Планираните намалувања на буџетот на НАСА би можеле сериозно да ја загрозат способноста за откривање на опасни објекти во близина на Земјата, вклучително и важната мисија NEO Surveyor — вселенски телескоп специјално дизајниран за откривање на астероиди што претставуваат закана за нашата планета.
На 15 мај, во Претставничкиот дом на САД се одржа дебата со научници посветена на прашањето: што ќе направи НАСА ако открие астероид што може да ја удри Земјата? Повод за дебатата беше неодамнешното откритие на астероидот 2024 YR4, кој првично предизвика загриженост, но по понатамошни пресметки се покажа дека нема опасност. Главен фокус на дискусијата беше токму мисијата NEO Surveyor, која треба да биде лансирана до 2028 година.
Овој нов телескоп ќе користи инфрацрвено зрачење за да открива темни астероиди кои моментално се тешко видливи од Земјата. Според научниците, NEO Surveyor може да препознае дури 35-40 проценти повеќе објекти отколку сегашните технологии. Но, сите планови се доведени во прашање поради предлогот на администрацијата на претседателот Доналд Трамп за намалување на буџетот на НАСА за 24 проценти.
Научните програми, вклучително и планетарната одбрана, би можеле да изгубат речиси половина од финансиите. Валери Фуши, демократка од Северна Каролина, предупреди дека ваквите резови би биле „најголемото намалување на буџетот на НАСА во американската историја“ и дека тоа сериозно ја загрозува националната безбедност, технолошката конкурентност и лидерството на САД во вселената.
NEO Surveyor ја следи успешната мисија DART од 2022 година, кога НАСА намерно го судри вселенското летало со астероидот Диморфос за да види дали може да ја промени неговата траекторија. Иако DART беше успешен, научниците истакнуваат дека ваквите одбранбени методи се бескорисни без навремено откривање на заканите — улога која NEO Surveyor треба да ја има.
Научниците исто така предупредија дека намалувањата на буџетот може да резултираат со затворање на клучни истражувачки центри на НАСА, како што се Центарот Годард во Мериленд и Истражувачкиот центар Ејмс во Калифорнија. Овие центри играат важна улога во следењето и брзата реакција на закани од вселената, а нивното затворање би ја нарушило и соработката со агенции како ФЕМА.
Пратеничката Фуши ги прашаа научниците дали вештачката интелигенција може да помогне во подобрување на следењето на астероидите. Тие одговорија дека AI навистина може да ја забрза обработката на огромните количини податоци и да ја зголеми точноста, но тоа ќе бара дополнителни вложувања.
„Од клучно значење е да се обезбеди соодветно финансирање“, рече Никола Фокс, раководителка на Дирекцијата за научни мисии во НАСА.
Во услови кога опасноста од судир со астероид е реална, иднината на заштитата на Земјата од вакви закани сè повеќе зависи од политичките одлуки за финансирање и поддршка на научните проекти кои работат токму на тоа.