Кина во последно време ја покажува својата поморска моќ во Индо-Пацификот со потези кои претставуваат предизвик за американскиот претседател, пишува „Гардијан“.
За само пет недели Кина спроведе вежби со боева муниција во близина на Австралија, Тајван и Виетнам. Тестираше ново летало што може да се користи за амфибиски напад на Тајван. Таа, исто така, откри подводни комуникациски секачи на кабли способни да го прекинат пристапот до Интернет, алатка која ниту една друга земја не признава дека ја има.
Кина на тој начин ја покажува својата поморска моќ во Индо-Пацификот за да им каже на соседите кој е главен, според експертите. Истовремено, ги тестира и ставовите на далеку поголемиот противник, актуелниот американски претседател Доналд Трамп.
Откако ја презеде функцијата повторно во јануари, Трамп и членовите на неговата администрација се фокусираа на Кина преку царини и постепено ја ескалираа трговската војна со Пекинг. Меѓутоа, во исто време, тие главно молчеа за се поагресивните воени потези на Кина во индо-пацифичките мориња. Тоа сега почнува да се менува.
На 1 април, американскиот Стејт департмент ги осуди „агресивните воени активности и реторика“ на Пекинг по ненајавените воени вежби во Тајванскиот теснец, кои неодамна станаа се поголеми и сè повеќе наликуваат на вистинска инвазија.
Трамп сè уште не кажа што мисли за Тајван
Ова уследи по посетата на американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет на регионот. Тој ги увери Јапонија и Филипините дека САД ќе продолжат да ги бранат од Кина. Во исто време, тој нагласи дека Вашингтон не го менува својот однос кон Тајван, а Пентагон повтори дека Кина се уште претставува најголема закана за САД.
Но, сојузниците на Америка во Индо-Пацификот сакаат да слушнат такви гаранции директно од Трамп, кој сè уште не кажал што мисли за Тајван. Кога еден новинар го праша за став на оваа тема во февруари, тој одби да даде одговор и оттогаш не зборува за Тајван.
„Кинезите внимателно следат што се случува со администрацијата на Трамп и гледаат до каде можат да одат“, рече Малколм Дејвис, висок аналитичар во австралискиот институт за стратешка политика.
„Кина може да премине на нешто поагресивно“
„Во овој тест на Трамп, морињата околу Кина најверојатно ќе станат сè побурни“, вели Дејвис. Тој очекува Кина да продолжи да ги интензивира воените вежби во Тајванскиот теснец и да се фокусира на земјите со кои има територијални спорови, вклучувајќи ги Филипините и Јапонија.
„Кина ќе биде поподготвена да ризикува конфликти со Филипините, како што се судири на бродови и слични инциденти. Може да престане да користи водени топови и да се префрли на нешто поагресивно“, рече Дејвис. Нивната цел е да ја заплашат Манила да ги прифати кинеските интереси“.
Колку треба да биде вклучена американската војска во Индо-Пацификот и колку далеку треба да оди во заштитата на Тајван се прашања кои предизвикуваат поделби меѓу главните соработници на Трамп, според поранешен функционер на американскиот Стејт департмент кој работел во првите недели од администрацијата на Трамп.
„Постојат фракции кои се борат за влијание врз Трамп и се натпреваруваат да го имаат последниот збор“, рече поранешниот функционер. „Кога станува збор за Тајван, постои јасна поделба помеѓу традиционалните безбедносни фигури како Марко Рубио и Мајк Волц и оние од кругот МАГА. Но, сè уште не е јасно на чија страна е Трамп.
Ако Путин ја добие украинската територија во договор со Трамп, Кина би можела да се обиде истото со Тајван
Сем Рогевен, шеф на меѓународната програма за безбедност на Институтот Лови, рече дека е познато дека дел од тимот на Трамп сака да го оддалечи фокусот од Европа. „Но, воопшто не е јасно дали Трамп се согласува со вториот дел од тој план, да се ангажира повеќе во Азија“, рече тој.
Сепак, едно е јасно од неговиот пристап кон Украина – тој е подготвен на иста маса да ги стави трговските и геополитичките теми. Тој исто така е склон да го промени своето мислење во рок од неколку дена, пишува „Гардијан“.
Пекинг внимателно ќе ги следи активностите на Трамп. Ако рускиот претседател Владимир Путин успее да договори „голем пакет“ со Трамп кој вклучува економски отстапки во замена за украинска територија, Кина би можела да го проба истото со Тајван.
Тоа предизвикува загриженост кај најблиските партнери на Америка во Индо-Пацификот, вели Џени Шуч-Пејџ, директор за енергија и одржливост во „Азија Груп“, фирма со седиште во Вашингтон.
„Самата помисла на „голем договор“ со Кина ќе ги натера земјите од Југоисточна Азија да бидат претпазливи затоа што не знаат како би се снашле според таков аранжман“, рече таа.
„Кина може да се обиде да регрутира поранешни офицери на ЦИА за сопствени разузнавачки операции“
Портпаролот на кинеската амбасада во Вашингтон, Лиу Пенгју, не кажа дали Пекинг се обидува да постигне таков договор, но рече дека Кина „жали“ за американските критики за воените вежби во близина на Тајван. Тој ги опиша критиките како „погрешно претставување на фактите и вистината и мешање во внатрешните работи на Кина“.
Трамп најверојатно ќе се фокусира на одржување на САД конкурентни со Кина, која моментално води во области како што се вештачката интелигенција, роботиката, електричните возила и развојот на 6G интернет. Недостатокот на јасна долгорочна стратегија кон Кина е проблем, според Дени Расел, поранешен американски дипломат и потпретседател за меѓународна безбедност и дипломатија во Институтот за азиска политика во Вашингтон.
Тој, исто така, предупредува на масовни отпуштања во американските разузнавачки служби, вклучително и кинески истражувачи во ЦИА, што тој го нарекува опасен потег што ја ослабува безбедносната и преговарачката позиција на САД во трговските разговори.
„Кина може да се обиде да ги регрутира овие поранешни функционери за свои разузнавачки операции насочени кон САД“, вели Расел. Според извештајот на Ројтерс, тоа веќе се случува.
Кинески истражувачки брод кружи околу Австралија веќе 2 недели
„Ние намерно замижуваме токму во моментот кога интересите на САД и нашите сојузници бараат максимална јасност“, рече Расел. Како уште еден автогол го наведува прекинот на финансирањето на Радио Слободна Азија, сестринска организација на Гласот на Америка, со што, како што вели, се губи вредниот извор на информации од Кина и другите тешко достапни земји како Северна Кореја.
„Тоа е форма на еднострано разоружување во информативниот простор во време кога Кина, Русија и Северна Кореја ги засилуваат своите активности“, рече Расел. „Зошто доброволно се откажуваме од нашите најсилни конкурентни алатки? Едната е штедење, а другата самосаботажа.
Тоа може да претставува безбедносен проблем за земјите како Австралија, која има долга традиција на споделување разузнавачки информации со САД. Кина најверојатно ќе ги зголеми своите активности во меѓународните води во близина на Австралија, според Дејвис и Рогевен, така што сигурен проток на информации за Кина е од клучно значење.
Добар пример е кинескиот истражувачки брод што кружи околу Австралија. Бродот веќе две недели плови во меѓународните води кај јужниот и западниот брег на Австралија, истражувајќи ги подводните комуникациски кабли, клучната инфраструктура преку која Австралијците испраќаат сè, од е-пошта до воени тајни.
„Посакувам да не беше таму“, беше сè што можеше да каже австралискиот премиер Ентони Албанес кога новинарите го прашаа за коментар.