Изборот на Доналд Трамп за претседател на Соединетите Американски Држави ќе има големи последици врз односите со Европа, НАТО и Русија.
„Ќе ги запрам војните. Републиканците се партија на здравиот разум. За време на нашиот последен мандат, немавме војни. Немаше војни во четирите години. Освен што ја победивме ИСИС. Го победивме ИСИС за рекордно време, но немаше војни. Тие рекоа: „Тој ќе ја започне војната“. Јас нема да ја започнам војната, ќе ги запрам војните. Ова е голема победа за демократијата и слободата. Ќе ја отклучиме познатата судбина на Америка и ќе постигнеме неверојатна иднина за нашиот народ“, рече Трамп во победничкиот говор.
Шефот на НАТО, Марк Руте, му честиташе на Доналд Трамп и изјави дека тој ја покажал „силата на американското лидерство“ во својот прв мандат, кога го зајакнал Алијансата. Руте нагласи дека со нетрпение очекува да соработува со Трамп на „промовирање на мирот преку силата на НАТО“.
Тој исто така се осврна на предизвиците со кои се соочува Алијансата, без директно спомнување на војната во Украина.
„Се соочуваме со зголемени глобални предизвици, како што се поагресивна Русија, тероризмот, стратешката конкуренција со Кина и зголемената соработка меѓу Кина, Русија, Северна Кореја и Иран“, рече Руте.
Европа активно дебатира за мерките за заштита од Трамп, вклучувајќи ги можните трговски војни и промените во безбедносната сфера, пишува „Вашингтон пост“ (WP), цитирајќи неколку високи службеници на Европската унија кои инсистирале на анонимност, за да избегнат дипломатски инциденти.
Францускиот претседател Емануел Макрон е политички ослабен откако го загуби мнозинството во парламентот, германскиот канцелар Олаф Шолц се соочува со тешкотии во коалицијата и со порастот на екстремната десница, а рејтингот на британскиот премиер Кира Стармер падна на рекордно ниско ниво.
Според кандидатот на ЦДУ за канцелар на Германија Фридрих Мерц, победата на Доналд Трамп на изборите во САД ќе има сериозни последици за Европа.
„Што ќе се случи ако во Америка биде избран претседател, кој го прогласи НАТО за застарено и повеќе не е подготвен да го одржи ветувањето за безбедност?“ праша тој. „Тогаш ќе бидеме сами. Не мислам само на Германија, туку на сите нас Европејците.“
Покрај ЕУ, НАТО исто така мора да се подготви, бидејќи во првите редови ќе стои човек познат по својата непредвидливост и самоволност.
Овој пат, Северноатлантската алијанса сака да биде подготвена да избегне егзистенцијална криза.
Изјавите на Трамп од почетокот на изборната кампања, според кои „ќе им се помага само на земјите што плаќаат, а другите ќе ги препушти на Владимир Путин“, дополнително го охрабрија стравот од неговата политика.
Но, и покрај оптимизмот изразен од страна на Руте, кој убедува дека сè ќе остане исто како и порано, како што предупреди Марко Рехаус, експерт за САД, идејата дека НАТО може да се подготви за екстремно сценарио, како што би било повлекувањето на САД од Алијансата или излез на американски војници од Европа — е илузорна.
„Трансатлантските односи во одбранбената политика се структурно неурамнотежени“, тврди Оверхаус, истакнувајќи дека односот на обврските е 75% за САД и 25% за Европа.