Во меѓународната трговија со оружје постои термин „краен корисник“, што значи дека доколку некоја земја сака да реекспортира испорачано оружје, муниција и друга воена опрема, мора да ја извести земјата на производство и да добие соодветна дозвола од неа. во случајот со оружјето од Индија, и со Србија тоа не е испочитувано.
Ниту една земја во историјата на војувањето никогаш не добила толкава воена помош како Украина. Во април 2022 година, по помалку од два месеци војна, премиерот на земјата, Микола Азаров изјави дека неговата проценка е дека Украина нема да може да се спротивставува на Русија уште долго, со оглед на арсеналот што го има на располагање за време на неговиот администрација. Многу брзо оружјето од земјите на НАТО и нивните сојузници почна масовно да пристигнува во Украина, пишува „Политика.рс“.
Прва беше Полска, која предаде 200 стари советски Т-72, кои беа во нејзиниот арсенал уште од времето на Варшавскиот пакт. Потоа испратија своја модификација на овој тенк од 90-тите, „PT-91 Tvardi“. До крајот на есента, советскиот арсенал во поранешните членки на Варшавскиот пакт, со исклучок на Унгарија, беше главно исцрпен, а на почетокот на 2023 година, најдобрите тенкови на НАТО, прославените британски „Челинџер-2“, германскиот „Леопард-2“ и американскиот „Абрамс М1“ замина во Украина. Русите успеаја да уништат половина од „Челинџерите“, а заробените „Леопарди“ и „Абрамс“ ги одвлекоа во Москва. Последни пристигнаа американските авиони „Ф-16“, од кои едниот падна пред првото огнено крштевање.
Од пролетта 2022 година до денес, во Украина се испратени стотици тенкови, илјадници оклопни возила, ракети и артилериски системи, стотици илјади беспилотни летала и милиони артилериски проектили. Вредноста на испорачаното се мери во стотици милијарди долари. Педесет земји официјално испратија оружје во Украина. Најзначајна поддршка, покрај членките на НАТО, на Украина и испрати и Австралија – 120 оклопни пешадиски возила од домашно производство „Буршмистер“ и стотина други специјални возила, артилериски системи и друга опрема. Покрај тоа што беше официјално снимено, немаше сомнеж дека во Украина пристигна воен материјал и од оние земји кои официјално не го одобрија. Се шпекулираше, на пример, дека Мароко предал 20 тенкови „Т-72“, кои оваа земја, во чијшто арсенал доминира француското и американското оружје, ги набавила од Белорусија. Овие шпекулации никогаш не се официјално потврдени.
Многу поголем проблем за украинската армија од технологијата е недостигот на муниција, особено за советските артилериски системи од калибар 122 mm и 152 mm, како и ракети за повеќецевни фрлачи „град“. Тоа беше очигледно уште од првите денови на конфликтот во Донбас, кога владата во Киев ја загуби контролата над единствената фабрика за артилериска муниција во земјата, лоцирана во Луганск. Во осумте години во кои во Донбас траеше „ниту војна, ниту мир“, Украина не успеа да основа нова фабрика за производство на муниција. Се набавувале главно од бугарскиот „Арсенал“ и од неколку помали фабрики во источна Европа. Сепак, овие капацитети не се доволни за да се задоволат потребите на војната. И покрај огромната помош од Западот, советското вооружување продолжува да игра суштинска улога во украинската воена машина.
Во текот на претходните две години се шпекулираше дека Азербејџан и Судан и предале минофрлачки мини од 120 мм на Украина, а Пакистан одредена количина артилериски ракети. Сите три земји се залагаат за добри односи со Русија и доколку овие испораки се вршеле, тие се вршеле преку трети земји. Британски „Ројтерс“ пред неколку дена го вклучи и рускиот стратешки партнер од БРИКС, Индија, во целата приказна за испораката на ракети од советски калибар во Украина. Според нивните тврдења, „артилериските гранати продадени од индиски производители и биле продадени на Украина“, а „Њу Делхи не интервенирал за да ја запре трговијата и покрај протестите на Москва“. Индија е најголемиот купувач на руско оружје и долгогодишен корисник на советските системи. За да го сервисира Индија купи лиценци и разви делови од сопственото наменско производство, вклучително и производство на артилериска муниција.
Ројтерс се повикува на царинската документација до која наводно имала пристап. Тие исто така додаваат дека „Кремљ го покренал прашањето за трансфер на индиска муниција во Украина во најмалку два наврати, вклучително и јулската средба меѓу рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров и неговиот индиски колега Субраманиан Џаишанкар“. Во меѓународната трговија со оружје постои термин „краен корисник“, што значи дека доколку некоја земја сака да реекспортира испорачано оружје, муниција и друга воена опрема, мора да ја извести земјата на производство и да добие соодветна дозвола од неа. Во случајот со Индија и другите земји кои сакаат да ги зачуваат партнерските односи со Русија, а за кои се шпекулира дека нивниот воен материјал стигнал до Украина преку трети земји, тоа не беше испочитувано.
За истата тема се интересираше и неделникот „Време“, кој објасни дека преку сомнителни посредници оружјето од Балканот завршило во рацете на украинските војници. Имено, оружјето се набавува во Србија, а потоа се продава на Американците и Украинците. Интересно е што се вклучени српски претприемачи, но и руски олигарси.
Според податоците на Стопанската комора на Србија, најголем дел од увозот од изминатите години е „неквалификувана воена опрема“, додека според податоците на Стокхолмскиот институт за мировни истражувања (СИПРИ), американските увозници во Србија купиле 26 артилериски системи, 3.200 проектили и пет оклопни возила.
Се додава дека купувачи од САД купиле 15 милиони куршуми од мал калибар од државната компанија „Југоимпорт“ за трговија со оружје.
Имајќи предвид дека оружјето што го користи американската армија е значително пософистицирано од она што го произведува Србија, разумно е да се претпостави дека САД го префрлиле оружјето од Србија на трета страна, вели за Време Катарина Ѓокиќ од СИПРИ.