Германија сака да ги достигне САД и Кина во глобалниот натпревар за вештачка интелигенција. Може ли да успее?
Веродостојна технологија, индустриски податоци, европска соработка – ова се клучните зборови на планот со кој Германија би сакала да ги стигне водечките земји во областа на вештачката интелигенција (AI) на светскиот пазар, пишува Дојче веле.
Низ целиот свет, иновациите направени благодарение на вештачката интелигенција менуваат цели индустрии. Во исто време, ниту една од водечките програми не доаѓа од Германија. На светскиот пазар доминираат програмите на мал број компании од САД и Кина.
„Реалноста е дека ништо не се случува предолго“, рече сојузниот канцелар Олаф Шолц на самитот на федералната влада за дигитализација што се одржа во Франкфурт на Мајна. Ваква средба се одржува секоја година, а на неа учествуваат претставници од политиката, администрацијата, бизнисот и граѓанското општество. Но, сепак, продолжува Шолц, „не е во ред да се откажеме бидејќи силните страни што ги има нашата земја – духот на пронајдокот, моќта на иновативноста и трудољубивоста – сè уште постојат денес“.
Во Франкфурт, министрите од владејачката коалиција на социјалдемократите (СПД), Зелените и либералите (ФДП) го претставија својот план Германија да ја направи конкурентна во натпреварот за вештачка интелигенција. Среднорочната цел е земјата да се направи технолошки „суверена“, а со тоа независна од понудите на странските технолошки гиганти.
Добри во истражувањето, заостануваат во имплементацијата
Истражувањето на „вештачката интелигенција“, односно компјутерските програми кои повеќе или помалку самостојно извршуваат задачи кои претходно барале човечка интелигенција, се спроведуваат од средината на 20 век. Научниците од Германија често го преземаа водството во ова поле.
Поттикнати од пролиферацијата на програми како ChatGPT, кои создаваат текст, слики или компјутерски код, навидум „од воздух“, вештачката интелигенција моментално доживува нов подем. Фактот дека ниту еден од водечките софтвери не потекнува од Германија покажува фундаментален проблем, предупредуваат аналитичарите: Германија, всушност, дава важен придонес во истражувањето на вештачката интелигенција. Но, ова не води до развој на практични апликации.
Една од причините, рече Шолц во Франкфурт, е тоа што на многу компании, особено откако ќе достигнат одредена големина, им недостасува потребниот ризичен капитал за понатамошен раст. За да се направи Германија технолошки „суверена“, неопходно е да се мобилизираат повеќе инвестиции. „Ова е единствениот начин на кој новите деловни модели во Германија ќе произлезат од иновациите“.
Расте одобрување во индустријата и општеството
Сепак, нешто се случува во Германија. Ова го покажуваат резултатите од новата студија презентирана во Франкфурт од страна на здружението за информатичка и телекомуникациска технологија Bitkom: луѓето во Германија се повеќе ја гледаат вештачката интелигенција како можност, а не како закана. Според студијата на Bitkom, во меѓувреме, 20 отсто од компаниите во Германија, во кои е спроведено истражувањето, во своите деловни процеси вградиле вештачка интелигенција, што е за шест отсто повеќе од лани. Бројот на старт-ап компании во областа на вештачката интелигенција се зголемил за 35 отсто во тој период, соопштија претставници на федералната влада. Денес, околу 92 отсто од Германија е покриена со стандардот за мобилна технологија 5G.
Се чини дека ова е резултат на напорите на јавно поддржани иницијативи како што е Идниот центар за вештачка интелигенција во производството во центарот на човекот (ZUKIPRO). Овој центар во кој работат научници, техничари и обучувачи, бесплатно ги советува малите и средни индустриски компании и занаетчии, како што се месарници, столари или златари, како можат да користат вештачка интелигенција.
„Компаниите се надеваат дека, пред сè, ќе можат да ги намалат трошоците и да станат поефикасни“, вели Естела Ландау од центарот ZUKIPRO во интервју за ДВ. Се работи и за намалување на стравовите, вели таа. „Многу бизниси се заинтересирани за вештачката интелигенција, но не знаат точно што да очекуваат, не се сигурни и бараат совет“.
Доминација на американските понудувачи
Во исто време, огромното мнозинство на апликации за вештачка интелигенција што ги користат германските компании сè уште доаѓаат од американски провајдери како што се Microsoft или Google – што го поставува прашањето колку нивната употреба ѝ помага на Германија да стане понезависна.
„Тоа е среднорочна стратегија и не значи дека сме на целта“, призна федералниот министер за економија Роберт Хабек на прашањето на ДВ. Од почетокот на големата руска инвазија на Украина во 2022 година, свеста за важноста на технолошкиот суверенитет и во индустријата и во политиката значително се зголеми. Имајќи го ова на ум, неговото министерство забележува „дека европската, а исто така и германската технологија напредува“.
Посилна употреба на германските индустриски податоци
Како уште еден клучен елемент на германската стратегија за вештачка интелигенција, Хабек ја нагласи употребата на индустриски податоци. „Германските компании седат на ризница со податоци“, рече овој политичар од Зелените. Тие ќе и овозможат на оваа земја да игра на самиот врв во следниот голем бран на вештачка интелигенција и да развие нови системи кои можат да преземат се повеќе и повеќе специјализирани задачи.
„За ова е клучна соработката на европско ниво“, вели Хабек. „Германскиот обем на податоци, иако е голем, сепак ќе биде премал сам по себе – мораме да најдеме европски пристап“.
Европската соработка во вештачката интелигенција
Во исто време, Германија се стреми како дел од пошироката европска стратегија да стане светски лидер во развојот на вештачката интелигенција: технологија која внимателно ги следи основните права на корисниците и на тој начин создава предност во довербата во споредба со програмите на другите провајдери.
Најважната мерка секако е Регулативата на Европската унија за вештачка интелигенција која стапи на сила на 1 август. Најсеопфатниот пакет закони за вештачка интелигенција во светот ги подложува ризичните апликации на вештачката интелигенција на многу строги правила. Сега е клучно, предупредија претставниците на индустријата во Франкфурт, компаниите да добијат јасност за тоа кои правила важат за нив, а кои не.
Ова го гарантираа претставници на германската влада на состанокот во Франкфурт. Воедно нагласија дека ова е вистинскиот пристап за да може да се натпреварува на глобалниот натпревар за вештачка интелигенција. „Мораме да следиме поинаква стратегија од американските компании“, рече Хабек.