„Екстремното коцкање“ на Емануел Макрон – вака француски „Либерасион“ на својата насловна страница го опиша распуштањето на парламентот и распишувањето нови избори во Франција. Тој потег на Макрон е секако еден од најголемите впечатоци од европските избори, на кои неговата партија постигна лош резултат во споредба со екстремната десница предводена од Марин Ле Пен. Аналитичарите оценуваат дека распишувањето избори е ризично за Макрон, но посочуваат и дека е тешко да се владее доколку нема поддршка во парламентот.
Партијата на Макрон претрпе тежок пораз на изборите за Европскиот парламент, освојувајќи само околу 15,2 отсто од гласовите. Екстремно десничарскиот Национален собир триумфираше со 31,5 отсто поддршка, пренесува Euronews.
Поради ова, Емануел Макрон веднаш најави дека ќе го распушти националниот парламент. Во петминутното видео обраќање објавено на социјалните мрежи, Макрон рече дека по консултациите предвидени во членот 12 од францускиот устав, одлучил да го распушти собранието.
Претходно, Џордан Бардела, штитеник на Марин Ле Пен, која беше водечки кандидат на екстремната десница на овие избори, го повика Макрон на ваков потег во победничкиот говор.
„Претседателот на републиката не може да остане глув на пораката што вечерва му ја испрати народот на Франција. Пред сè, тој мора да се откаже од агендата што планираше да ја спроведе: деиндексација на пензиите и планираното ново зголемување на цените на енергијата. за ова лето“, изјави Бардела пред приврзаниците.
Тој изјави дека поразот на актуелната влада претставува крај на еден циклус и дека тоа е почеток на „пост-макронската ера“.
Како Макрон ја објасни одлуката?
Во своето обраќање Макрон одговори дека подемот на националисти и демагози е закана за нацијата и цела Европа, но и за местото на Франција во Европа и светот.
„Екстремната десница претставува осиромашување на францускиот народ и уништување на нашата земја. На крајот на денот, не можам да се преправам дека ништо не се случило“, рече Макрон.
Тој додаде дека националното гласање, кое е планирано за 30 јуни во првиот круг и на 7 јули во вториот, ќе значи „сериозна и тешка одлука“ и „чин на доверба“.
„Имајте доверба во вас, драги мои сонародници, верувајте во способноста на францускиот народ да го направи вистинскиот избор за себе и за идните генерации. Верувајте во нашата демократија, во давање глас на нашиот суверен народ“, рече тој.
Лидерката на Националното собрание Марин Ле Пен ја поздрави одлуката на Макрон да ги распише изборите, додавајќи дека „тие се подготвени да гласаат“.
„Подготвени сме да ја практикуваме власта доколку народот на Франција ни верува на претстојните избори. Подготвени сме да ја вратиме земјата на вистинскиот пат, подготвени сме да ги браниме интересите на францускиот народ, да ја запреме масовната имиграција, да да ја направиме куповната моќ на францускиот народ приоритет, да започнеме со реиндустријализација Накратко, ние сме подготвени да ја кренеме земјата на нозе, подготвена да ја оживее Франција“, рече Ле Пен додека Бардела стои покрај неа.
„Неочекуван и ризичен потег“
Инаку, парламентарните избори во Франција обично се одржуваат на секои пет години, во неделите по претседателските избори. Следните редовни избори беа планирани за средината на 2027 година.
Одлуката да се одржи вонредно гласање е коцка за Емануел Макрон, кој го загуби апсолутното мнозинство во парламентот откако беше реизбран за претседател во 2022 година, оценува Еуроњуз.
Неговата партија „Преродба“ освои 169 места од вкупно 577, а неговите сојузници од другите центристички партии освоија 81. На второ место се најде Националниот собир со 88 места, а потоа екстремно левичарските и десничарските партии.
Според анкетите, рејтингот на Макрон во мај беше 31 отсто, а премиерот Габриел Атал помина подобро со 45 отсто од испитаниците кои изјавија дека се задоволни од неговата работа. Тоа е за пет процентни поени повеќе во однос на претходниот месец.
Научниот центар на Европскиот совет за надворешни работи ја опиша изборната пресметка на Макрон како „неочекуван и ризичен потег“.
„Тој сака да добие втор живот и да го избегне статусот на некој кој е поразен, но тоа може да доведе до соживот меѓу Макрон и Марин Ле Пен“, се вели во соопштението.
Два големи проблеми за Макрон
Слободан Зечевиќ од Институтот за европски студии за Euronews Србија изјави дека партијата Обнови Европа на францускиот претседател Емануел Макрон е поразена на европските избори поради мигрантското прашање и агресивната надворешна политика кон Русија.
„Невозможно е Националното собрание да добие толку гласови без народот да биде незадоволен бидејќи имиграцијата не беше запрена, односно исламизацијата на Франција. Тоа е број еден. Друга работа што мислам дека работи против него, Макрон овде се профилираше како најголемиот борец за војна во Украина, односно како човек што ја провоцира Русија, не знам колку е тоа популарно кај францускиот електорат, луѓето се плашат од нуклеарна ескалација.
Јелица Миниќ од Европското движење во Србија истакнува дека потегот на Макрон е ризичен, но додаде дека тоа е правилна политичка реакција.
„Тешко е да се управува со земја кога мнозинството гласаше за некоја друга опција. Неговата партија не помина добро на овие избори, а ниту Зелените. Имаше сериозни загуби кои се прелеаа на екстремната десница“, рече Миниќ. Еуроњуз Србија.
Можеше ли да се предвиди што ќе се случи?
Иако европското гласање во теорија нема никакво влијание врз националната политика, Макрон јасно одлучил дека продолжувањето на неговиот мандат без нова декларација на народот би претставувало преголем товар за системот, оценува Би-би-си во анализата.
Се додава дека претстојните избори нема да влијаат на претседателската функција на Макрон, бидејќи тие се одвоени од претседателските, а неговиот мандат трае уште три години. Сепак, се наведува дека распишувањето на избори е големо изненадување и голем ризик за претседателот.
„Тој можеше да реагира поинаку, можеше само да продолжи, објаснувајќи ја масовната победа на десницата како европска аномалија која ќе се исправи на поважни избори. Можеше да се посвети на претстојното европско фудбалско првенство и Олимписките игри во Париз да го одвлече вниманието на луѓето за неколку месеци од политиката“, пишува Би-Би-Си во текстот.
Сепак, се посочува дека може да се претпостави дека видел што ќе се случува и дека однапред го испланирал својот одговор. Инаку, резултатот од француските избори беше речиси идентичен со предвидувањата на анкетите, па Макрон имаше доволно време да ги разгледа сите опции.
Во секој случај, факт е дека Макрон има голема главоболка. И сега, без мнозинство во парламентот, секој закон мора да се донесе по голема борба. По овие избори многу закони можеа да се покажат како „експлозивни“, на пр. гласање на буџетот.
Затоа, Макрон сака „јасност“ Доколку Националното собрание има мнозинство, тогаш, вели, треба да им се даде шанса да владеат, пренесува британскиот јавен сервис.
„Очигледно, претседателот се надева дека неговата партија сè уште ќе може да возврати на претстојните национални избори или дека некои други партии ќе поминат подобро. Но, тој мора да знае дека шансите се во корист на победа на Националното собрание. можеби не е толку убедлива победа како во гласањето за Европскиот парламент, но тоа би било доволно за да станат најсилната сила во парламентот министер“, се заклучува во текстот.