Пожарите што беснееја во Канада и делови од Амазон минатата година наверојатно се случиле поради климатските промени, според првата годишна проценка на шумските пожари.
Првиот извештај за „состојба на шумски пожари“ – што ќе се објавува годишно – ги проценува екстремните шумски пожари што се случиле помеѓу март 2023 и февруари 2024 година, нивните причини, дали може да се предвидат и како ќе се зголеми ризикот од слични настани во иднина.
Извештајот е изработен од Универзитетот во Источна Англија, Центарот за екологија и хидрологија на Обединетото кралство, Метрополитенската канцеларија и Европскиот центар за временски прогнози со среден опсег.
„Глобалните емисии од шумски пожари беа највисоки од која било забележана сезона на пожари од 2003 година.
Извештајот открива дека емисиите на јаглерод од шумските пожари во 2023-2024 година биле 16 отсто над просекот, со 8,2 милијарди тони јаглерод диоксид ослободен во атмосферата. Речиси една четвртина од тоа ослободување беше предизвикано од пожари во бореалните шуми во Канада.
Научниците кои стојат зад извештајот велат дека глобалните емисии од шумски пожари би биле највисоки од која било регистрирана сезона на пожари од 2003 година, доколку пожарите во африканските савани не зафателе површина од 13 отсто помалку од просекот.
Севкупно, околу 3,9 милиони квадратни километри од површината на планетата изгореа во шумски пожари за време на глобалната сезона на пожари од март 2023 година до февруари 2024 година, нешто под просекот од последните две децении. Но, емисиите на јаглерод се зголемија бидејќи пожарите непропорционално ги погодија густите шуми, се вели во извештајот.
Рекордни пожари во Канада
Извештајот ги истакнува рекордните пожари во Канада, најголемите пожари регистрирани во Европската унија во Грција, во кои загинаа 19 луѓе, и пожарите предизвикани од суша во западниот дел на Амазон и северните делови на Јужна Америка. Нагласени се и смртоносните пожари на Хаваите каде загинаа 100 лица и Чиле каде загинаа 131 лице.
Истражувањето вели дека рекордните шумски пожари во канадските бореални шуми – кои имале шест пати повеќе од просечната изгорена површина и девет пати повеќе од просечната емисија на јаглерод – станале најмалку три пати поверојатни поради климатските промени.
Пожарите во Канада и Амазон беа поголеми поради климатските промени
Климатските промени ги направија условите што овозможија сезона на екстремни пожари во западниот дел на Амазон повеќе од 20 пати поверојатни, велат истражувачите, и двојно поверојатни во Грција. Анализата исто така покажа дека пожарите во Канада и Амазон биле поголеми поради климатските промени.
„Минатата година видовме шумски пожари во кои загинаа луѓе, уништија имот и инфраструктура, предизвикаа масовна евакуација, загрози егзистенција и оштети витални екосистеми.
Шумските пожари стануваат се почести и поинтензивни како што климата се загрева, а последиците ги трпат и општеството и животната средина“, вели главниот автор на извештајот Метју Џонс, научен соработник во Центарот за истражување на климатските промени во Тиндал.
„Губењето на резервите на јаглерод од шумите во Канада и Јужна Америка ќе има трајни ефекти врз климата на Земјата“
Научниците предупредија дека губењето на залихите на јаглерод од шумите во Канада и Јужна Америка ќе има трајни ефекти врз климата на Земјата, бидејќи на шумите им требаат децении, па дури и векови за да се опорават од пожарите.
Ослободениот јаглерод ги зголемува атмосферските концентрации на стакленички гасови, за возврат поттикнувајќи повеќе климатски промени. И фреквенцијата и интензитетот на екстремните шумски пожари ќе се зголемат до крајот на векот, особено ако емисиите на стакленички гасови останат високи, велат научниците.
Извештајот е објавен во списанието Earth System Science Data.