Во 20 век, се очекувало Елфстедентохтот да се одржува на секои четири до пет години. Сепак, климатските промени им се заканија на многу традиции на зимски спортови. Иако некои успеаја да се прилагодат на зголемените температури и непредвидливите снежни врнежи, една ценета холандска традиција се движи кон истребување.
Елфстедентохт – или „Тура низ единаесет градови“ – е легендарна трка на мраз и рекреативна тура од 200 километри што се одржува низ природно замрзнати канали во регионот Северна Фрисланд во Холандија.
Но, 2025 година ќе одбележи 28 години од последното одржување на настанот. Според новите истражувања за климата, шансите тоа да се случи повторно брзо се намалуваат.
Традицијата сега може да се случи само еднаш во генерација
На Елфстедентохтот му се потребни совршени услови за одржување. Мора да биде доволно ладно, доволно долго, за мразот да стане дебел 15 сантиметри по целата патека за да го издржи притисокот од 15.000 аматерски лизгачи кои се приклучуваат на настанот.
За да се формира тој дебел, стабилен мраз, мора да има најмалку 15 последователни дена со временска температура под 4,2°C во комбинација со суви услови.
Во 20 век, Елфстедентохтот можел да се очекува на секои четири до пет години. Според нова студија објавена во „Климатски промени“, Елфстедентохтот сега би можел да се случува само еднаш на секои 32 години.
Ханс Висер и Артур Петерсен, двајца истражувачи кои соработуваа со Кралскиот холандски метеоролошки институт (KNMI) на студијата, предупредуваат дека затоплувањето на планетата, кое го уништува времето, ги прави идеалните услови сè понеостварливи.
Културна икона на тенок мраз
Од своето официјално основање во 1909 година, „Elfstedentocht“ е одржан само 15 пати, последниот во 1997 година. Во децениите потоа, имало неколку „тесни ситуации“, вклучувајќи и еден близок до пропаѓање во 2012 година, но каналите никогаш не биле доволно замрзнати.
Други модели што користат различни техники на предвидување се донекаде пооптимистични во врска со „Elfstedentocht“. „KNMI“ проценува дека оптимални услови би можеле да се појават еднаш на секои 14 години.
Но, истражувачите се согласуваат за едно: без значително намалување на емисиите на стакленички гасови, Елфстедентохтот би можел да стане реликт од минатото.
Доколку емисиите драстично се намалат, шансите ќе останат приближно исти како што се сега во наредните децении. Според студијата, доколку емисиите се зголемат, можеби повеќе нема да има Елфстедентохт до крајот на овој век.
„Шансите за соодветни услови се намалуваат со глобалното затоплување, без разлика како ја пресметувате таа шанса“, рече де Врис.
Зимските спортови се под закана насекаде
Холандија не е сама во зимските пречки со кои се соочува. Низ цела Европа и пошироко, зимските спортови стануваат сè почувствителни на климатските промени.
Извештајот на Светската метеоролошка организација од 2024 година покажа дека само 10 земји ќе имаат климатски сигурни изгледи за зимските спортови до 2040 година.
Активистите, исто така, го привлекоа вниманието кон тоа како скијачките центри и спортските настани придонесуваат за проблемот, а не само страдаат од него.
Минатата година, групата пресмета дека спонзорството на Ауди на Светскиот куп во скијање ќе придонесе за емисии од 103.000 до 144.000 тони еквивалент на јаглерод диоксид, со што ќе се истакнат еколошките противречности.
Во меѓувреме, алпските региони инвестираат многу во вештачки снег, процес што бара пари, енергија и вода и други подобрувања на инфраструктурата за да се одржат скијачките сезони.