Аналитичари велат дека оризот би можел да биде следната цел на протекционизмот на храна во Индија, откако Делхи го ограничи извозот на пченица и шеќер, потег што може да има разорно влијание врз глобалната безбедност на храната бидејќи е важен главен производ.
Ограничувањата на индискиот извоз на пченица и шеќер предизвикаа бранови на глобалните пазари бидејќи тие гледаат ескалација на протекционизмот на храна, преку кој земјите ги задушуваат потоците на локално одгледуваните резерви во светот.
Ваквиот потег на оризот од страна на број 1 извозник во време кога растат цените на земјоделските култури како пченицата и пченката, би се заканило да изгладни милиони и да го зголеми ризикот од инфлација.
„Владата веќе воведе рестрикции за извозот на пченица; само прашање на време е кога ќе може да се разгледаат ограничувањата на извозот на ориз“, изјави за „Блумберг“ Радика Пиплани, економист во Yes Bank Ltd. Предизвикот ќе биде да се види дали таквите ограничувања ќе ги намалат цените на храната и во која временска рамка, додаде таа.
Состојбата со залихите на ориз била разговарана на состанок на меѓуресорска комисија која ги следи цените на основните производи, велат познавачи на оваа проблематика. Но, комисијата одлучи дека засега нема потреба од ограничување на залихите на ориз, бидејќи Индија има огромни резерви, изјави извор на „Блумберг“, кој побара да остане анонимен бидејќи информациите се доверливи.
Портпаролот кој ги претставува и Министерството за трговија и Министерството за храна не одговори веднаш на е-пошта со барање за коментар. Секретарот за храна не одговори веднаш на барањето за коментар.
„Ограничувањето на извозот на ориз е можно“, рече Пурнима Варма, доцент во Центарот за земјоделско управување во Индискиот институт за менаџмент во Ахмедабад. „Владата може да почувствува потреба да ја замени пченицата со ориз за да ја спречи домашната инфлација и да ја заштити безбедноста на храната“, рече таа.
Оризот е тесно поврзан со пченицата во индиската исхрана и во системот за оброци на храна. Владините набавки на пченица за програмата за помош во храна се очекуваат да бидат помалку од половина од пред една година, а властите планираат да дистрибуираат повеќе ориз, зголемувајќи ги очекувањата дека ќе сакаат да обезбедат доволно снабдување со евтин ориз. Индија има резервирано повеќе од доволно ориз и цените се стабилни во последните месеци.
„Овие јавни резерви на ориз се повеќе од доволни за да се задоволат потребите за јавна дистрибуција на земјата, дури и со зголемените оброци на ориз поради преовладувачката ситуација со пченицата“, рече Ширли Мустафа, економист во Организацијата за храна и земјоделство на Обединетите нации.
Оризот е единствената главна житарка, која помага да не се влоши глобалната криза со храна. За разлика од пченицата и пченката, чии цени вртоглаво пораснаа бидејќи војната во Украина го прекина снабдувањето, цените на оризот останаа пониски поради високото производство и постоечките залихи.
Оваа перспектива може да се промени доколку Индија одлучи да го ограничи извозот на ориз. Ова може да ги поттикне другите земји да продолжат со слична програма, како за време на кризата со храна во 2008 година, кога Виетнам исто така ги ограничи резервите на ориз. Азија произведува и троши околу 90% од оризот, а Индија сочинува 40% од светската трговија.
„Залихите на ориз се во изобилство во земјата и нема потреба да се забранува или ограничува извозот“, рече Б.В. Кришна Рао, претседател на Здружението на извозници на ориз. „Ако владата сепак сака да наметне квантитативно ограничување, тоа би можело да биде политички повик, а трговијата ќе го поздрави ова во име на националниот интерес.
Одлуката за ограничување на извозот на ориз ќе зависи од тоа како ќе се развиваат цените во наредните недели, рече Суводип Ракшит, висок економист во Kotak Institutional Equities. Оризот треба да се сее, а производството зависи од временските услови. Ако сезоната на монсуните е нестабилна и цените на оризот се зголемуваат, извозот најверојатно ќе биде ограничен, рече тој.
Извозот на ориз басмати изнесуваше вкупно 3,95 милиони тони во 2021-2022 година, додека залихите на други видови ориз достигнаа 17,26 милиони тони.