Моја проценка е дека ќе ја поднесеме нашата кандидатура во мај, пред јунскиот самит на НАТО во Мадрид“, рече Стуб.
Финска прогласи независност во 1917 година по 150 години руско владеење, а потоа во Втората светска војна нејзината бројно многу помала армија ја запре советската инвазија, нанесувајќи и големи загуби на Црвената армија.
Конфликтот заврши со мировен договор, со кој Финска му предаде неколку погранични области на Советскиот Сојуз. Финските лидери се согласија да останат неутрални за време на Студената војна во замена за гаранциите на Москва дека нема да ги нападне. Оваа присилна неутралност, со цел да се задоволат интересите на посилниот сосед, го создаде поимот за финизација.
Финска остана надвор од трансатлантскиот воен сојуз, но и покрај некои намалувања, по Студената војна се фокусираше на одржување на добро опремени одбранбени способности.
„Ние сме во состојба да мобилизираме од 280.000 до 300.000 мажи и жени за неколку дена“, рече Стуб, додавајќи дека на располагање имаат и 900.000 резервисти.
Финската влада минатата недела се согласи на 40 отсто зголемување на воениот буџет до 2026 година за дополнително да ја зајакне својата позиција.
„Поминавме долг пат кога станува збор за нашите безбедносни политики и тие досега функционираа“, рече Јоонас Конта, портпарол на политичката партија Центар. Конта (32), како и повеќето негови колеги од парламентот, мислеше дека членството во НАТО е нешто што на Финска во моментов не и треба.
Но, руската инвазија промени нешто во Европа, што не може да се врати во првобитната состојба, рече Конта, кој неодамна објави дека сега верува дека е време да се приклучи на алијансата. Бројни пратеници, исто така, неодамна најавија слични промени во ставовите кога станува збор за прашањето за финскиот НАТО, но има и многу кои ги држат своите ставови само за себе и чекаат подетални дискусии.
Само шест од 200-те фински пратеници јавно ги искажаа своите ставови против НАТО во неодамнешната анкета спроведена од јавниот сервис YIe, вклучувајќи го и Маркус Мустајарви од Левиот сојуз. Неутралноста на Финска и Шведска донесе стабилност на цела северна Европа, рече Мустајарви.
Мустајарви се прашува и дали членот 5 од Северноатлантскиот договор, кој гарантира заемна одбрана, навистина би обезбедил вистинска заштита во случај на напад. Наместо тоа, тој ги наведува финските одбранбени способности кои се толку силни што би ја принудиле Русија да размисли каква цена би платила доколку нападне.
Мустајарви, иако доби „секакви повратни информации“ од јавноста и од колегите пратеници за неговата позиција, инсистира дека „размислил на ова и не гледа причина да го промени својот став досега“.
Од почетокот на рускиот напад, финското раководство започна интензивна серија разговори со цел да го дознае мислењето на другите членки на НАТО за можна кандидатура за членство.
Финска, заедно со Шведска, доби јавно ветување од генералниот секретар на Унијата, Јенс Столтенберг, дека ќе ја држи отворена вратата на алијансата и доби изрази на поддршка од многу членки, како што се САД, Обединетото Кралство, Германија, Франција и Турција. .
Но, Кремљ веројатно ќе го сфати обидот на Финска да се приклучи на НАТО како провокација, бидејќи проширувањето на сојузот предводен од САД до руските граници е безбедносно прашање од врвна класа за руските власти.
Финскиот претседател Саули Ниинисто предупреди дека одговорот на Русија може да биде непромислен и може да вклучува хибридни напади и кршење на територијалниот интегритет. Кремљ вети дека ќе ја ребалансира ситуацијата во случајот со финскиот пристап