Еврозоната се приближува кон додавање на својата 20-та членка откако Хрватска беше оценета дека е во доволно добра форма за да му се приклучи на клубот следната година.
Европската комисија во средата препорача на поранешната југословенска република од 3,9 милиони жители да и се дозволи да ја усвои единствената валута откако ќе утврди дека ги исполнува неопходните барања за прашања како инфлацијата и јавниот долг.
„Помалку од една деценија по пристапувањето во ЕУ, Хрватска сега е подготвена да се приклучи на еврозоната“, рече претседателката на комисијата Урсула фон дер Лејен во изјавата. „Ова ќе ја направи економијата на Хрватска посилна, што ќе донесе придобивки за граѓаните, бизнисите и општеството во целина“.
Останатите влади на Европската унија се очекува да донесат конечна одлука за кандидатурата на земјата во првата половина на јули, соопшти Комисијата. Сè уште треба да се консултираат со Европскиот парламент и со Европската централна банка.
Најновото решение ќе ја направи Хрватска првиот новодојденец по Литванија во 2015 година. Како и балтичката земја, нејзината кандидатура е делумно насочена кон зајакнување на посилните врски со Западот по децениското комунистичко владеење по Втората светска војна. Но, ќе има и економски придобивки, како што се пониски каматни стапки и подобар кредитен рејтинг.
Промената на валутата „ќе биде од корист за граѓаните, бизнисите и државата и ќе ја направи економијата поотпорна на шокови“, рече гувернерот на Хрватската централна банка, Борис Вујичиќ.
Другите источни членки на ЕУ – вклучувајќи ги Бугарија и Романија – се обидуваат да го следат примерот. Но, некои во регионот се помалку нетрпеливи откако ги видоа придобивките од независната монетарна политика по глобалната финансиска криза во 2008 година.
„Освен Хрватска, ниту една од другите земји што се разгледуваат не ги исполнува сите критериуми за економска конвергенција“, рече членот на Извршниот одбор на ЕЦБ, Фабио Панета, пред пратениците на ЕУ во средата. „Овој недостаток на напредок главно се должи на предизвикувачките економски услови. Додека земјите подолго од очекуваното закрепнуваа од шокот од Ковид-19, руската инвазија на Украина ги замати економските перспективи“.
За Хрватска, последната земја што се приклучи на ЕУ во 2013 година, инфлацијата се покажа како најголем предизвик откако војната во Украина доведе до зголемени цени на енергијата и другите стоки. Ова е проблем што ја засега целата еврозона: потрошувачките цени таму скокнаа за рекордни 8,1% во мај.
Комисијата и ЕЦБ во средата потврдија во одделни извештаи дека Хрватска го исполнила условот за стабилност на цените, при што инфлацијата останува доволно во согласност со другите членки на еврото за една година. Сепак, ЕЦБ предупреди дека политичарите мора да останат будни.
„Гледајќи напред, постои загриженост за тоа дали инфлацијата е одржлива на долг рок“, велат од ЕЦБ. Бидејќи хрватските цени и нивоата на БДП се сè уште пониски отколку во останатиот валутен блок, „процесот на достигнување мора да биде поддржан со соодветни политики“ за да се спречи акумулирање на прекумерни ценовни притисоци.
Хрватската централна банка со децении спроведува стабилен курс на куната во однос на еврото и е заклучена во тесна трговска зона откако земјата се приклучи на чекалната за усвојување на единствената валута наречена ЕРМ-2, заедно со Бугарија во 2020 година.
Бидејќи тоа значи ограничен простор за маневрирање во однос на монетарната политика, ЕЦБ ја повика Хрватска да преземе други мерки за економски да го достигне остатокот од еврозоната.
„Хрватска треба да спроведе структурни политики насочени кон поттикнување на потенцијалниот раст и зголемување на конкурентноста на нејзината економија“, се вели во извештајот. Официјалните лица треба да ја зголемат конкуренцијата на пазарите на производи, да ја подобрат ефикасноста на јавната администрација и да ги намалат разликите во работната сила, се вели во извештајот.
Шест земји од ЕУ не се подготвени да го прифатат еврото, според ЕК.
БУГАРИЈА
Законите за централната банка на земјата не се компатибилни со законодавството на еврозоната за Европската централна банка и инфлацијата во Бугарија е превисока. Сепак, таа ги исполнува условите за јавни финансии, девизни курсеви и конвергенција на долгорочните каматни стапки.
ЧЕШКА РЕПУБЛИКА
Законите за централната банка на земјата се некомпатибилни со законодавството на еврозоната за Европската централна банка, нејзината инфлација е превисока и не ги исполнува барањата за девизниот курс. Но, таа ги исполнува критериумите за јавни финансии и долгорочни каматни стапки.
УНГАРИЈА
Законите за централната банка на земјата се некомпатибилни со законодавството на еврозоната за Европската централна банка, нејзината инфлација е превисока и не ги исполнува барањата за девизниот курс. Земјата ги исполнува критериумите за јавни финансии и долгорочни каматни стапки.
ПОЛСКА
Законите за централната банка на земјата се некомпатибилни со законодавството на еврозоната за Европската централна банка, нејзината инфлација е превисока и не ги исполнува барањата за девизниот курс или конвергенцијата на долгорочните каматни стапки. Таа само го исполнува критериумот за јавни финансии.
РОМАНИЈА
Земјата не исполнува ниту еден од критериумите.
ШВЕДСКА
Законите на шведската централна банка се некомпатибилни со законодавството на еврозоната за Европската централна банка и таа не го положи тестот за девизниот курс. Ги исполнува сите други критериуми.