Coca-Cola беше една од многуте компании кои ветија дека ќе се повлечат од рускиот пазар по избувнувањето на војната во Украина. Две години подоцна, тој план се покажа полесен за објавување отколку за спроведување, а Coca-Cola едвај е единствениот пример на неподготвеност да се напушти еден од најголемите пазари во Азија.
Coca-Cola во ново руво
Во март 2022 година, мултинационалните корпорации и некои од најпознатите светски брендови се натпреваруваа да бидат најгласни во осудата на руската инвазија на Украина. И не само тоа, во време кога потрошувачите се повеќе бараат и очекуваат општествено одговорен бизнис од компаниите, се очекуваа поодлучни чекори од тие брендови.
Така брзо си замина најпознатиот ланец за брза храна во светот McDonald’s. Повеќе од 840 ресторани прво привремено престанаа да работат, а набрзо беа продадени на рускиот претприемач Александар Говор, оставајќи зад себе 62 илјади невработени руски работници и цела генерација Руси за кои McDonald’s. беше првиот симболичен прозорец кон Западот и капитализмот.
Сепак, иако името го нема, љубовта останува, како што вели слоганот на новиот сопственик на синџирот ресторани, кој е преименуван во „Вкусно и точка“, имитирајќи го менито и визуелниот идентитет на McDonald’s..
Сепак, не сите брендови успеаја толку брзо да се повлечат од рускиот пазар. Приказната за Coca-Cola донекаде наликува на приказната за McDonald’s.. Coca-Cola и нејзините фабрики за флаширање навистина го прекинаа производството во Русија, но потоа работите тргнаа во друга насока, објаснува новинарката Даша Афанасиева.
Прво, Русија донесе закон што ѝ дозволува да увезува производи без одобрение на брендот, што значи дека Coca-Cola произведена во Авганистан се увезува од Казахстан и Грузија. Друго заобиколување е Multon Partners, флаширање во сопственост на Coca-Cola HBC.
„Практично, Coca-Cola HBC, која поседува погони за флаширање во Русија, во која американската Coca-Cola има удел од 21 отсто, почна да произведува домашна верзија на Coca-Cola наречена „Dobry Cola“. Сега стана најпопуларниот газиран пијалок, па Русите имаат пристап до Coca-Cola, „домашна и увезена“, објаснува репортерката на „Блумберг“, Афанасиева, која ја истражувала приказната.
Coca-Cola најверојатно сè уште губи пари
Според податоците, „Dobry Cola“ сега има најголем удел во продажбата на рускиот пазар, кој пораснал на 12 отсто. Иако добивката од продажбата сега се влеа во касата на Coca-Cola HBC, тешко е да се одреди дали компанијата може да ги поврати загубите што произлегуваат од повлекувањето од целиот пазар. Според нивните извештаи, обемот на продажба се зголемил за околу 12 отсто минатата година, но сепак е под нивото од 2021 година.
„Тешко е да се одреди заработката, дури и ако под Coca-Cola мислите на „Dobry Cola“. Пазарниот удел на Coca-Cola секако е паднат, знаеме дека пијалокот е сè уште неверојатно популарен во Русија, но не можеме да пресметаме колку заработува Coca-Cola за секој пијалок што пристигнува од Казахстан, да речеме, профитот сигурно паднал, но за колку, тешко е да се каже“, вели Афанасиева.
Pepsi има слична ситуација на пазарот, а некои од големите компании кои се откажаа од целосно или делумно повлекување се Unilever, Nestlé, Danone и Carlsberg. На крајот на краиштата, бизнисот е бизнис, а пазар од 140 милиони потрошувачи не е нешто што ниту една компанија лесно ќе го отпише.
„Разговарав со многу директори на компании кои потрошиле милијарди на фабрики и не сакаат да ги предадат на руската влада или нејзините сојузници. Згора на тоа, излегувањето од пазарот повлекува огромни даноци. „Една млекарница ги продаде своите фабрики за приближно две милијарди евра пониска од цената, така што тоа остава многу висока цена“, заклучува Афанасиева.