Во време на брзи геополитички случувања, од суштинско значење е Косово да се усогласи со своите меѓународни сојузници. Ако не се стори тоа, ризикува да се турка земјата во изолација или да се остави затворена во замрзнат конфликт, велат набљудувачите во САД и Европа.
За премиерот на Косово, Албин Курти, ниту една влада во земјата немала добри односи со САД, како што имала неговата влада. Исто така, државата Косово никогаш немала поголема корист од соработката со САД отколку за време на нејзиното владеење.
„Претходните влади ги користеа односите со САД и Западот за моќ, за нивните места, за да се искачат малку погоре и да останат малку подолго. Ги користиме за државата, не за власт, туку за да ја подигнеме државата се повисоко и повисоко и да застане силно на свои нозе“, рече Курти.
Така тој им се обрати на своите поддржувачи во Урошевац, една недела пред парламентарните избори во Косово на 9 февруари.
Еден ден по неговото обраќање, американскиот пратеник за специјални мисии, Ричард Гренел, на мрежата Х напиша дека владата на Курти „не е доверлив партнер“. И републиканците и демократите, според него, постојано го критикувале Курти за преземање унилатерални дејствија кои го дестабилизираат регионот.
„Реториката што Курти ја користи сега, тврдејќи дека е близок до САД и подобар од сите други влади во Косово, е апсолутно лажна“, напиша Гренел во X.
Кабинетот на Курти не одговори на барањето на Радио Слободна Европа за коментар, но во изјава за медиум во Косово, тој повтори дека односите со САД се во најдобар ред – на што Гренел повторно одговори, велејќи дека никогаш не биле на најниската точка.
Курти и неговата влада беа критикувани и од претставници на претходната американска администрација за акциите, кои беа опишани како некоординирани, на северот на Косово.
Во оваа област населена со мнозинство Срби, Владата на Косово ги замени српските регистарски таблички со косовски, го отстрани српскиот динар од употреба, ги затвори српските паралелни институции и други.
За американските функционери, но и за оние на Европската Унија, сето тоа го отежна животот на српската заедница и мораше да се разговара во рамките на дијалогот со Србија за нормализација на односите.
За Курт тие беа неопходни чекори кон проширување на владеењето на правото на север и во согласност со Уставот и законите на земјата.
Курти не отстапи ниту кога САД го предупредија за загрозување на односите, ниту кога ЕУ го казни Косово со суспендирање на средствата и состаноци на високо ниво.
Курти постојано инсистираше на тоа дека односите со Западот се добри, иако нема договор за се.
Но, за неговите противници тоа не е така. Косово, откако прогласи независност во 2008 година, никогаш не било во понеповолна позиција со меѓународните партнери, според ривалите на Курти кои се стремат кон премиерската функција.
Секој од нив – Бедри Хамза од ПДК, Лумир Абдиксику од ЛДК и Рамуш Харадинај од ААК – го имаат поправката и продлабочувањето на односите со САД како дел од својата програма, бидејќи, според нив, тие се од суштинско значење за иднината на Косово.
Чарлс Купчан, од Советот за надворешни односи во САД, вели дека кој и да ја формира следната Влада на Косово, мора да се грижи односите со САД да останат силни и недопрени.
Со сите кризи во светот и со претседателот Доналд Трамп во Белата куќа, Купчан вели дека Косово го нема луксузот да биде во судир со своите сојузници.
И таа и Србија треба да имаат ексклузивен приоритет да изнајдат пат што ќе води кон нормализирање на односите меѓу нив, а не до нови тензии, според него.
„Вклучените страни – Белград и Приштина – треба да внимаваат на чекорите што Трамп може да ги смета за бескорисни. Трамп не ги поздравува политиките за кои мисли дека се пречка за договор или мир“, вели Купчан за програмата Expose на Радио Слободна Европа.
Купчан го опишува Трамп како договорувач кој дава приоритет на резултатите пред идеологијата. Оттаму вели дека Владата на Косово може и треба да усвои попрагматичен пристап.
„Ако сакате добри односи со САД, склучете договори, влезете на пазарот, бидете подготвени да преговарате. Мора да го гледате Трамп како претседател кој не е идеолошки, не размислува за историјата на војните на Балканот, нема посебни ставови за мултиетничноста – тој само сака да ја заврши работата“.
„Мислам дека Владата на Косово треба да и пристапи на администрацијата на Трамп со таков прагматизам и трансакција, бидејќи тоа ќе се исплати“, вели Купчан.
На европскиот фронт, Тоби Фогел, од Советот за демократизациски политики во Берлин, вели дека идната Влада на Косово ќе мора понапорно да работи на подобрување на односите со ЕУ.
Тој предлага Косово да усвои подипломатски пристап со своите најблиски сојузници, особено со Германија, која игра одлучувачка улога во пристапот на ЕУ кон Косово.
„Германија беше многу блиска со Вучиќ, со српското раководство и развиваше се посилни економски врски со Србија. Значи, Косово не може да направи ништо за да го балансира ова. Не треба да има илузии, но треба да знае дека е послаба и политички, економски и дипломатски. Но, сето тоа му прави поважно да има потопли и покоректни дипломатски односи со главните сојузници“, вели Вогел за Expose.
Фогел ја советува идната Влада на Косово да избегнува какви било некоординирани чекори, особено кога станува збор за северниот дел на земјата.
Според него, покажувањето содржина и давањето приоритет на дипломатските решенија ќе ја зајакне позицијата на Косово во преговорите со Брисел, како и во преговорите со Белград.
„Има многу неизвесност и пловидбата во овие многу турбулентни води ќе бара многу вештина. Но, мислам дека има шанси и тие треба да се искористат. Една од нив е смената на лидерите на Европската унија. Сега имаме нов претставник за надворешна политика, кој го надгледува дијалогот меѓу Косово и Србија. И, не е пријателски кон Русија или руското влијание на Балканот“, вели Фогел.
РСЕ ја праша Европската Унија дали размислува за укинување на мерките против Косово и какви конкретни чекори очекува ЕУ од Косово да го стори тоа.
Во одговорот добиен од портпарол на ЕУ, се наведува дека „привремените мерки на ЕУ се реверзибилни и Советот веќе поставил услови за нивно постепено отстранување, кои се поврзани со преземање чекори кои ги намалуваат тензиите на северот“.
Во круговите на ЕУ за овој одговор се зборуваше уште во јуни минатата година, но, во меѓувреме, Владата на Косово продолжи со своите активности, затворајќи особено институции кои функционираат во рамките на српскиот систем, не само на север, туку и во другите општини со српско мнозинство.
Вогел вели дека таквиот пристап не е вистинскиот – може да го остави Косово изолирано, а не сам.
„Она што се плашам дека може да се случи е ситуација како онаа што се разви, на пример, на Кипар со текот на годините. Значи, еден вид замрзнат конфликт кој не прераснува во насилство – иако нападот во Бањска го докажа спротивното. Затоа, на Косово не му требаат тие континуирани меури под површината, бидејќи тие би го спречиле да оди напред, да стане членка на Советот на Европа и така натаму“, вели Фогел.
Косово сега ја чека новата Влада која ќе произлезе од изборите на 9 февруари. Во зависност од резултатот, може да има различни комбинации на масата.
Курти сигнализираше дека, ако добие нов мандат како премиер, ќе продолжи да го зајакнува својот имиџ како бескомпромисен лидер кој дава приоритет на принципот пред дипломатијата.
„Република Косово, со нашата влада во раководство, никогаш не вели не за „заједница“ и да за асоцијацијата на општините на Косово“, рече Курти на митингот со поддржувачите во Јужна Митровица.
Партијата на Курти со „заједница“ постојано се повикува на Заедницата на општини со српско мнозинство на Косово.
Формирањето на оваа асоцијација беше дел од договорот што Косово го постигна со Србија во 2013 година, но кој никогаш не беше спроведен.
И покрај притисокот од западните сојузници да го придвижат напред, Курти не презеде никакви чекори во таа насока.
Но, според зборовите на Купчан, политиката е непредвидлива и по изборите сè може да добие нов пресврт… затоа што ако има едно нешто што е сигурно во политиката, тоа е дека никогаш ништо не е сигурно.