Подгответе се за голема промена: централните банки излегуваат од бизнисот со предвидувањата. Се движиме кон свет во кој податоците, наместо деталните прогнози на монетарната политика, се клучот за разбирање каде се движат каматните стапки. Ова означува значително отстапување од водечката филозофија што е на сила барем од финансискиот крах во 2008 година, вели Даниел Мос за „Блумберг“.
„Ќе се водиме од податоците“, изјави претседателот на Федералните резерви Џером Пауел пред новинарите откако Федералната комисија за отворен пазар го заврши својот дводневен состанок во средата.
„Всушност, она што ќе го кажам е дека ќе бидеме водени од придонес и промена на перспективите. Ќе се обидеме да комуницираме што е можно појасно, движејќи се стабилно и транспарентно“, рече тој.
Ова значи дека успехот на централните банкари повеќе нема да се одредува главно од нивната способност да го предвидат нивниот пристап кон управувањето со трошоците за заемите неколку месеци или дури години однапред. Светот на таканаречените идни трендови, инструмент што централните банки го претворија во уметничка форма, беше силно поттикнат од инфлацијата, која се забрза многу порано отколку што некој очекуваше. Не е ни чудо што лидерите на Банката на Англија (BoA) молчеа во пресрет на нивниот состанок во февруари.
Реагирањето на фактите на терен звучи разумно. Проблемот е што бара акција брзо кога е оправдано, што не е во спротивност со насоката на комуникација од 1990-тите. Водечката идеја во децениите што следеа беше дека повеќе зборување и информации е подобро отколку помалку. Ваквиот пристап беше одговор на обвинувањата дека монетарните власти биле премногу нетранспарентни. Всушност, инфлацијата, која беше проектирана, честопати го правеше говорењето прилично праволиниско. Но, кога околностите брзо се менуваат, како за време на пандемијата на Ковид, ова ниво на транспарентност бара или збунувачки степен на двосмисленост или можност за чести промени.
Пауел рече дека ризиците за економијата доаѓаат од две различни насоки и тој беше во право. Високо заразната „омикрон“ варијанта на коронавирусот е закана за пазарот на трудот, а со тоа и за економскиот раст. Брзиот пораст на цените претставува различен, но позначаен ризик за закрепнување. Ако се дозволи инфлацијата да оди предалеку, последователните рестриктивни мерки може да бидат премногу остри, што би можело да ја ограничи експанзијата. На прес-конференција по состанокот на ФЕД, Пауел беше притиснат за веројатноста за зголемување на основната стапка од 0,5 процентни поени и за шансите за зголемување на секој од следните состаноци на ФЕД оваа година. Подигнувањето на каматните стапки во март беше она, со што Пауел можеше да се ангажира, покрај тоа што ќе го направи неопходното, за да се ограничи инфлацијата.
Инвеститорите кои се навикнати на поголема предвидливост имаат проблем да одредат кога ФЕД ќе ја активира легендарната „put“ опција – идејата дека централната банка ќе интервенира ако пазарите реагираат премногу панично на нејзината „јастребска“ позиција. (позиција на строга монетарна политика – н.з.). Во извесна смисла, оваа вознемиреност е бесмислена. Опцијата за продажба беше можна бидејќи долгогодишната, поволна слика за инфлацијата ја остави ФЕД способна да одговори на загриженоста за растот. Тоа повеќе го нема. „Галеб упатствата (спротивно на јастребската, на помека монетарна политика – н.з.) се заменуваат со недостаток на упатства“, напиша во белешката во средата Кришна Гуха, поранешен функционер на ФЕД, а сега во ISI Evercore.
Забелешките на Пауел за потребата од „агилност“ добија големо внимание. Добивањето помалку време за емитување беше неговиот коментар за потребата од „смиреност“. Ова значи тенденција да се признаат грешките и, критички, обид да се поправат. Ова може да значи „присилна“ акција кога тоа го бараат податоците за инфлацијата и вработеноста. Ова не е проблем само за ФЕД.
Набргу откако Пауел ја напушти говорницата, Нов Зеланд објави дека инфлацијата во земјата скокнала на 5,9% во четвртиот квартал, побрзо од очекуваното и многу над просечната точка од целниот опсег на локалната централна банка од 1% на 3%. Извесни се и претстојните зголемувања на каматните стапки.
Во средата, висок функционер во централната банка на Индонезија рече дека е подготвен за акција. „Принципот што ќе го следиме е она што го нарекуваме превентивна, проактивна политика“, рече заменик-гувернерот Доди Буди Валујо.
Следната недела, фокусот ќе биде ставен на Резервната банка на Австралија, која најверојатно ќе стави крај на квантитативното олеснување и ќе се откаже од своето инсистирање дека каматните стапки најверојатно нема да се зголемат оваа година.
Има доволно простор за понизност од страна на централните банки. Дали тоа ќе ги задоволи набљудувачите навикнати да им се кажува што ќе направи ФЕД пред институцијата воопшто да размисли за тоа? Зависноста од податоците, за која често се зборува повеќе отколку што се практикува, е на пат да го започне својот прв тест по долго време.
Тешко е да се замисли дека ФЕД едноставно се предава на битката со инфлацијата. Таму сигурно имаат уште многу работа. Со зголемувањето на цените во насловите, може да се каже дека темата стана предмет на масовно внимание.