Живописниот средновековен град на југот на Холандија, Бреда, минатата недела доби ласкава титула: тоа е првиот град-национален парк во Европската Унија (ЕУ). Пред Бред, овој статус го имаа стекнато само три други градови во целиот свет Лондон, Аделаида во Австралија и Чатануга во американската сојузна држава Тенеси.
Но, што ги издвојува овие градови? И како може урбана џунгла како Лондон да се нарече град-национален парк?
Клучот е во критериумите: градовите не мора да ги исполнуваат истите услови како националните паркови, од едноставна причина што тие не се и не можат да бидат оази на недопрена природа.
Од друга страна, она што треба да постои во градовите-национални паркови е побогат биодиверзитет и поголем дел од јавните зелени површини.
Фондацијата „Градови-национални паркови“, која ја доделува наградата, го призна ова и во Бреда.
Холандскиот град со околу 160 илјади жители сака до крајот на деценијата да стане еден од градовите со најбогата природа во Европа.
Но, ова не е само една цел, општината, урбанистите, научниците и граѓаните веќе спроведуваат разни зелени проекти и иницијативи што одат подалеку од садење дрвја.
Така, на пример, природата околу реката Марк, која тече низ центарот на Бреда, се обновува, луѓето се здружуваат во задруги заради одгледување храна, додека старите напуштени згради се трансформираат во таканаречени фабрики за природа кои придонесуваат за биолошката разновидност.
„Патот на Бреда кон статусот град-национален парк го води исклучително способен, ентузијастичен и посветен тим“, нагласи основачот на движењето град-национален парк, Ден Равен-Елисон. „Заедно тие имаат длабоко разбирање за градот, неговите луѓе и природата, како и амбициозни планови да ја направат Бреда позелена, поздрава, подива и поубава.“
Според медиумите, зелените површини денес зафаќаат до 60 проценти од Бреда, од историски шуми како што е Мастбос, една од најстарите во Холандија до природни резервати, паркови и водни патишта.
Но, покрај тоа… Градот е лидер во зелениот дизајн и користењето на природата како средство за подобрување на квалитетот на животот и управување со климатските ризици. Жителите исто така активно учествуваат во овој процес, озеленувајќи ги своите улици и училишни дворови и садејќи градини на покривите на куќите.
Статусот на град-национален парк е формално признаен од страна на акредитационото тело, Фондацијата за градови-национални паркови, во соработка со Светската организација за урбани паркови и Салцбуршкиот глобален семинар, меѓународна организација посветена на решавање на глобалните предизвици преку меѓусекторски дијалог и соработка.
Приказните од градови како Бреда покажуваат дека коегзистенцијата на луѓето и природата е можна и може да ги инспирира другите градови да го следат истиот пат.
Како еден град станува град-национален парк?
Градот станува град-национален парк преку внимателно осмислен процес што вклучува докажување на подготвеноста природата, луѓето и културата да бидат во центарот на неговиот развој.
Како што е наведено на веб-страницата, овој повеќефазен процес започнува со апликација што вклучува поднесување на портфолио со потребните документи, кои потоа ги проверуваат експерти. За време на евалуацијата, фокусот е на исполнување на 23 критериуми. Потоа следат теренски посети и независно истражување.
Рецензентите во апликацијата не бараат совршени резултати, туку ги разгледуваат амбициите, плановите и напредокот на секој кандидат. Се разгледува целокупниот пристап што го применува градот и се донесува одлука дали урбаната средина е подготвена да стане полноправен град-национален парк.
Доколку успешно ги помине сите фази, градот добива официјална покана да се приклучи на растечката мрежа на градски-национални паркови и да ги преземе поврзаните обврски.