Саудиска Арабија брзо и остро реагираше на изјавата на американскиот претседател Доналд Трамп дека ќе го „преземе“ Појасот Газа, повторувајќи дека нема да има договор за нормализација со Израел додека Палестинците не добијат своја независна држава, пишува „Ал Џезира“.
„Воспоставувањето на палестинска држава е цврста, непоколеблива позиција“, се вели во објавата на саудиското Министерство за надворешни работи на платформата Х во средата.
„Неговото височество престолонаследникот и премиер Мохамед бин Салман ја потврди оваа позиција на јасен и експлицитен начин што не дозволува никакво толкување под никакви околности. Неговото височество истакна дека Кралството Саудиска Арабија нема да ја прекине својата неуморна работа за формирање независна палестинска држава со главен град источен Ерусалим, а Кралството нема да воспостави дипломатски односи со Израел без тоа.
Трамп во вторникот рече дека САД ќе ја преземат енклавата разрушена од војна откако Палестинците ќе бидат преселени на друго место и ќе ја развијат економски во „Ривиера на Блискиот Исток“. Тој зборуваше на заедничката прес-конференција со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху, кој беше во посета на САД.
Потегот на Трамп е во спротивност со бројните изјави на Саудиска Арабија низ годините, во кои се нагласува посветеноста на Кралството на Арапската мировна иницијатива, која предвидува дипломатско признавање на Израел под услов да се формира палестинска држава.
„Рано е да се зборува за ова“
Другите арапски нации немирно реагираа на контроверзните изјави на Трамп.
Јорданскиот кралски двор во изјавата рече: „Неговото височество кралот Абдула Втори ја нагласува потребата да се запре ширењето на израелските населби, изразувајќи го своето отфрлање на какви било обиди за анексија на земјиште и раселување на Палестинците“.
Катарски официјален претставник рече дека е премногу рано да се разговара за тоа кој треба да ја контролира Газа со кревкиот прекин на огнот меѓу Хамас и Израел кој се уште е во прелиминарна фаза.
„Знаеме дека има многу трауми на палестинската страна кога станува збор за раселувањето. Сепак, повторно, рано е да се зборува за тоа, бидејќи не знаеме како ќе заврши оваа војна“, рече Мајед ал Ансари.
Катар е клучен посредник во несигурниот прекин на огнот во Газа, кој наскоро треба да влезе во втората фаза. Премиерот Шеик Мохамед бин Абдулрахман Ал Тани ќе се сретне со пратеникот на Трамп за Блискиот исток, Стив Виткоф во четврток на Флорида за да разговараат за следните чекори.
Долгогодишно табу
Насмеаниот Нетанјаху, одговарајќи на прашања на заедничката прес-конференција во вторник, рече дека „нормализацијата со Саудиска Арабија ќе дојде наскоро и ќе ги шокира луѓето“.
Сепак, изјавата на саудиското Министерство за надворешни работи со која се бара слободна Палестина пред секој таков договор беше недвосмислена.
„Кралството Саудиска Арабија нагласува дека оваа непоколеблива позиција не може да се преговара и не е предмет на компромис.
„Постигнувањето траен и праведен мир е невозможно без палестинскиот народ да ги добие своите легитимни права“, се наведува во изјавата.
Соединетите држави преговараат со месеци за да ја принудат Саудиска Арабија – една од најмоќните и највлијателните арапски држави, да ги нормализира односите со Израел и да ја признае државата.
Но, војната во Газа, која започна во октомври 2023 година, го принуди Ријад да се откаже од напорите, соочен со длабокиот гнев на Арапите поради немилосрдните напади на Израел и масакрите врз цивилите.
Трамп би сакал Саудиска Арабија да ги следи стапките на земјите како Обединетите Арапски Емирати, трговски и бизнис центар на Блискиот исток, и Бахреин, кој го потпиша таканаречениот Абрахамски договор во 2020 година и ги нормализираше врските со Израел.
Така тие станаа првите арапски држави во четвртина век што го скршија долгогодишното табу.
Воспоставувањето врски со Саудиска Арабија би било голема награда за Израел бидејќи кралството има огромно влијание на Блискиот Исток и поширокиот муслимански свет и е најголемиот светски извозник на нафта.