Месечината отсекогаш го привлекувала вниманието на луѓето, и поради нејзината близина до Земјата и поради нејзината фасцинантна кратерска површина. Кратерите на Месечината се најзабележливите карактеристики на нејзиниот пејзаж, но тие се обвиткани во мистерија со векови. Како се формирале, кој ги открил, а можеби и најинтересното, дали овие кратери кријат некоја тајна?
Кратерите на Месечината главно се формирани како резултат на ударот на метеорите и астероидите на нејзината површина. Бидејќи Месечината нема атмосфера, нема заштита од овие вселенски објекти како што е случајот на Земјата. Без ерозија, ветер или дожд за да ги избришат, овие кратери останаа практично недопрени со милиони години, обезбедувајќи увид во минатото на нашиот Сончев систем.
Најголемите кратери, како што е басенот Ајткен на јужниот пол на Месечината, широк околу 2.500 километри и длабочина од околу 10 километри, сведочат за судирите што ја обликувале неговата површина. Научниците веруваат дека многу од овие удари се случиле за време на периодот познат како „Доцно тешко бомбардирање“, пред околу 4 милијарди години, кога кометите и астероидите силно влијаеле на планетите и нивните месечини.
Иако кратерите се видливи со голо око, нивната вистинска природа остана непозната до пронаоѓањето на телескопот. Првите детални цртежи на површината на Месечината датираат од 1609 година, кога Галилео Галилеј го користел својот телескоп за да ги набљудува лунарните кратери. Неговите револуционерни откритија ги разнишаа претходните гледишта за Месечината како совршено мазно небесно тело.
Подоцнежните истражувања, со помош на сè понапредни телескопи, а потоа и лунарните мисии како Аполо, им овозможија на научниците детално да ја проучуваат природата на овие кратери.
Мисиите на НАСА донесоа примероци од лунарната почва, кои помогнаа да се потврди теоријата дека кратерите се резултат на удари од небесни тела. Орбитерите кои ја проучуваат Месечината обезбедија неверојатно детални мапи, откривајќи не само површински, туку и подземни структури.
Траги од вонземски живот?
Една од најголемите тајни на кратерот е можноста за замрзната вода. Научниците долго време се сомневаа дека некои кратери на Месечината, особено оние во сенка на половите, кријат воден мраз, заштитен од сончева светлина. Мисиите како што се Лунарниот проспектор и Лунарниот извидувачки орбитер открија присуство на водород во овие области, што укажува на можноста за вода.
Замрзнатата вода на Месечината би била од огромно значење за идните мисии и лунарната колонизација, бидејќи може да се користи за пиење, производство на кислород, па дури и гориво.
Друга интригантна теорија која кружи за кратерите на Месечината е нивната можна поврзаност со вонземски живот или интелигенција. Иако нема научни докази за поддршка на оваа хипотеза, некои веруваат дека некои од кратерите кријат структури или траги од античка цивилизација. Овие теории често се поврзуваат со необични форми или аномалии видени на фотографиите на Месечината.
Сепак, повеќето научници се согласуваат дека овие форми се резултат на природни процеси, како што се ерозијата на површините на удар или играта на светлина и сенка.