Безбедносните служби ширум Европа се во состојба на готовност за потенцијално ново оружје на руската војна – подметнување пожар и саботажа – по серијата мистериозни пожари и напади врз инфраструктурата на Балтикот, Германија и Велика Британија.
Кога избувна пожар во Икеа во Вилнус во Литванија овој месец, малкумина укажаа на какви било забелешки се додека полскиот премиер Доналд Туск не посочи дека тоа би можело да е дело на странски саботери, објави Гардијан.
Инспекторите веќе ја наведоа потенцијалната руска вмешаност во подметнат пожар во источен Лондон, пожар што го уништи најголемиот трговски центар во Полска, обид за саботажа во Баварија во Германија и антисемитски графити во Париз.
Иако нема докази дека некој од овие инциденти низ континентот е координиран, безбедносните служби веруваат дека тие би можеле да бидат дел од системскиот обид на Москва да го дестабилизира западот, кој ја поддржа Украина.
Тие посочуваат дека по студената војна, странските разузнавачки операции се состоеле од шпиони, но во ерата на социјалните медиуми, може да се ангажираат вандали, оставајќи малку врски со другите напаѓачи, бидејќи за саботери плаќаат само неколку сто евра или во криптовалута.
Појавата на загриженост дека овие хибридни напади би можеле да бидат дело на Русија е таква што ова прашање беше покренато на самитот на министрите за надворешни работи и за одбрана во Брисел оваа недела со холандски, естонски и литвански безбедносни службеници кои предупредуваа на националните ранливости.
Министер, кој побара да остане анонимен, рече дека тие биле длабоко загрижени за можности за „саботажа, физичка саботажа, организирана, финансирана и направена од руски полномошници“.
Минатата недела, Туск откри дека полските власти уапсиле девет лица во врска со акти на саботажа, наводно извршени по наредба на руските служби. Тој рече дека злосторствата, наводно, вклучуваат „тепање, палење и обид за подметнување пожар“ при што истражителите испитуваат дали Русија била вмешана во пожарот во трговски центар во Варшава, тврдење што руската амбасада го опиша како теорија на заговор.
Портпаролот на Икеа рече дека продолжуваат истрагите за пожарот во Литванија, но тоа е меѓу примерите, заедно со обидот за подметнување пожар во фабрика за бои во Полска, кои Туск ги наведе во своето предупредување за потенцијално странско мешање.
Во април, Британец беше обвинет дека организирал подметнување пожар на две места поврзани со украински бизнисмен во индустриски имот во Лејтон, источен Лондон, откако наводно бил регрутиран од руското разузнавање. Обвиителстрвото тврдеше дека тој бил „ангажиран во однесување насочено кон бизниси кои биле поврзани со Украина со цел да имаат корист на руската држава“.
Во вторникот, естонскиот министер за одбрана, Хано Певкур, во Брисел на самитот за одбрана на ЕУ, рече дека земјата веќе била жртва на руска саботажа.
„Тие спроведоа слични операции во Естонија. Тие најмиле 10 лица за да го нападнат автомобилот на министерот за внатрешни работи и автомобил на новинар. Ова е нормално однесување на Русија. Жал ни е што кажуваме, но треба да разбереме дека Русија е се поагресивна кон европските земји и кон земјите на НАТО“, рече тој. Тој мислеше на инцидентите во февруари кога беа искршени стаклата на автомобилите на министерот за внатрешни работи, Лаури Ланеметс, и на еден новинар. Шест лица беа уапсени набргу потоа, вклучувајќи руски државјани и руско-естонски државјани, рече обвинителот.
Во Германија, исто така, постојат сомнежи за напади водени од странско разузнавање, покрај бранот кибер-напади во 2023 година од страна на хакерска група поврзана со руското разузнавање.
Минатиот месец, двајца германско-руски државјани беа уапсени под сомнение дека планирале диверзантски напади, вклучително и во воена база во Баварија. Главниот осомничен е обвинет за планирање експлозија, подметнување пожар и одржување контакт со руското разузнавање.
Инспекторите во Франција истражуваат дали графитите нацртани на споменикот на Холокаустот во Париз минатата недела биле нарачани од руските безбедносни служби.
Нападите, стравуваат европските функционери, придонесуваат за кампањата за дезинформации што веќе се зголемува. Во средата, неколку училишта низ Атина беа евакуирани по лажна закана за бомба. Полицијата пронајде руски сервер кој имал за цел „да го наруши јавниот ред“.
Земјите од ЕУ ги следат овие настани. Литванскиот национален центар за управување со кризи (НКВЦ) ги предупреди бизнисите, вклучително и трговските центри и организациите кои ја поддржуваат Украина, да ја зголемат својата будност. Вилмантас Виткаускас, шефот на НКВЦ, им рече на новинарите пред две недели: „Нивото на закана е доста високо. Ја повикуваме јавноста да остане внимателна“.
Во понеделникот, холандскиот национален координатор за безбедност и антитероризам предупреди на ризикот од субверзивни операции во Холандија, вклучително и „шпионажа и претходно позиционирање за саботажа на витална инфраструктура“.
Во вторникот во Брисел, холандската министерка за одбрана, Кајса Олонгрен, рече дека Русија „се обидува да ги заплаши“ земјите на НАТО, што ги прави земјите-членки на ЕУ ранливи.
„Да, ние сме ранливи. Мислам дека сите сме. Имаме витална инфраструктура. Имаме инфраструктура на морското дно, имаме снабдување со електрична енергија, снабдување со вода, ранливи сме на кибер-напади. Сега во неколку европски земји гледаме дека Русија се обидува да не дестабилизира и исто така да не заплаши.
„Мислам дека ова беше начин на кој Русија и Советскиот Сојуз работеа низ поновата историја, навистина; во 75-те години на НАТО мислам дека често сме го гледале тоа“, рече таа.
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, исто така, го впери прстот кон Москва. „Видовме неколку апсења низ Алијансата и различни земји сојузници на НАТО на луѓе кои се обвинети за подметнување пожар или саботажа. Тоа се секако тековни правни процеси“, рече тој. „Но, она што можам да го кажам е дека видовме зголемена руска разузнавачка активност низ Алијансата. Затоа ја зголемивме нашата будност“.