Европската унија е едноставно незаменлив економски партнер на Руската Федерација, а секоја влада во Кремљ која не сака или не сака да го почитува овој факт ќе се соочи со економска заостанатост и неодржлива сиромаштија на мнозинството руски граѓани.
Пред една година, непосредно пред почетокот на руската инвазија на Украина, цената на барел сурова нафта (брент) беше 85 долари, а две недели подоцна го забележа првиот „постинвазиски“ максимум од 110 долари. Откако во јуни минатата година уште еднаш го достигна тоа ниво, цената на суровата нафта постепено падна и во вторникот беше под 80 долари за барел.
Иако многу таканаречени експерти најавија цена од 300 долари за барел, светскиот пазар на нафта без поголеми потреси го апсорбира постепеното воведување на западните санкции за извозот на руска сурова нафта и нафтени деривати. Во вкупниот руски извоз во 2021 година, суровата нафта и нафтените деривати учествуваа со 37% од вредноста. Таа година 46% од рускиот извоз на сурова нафта и нафтени деривати заврши на пазарот на Европската унија, а најголеми европски купувачи беа Германија и Холандија.
Пад на приходите за рускиот државен буџет
Вкупното руско производство на нафта во 2022 година беше дури малку повисоко од 2021 година (10,7 милиони барели/ден), но финансискиот резултат од тоа производство беше полош иако просечната цена на суровата нафта на светскиот пазар беше за 42% повисока. Просечната цена на барел сурова нафта (Брент) беше 70,86 долари во 2021 година и 100,93 долари во 2022 година, но поради западните санкции, руските нафтени компании беа принудени да продаваат сурова нафта со голем попуст, најмногу на кинески и индиски рафинерии. , користејќи ги новосоздадените околности, многукратно го зголеми купувањето на руска нафта во споредба со периодот пред руската инвазија на Украина.
Можноста ја искористија и рафинериите во Обединетите Арапски Емирати и Саудиска Арабија, кои купуваа евтина руска нафта за потребите на самите рафинерии, а со петкратното зголемување на продажбата на дизелот во земјите од Европската унија, целосно ја заменија претходната Руски извоз на тој пазар. Благодарение на значителниот попуст на цената и последователното преуредување на глобалниот пазар, руската нафта сè уште го задржа истиот пазарен удел, но со многу поскромен финансиски ефект за руските нафтени компании и тамошниот државен буџет. Огромното мнозинство аналитичари очекуваат дека просечната цена на суровата нафта оваа година ќе биде пониска од ланската, за 10% до 15%, што ќе резултира со уште помали приходи за рускиот државен буџет од минатата година.
Клучната енергетска алатка на Путин
Европската унија лесно и безболно се ослободи од секаква зависност од руската нафта, што веројатно не беше изненадување ниту за Владимир Путин. Неговото клучно енергетско средство за надминување на европската волја да и помогне на Украина требаше да биде извозот на руски природен гас. Гаспром почна да манипулира со испораките на гас, капацитетите на празните подземни складишта и цените на гасот на европскиот пазар уште во летото 2021 година, а цените на гасот (TTF) веќе беа седум пати повисоки отколку пред една година во пресрет на руската инвазија на Украина во декември истата година претходно.
По ценовниот максимум на крајот на август минатата година, цената на гасот горе-долу беше во постојан пад, а во вторник беше еднаква на онаа од почетокот на октомври 2021 година. „Газпром“ мораше да признае дека неговиот извоз на гас во 2022 година е речиси преполовен во однос на претходната година, кога преку гасоводи беа извезени вкупно 185,1 милијарда кутии метри, од кои 150 милијарда кутии беа извезени во земјите од Европската унија. Поради високите цени на гасот, Гаспром во првата половина од минатата година имаше рекордна нето добивка во износ од 34 милијарди долари, но годинава, заедно со многу пониската просечна цена, очекува натамошен пад на извезените количини бидејќи за разлика од нафта, не постои начин да се најде замена за пазарот на Европската унија.
Колапс на увезени количини на руски гас
Во 2021 година, Европската унија увезе 83% од потребите за природен гас, од кои повеќе од половина доаѓа од Руската Федерација. Во ноември минатата година уделот на увезениот руски гас падна на само 12,9% од вкупните увезени количества, а во периодот од јануари до ноември минатата година увозот на руски гас преку гасоводи и ЛНГ терминали изнесуваше помалку од 24,6% од вкупните количини. За колапсот на увезените количини руски гас придонесе и топлото време на европскиот континент во октомври и ноември минатата година, навременото полнење на подземните складишта, намалената кинеска побарувачка за испораки на ЛНГ предизвикана од политиката на затворање градови поради СОВИД. , обновувањето на европските термоелектрани на јаглен и сите видови мерки за заштеда на потрошувачката на енергија.
На крајот на минатата година, Меѓународната агенција за енергетика (IAE) даде прогноза според која оваа година на Европската унија може да и недостигаат меѓу 27 и 57 милијарди кубни метри природен гас, или максимум 15 отсто од вкупните потреби, под услов Русија целосно ги суспендира сите испораки на гасоводот, а Кинезите потребите за испораки на ЛНГ ќе се вратат на нивото од 2021 година. Доколку Европската унија инвестира дополнителни 100 милијарди евра во алтернативни извори на енергија и дополнително зголемување на енергетската ефикасност, тогаш можно е и овој недостаток во потребните количини гас да биде анулиран.
Целосен економски расцеп со Европа
Германскиот министер за финансии Кристијан Линднер во јануари изјави дека повеќе не постои германска зависност од руските енергетски извори. До руската инвазија на Украина, Германија увезуваше половина од потребите за природен гас и една третина од потребите за нафта од Русија. Минатата година беше изграден нов терминал за ЛНГ за рекордно време од осум месеци, зголемени се подземните капацитети за складирање гас, рестартираа термоцентралите на јаглен, пролонгирана беше исклучувањето на трите преостанати нуклеарни реактори и цела низа за заштеда на енергија беа воведени мерки.
Успешниот енергетски а со тоа и економски развод меѓу Германија и Руската Федерација беше извршен по волјата на Германија уште пред првата годишнина од руската инвазија на Украина, што ретко кој го очекуваше или предвидуваше. Бидејќи Германија беше „најодговорна“ за европската зависност од руските енергетски производи, а со тоа и нивната употреба во политичка уцена на Кремљ, оваа експресна енергетска и економска поделба го стави Владимир Путин во неодржлива позиција на среден рок.
Европската унија е едноставно незаменлив економски партнер на Руската Федерација и секоја влада во Кремљ која не сака или не сака да го почитува овој факт ќе се соочи со економска заостанатост и неодржлива сиромаштија на мнозинството руски граѓани. Минатогодишното релативно успешно прилагодување на руската економија кон западните санкции, дополнително маскирани со приходи од продажба на енергетски производи по високи цени, не треба да биде премногу погрешно. Поради целосниот економски раскол со Европската унија, руското општество може во не така далечна иднина да дојде до состојба во која дури и исходот од војната во Украина ќе биде од второстепена важност за опстанокот на Владимир Путин на власт.