Низ Европската унија, на изборите за Европскиот парламент гласаа 185 милиони гласачи во 27 земји, по што конзервативците се во екстаза.
Политико објави дека Европската народна партија (ЕПП) извојува чиста победа на четиридневните избори што завршија во неделата вечер и ја зајакна својата контрола врз Европскиот парламент и покрај тоа што екстремно десничарските партии остварија големи придобивки во многу земји од ЕУ.
Политичката опција од десниот центар, според неофицијалните резултати, е на пат да има 184 пратеници во Европскиот парламент, што е повеќе од четвртина од вкупно 720 членови на тоа тело.
На веб-страницата на Брисел се наведува дека ЕПП е единствената центристичка партија која добила повеќе гласови на овие избори во споредба со претходните, бидејќи централно-левичарските Социјалисти и Демократи (С&Д) останале на приближно исто ниво, додека либералите од Обнова Европа пратеничката група беа десеткувани на ова гласање.
Од позицијата на моќ што ја освои, ЕПП сега се смета за најквалификувана за одредување на политиката на ЕУ, свртувајќи ја повеќе надесно.
– Ние сме партија на индустријата, ние сме партија на руралните средини, ние сме партија на европските земјоделци – изјави неодамна за Политико Манфред Вебер, шеф на пратеничката група на ЕПП во заминување во Европскиот парламент.
Се наведува дека, иако ЕПП повторно би можела да формира голема коалиција со социјалистите и либералите, оваа партија би можела да преговара и за работно партнерство со партии ориентирани уште повеќе кон десницата за некои прашања, без да ја изгуби врската со своите центристички сојузници. .
Политико наведе пет клучни работи што ги донесоа овие избори за Европскиот парламент:
Голема победа за ултрадесничарите
Исто како што предвидуваа анкетите, екстремно десничарските сили остварија големи придобивки низ ЕУ.
Во Франција, Националниот собир освои речиси една третина од вкупниот број гласови и ја консолидираше позицијата на водечката ултра-националистичка парламентарна група во следното свикување на Европскиот парламент.
Сличен резултат постигнаа и Браќата од Италија на премиерот Ѓорѓе Мелони, партијата која доби повеќе од четвртина од гласовите на италијанските гласачи.
Во новото свикување на Европскиот парламент, двете пратенички групи кои се најдесно ориентирани од сите политички опции, а тоа се европските конзервативци и реформисти (ЕЦР) и „Идентитет и демократија“ (ИД), ќе имаат 131 место во тоа тело.
Тука не се вклучени 15 претставници на Алтернатива за Германија, десет претставници на владејачката унгарска партија Фидес на премиерот Виктор Орбан, шест претставници на полската партија Конфедерација за слобода и независност и тројца од бугарската проруска партија Обнова.
Доколку ултрадесничарите формираат единствена пратеничка група, таа би станала втората најсилна сила во Европскиот парламент, веднаш зад доминантната ЕПП, но тоа сценарио не е баш сигурно со оглед на внатрешните несогласувања.
Тесен пат до победата фон дер Лајен
Резултатите објавени во неделата покажуваат дека Урсула фон дер Лајен, претседателката на Европската комисија, има добри шанси да остане на функцијата, иако тоа не е сосема сигурно.
Доколку ја добие поддршката од лидерите на земјите од ЕУ, тогаш ќе мора да обезбеди потврда од Европскиот парламент.
По изборите во 2019 година, таа беше избрана со гласовите на EPP, S&D и Renew Europe
Истата оваа коалиција би можела во суштина да и обезбеди уште едно парламентарно мнозинство.
Ќе мора добро да внимава колку пратеници ќе има за неа, бидејќи гласањето во Европскиот парламент е тајно.
Пред пет години, кога побара парламентарна поддршка за изборот за претседател на Европската комисија, Фон дер Лајен теоретски можеше да изброи 440 гласови од три центристички парламентарни групи, но само 383 од нив гласаа за неа.
И овој пат овие три пратенички групи ќе имаат повеќе од 400 од вкупно 720 пратеници, што би требало да и биде доволно, но не е сигурно дека сите ќе гласаат за неа, бидејќи дури и некои од националните партии кои ја сочинуваат ЕПП рекоа дека нема да ја поддржат.
Европско зелено со модринки на окот0
Откако Брисел го направи Зелениот договор како главна точка за време на последното петгодишно свикување на Европскиот парламент, гласачите се свртеа против еколошки ориентирани партии и ги избркаа нивните претставници од ова тело.
Најголемите порази на Зелените имаа во Франција и Германија, земји од кои во претходното свикување дојдоа половина од европратениците на оваа политичка опција.
Пратеничката група „Обнови ја Европа“, третиот столб на тричлената голема коалиција која доминираше во Европскиот парламент во последните пет години, доживеа сериозен удар во неделата.
Во Франција, партијата Ренесанса на претседателот Емануел Макрон имплодираше додека гласачите на европските избори ги изразија своите фрустрации од националната влада и гласаа за екстремната десница.
Партијата Граѓани, шпанскиот огранок на Обнови Европа, целосно исчезна и нејзините седум пратенички места ќе ги преземе ЕПП.
Загуби се забележани и кај слични политички опции во Романија, Данска и Естонија.
Иако имаше само околу 14 проценти од претставниците во Европскиот парламент, „Обнови Европа“ делуваше како важна сила во претходното свикување, но сега тешко дека ќе може да го стори тоа, со оглед на тоа што ќе има значително помалку претставници.
Ова е лоша вест за Макрон, кој се надеваше дека со помош на Renew Europe, ќе може да ја протурка својата визија за Европа во Бизел.
Што значи сето ова за националните лидери?
Како што е вообичаено случајот со изборите за Европскиот парламент, Европејците низ ЕУ практично го користеа ова гласање како референдуми насочени против националните влади.
Во Франција, големата победа на ултрадесничарското Национално собрание го принуди претседателот Емануел Макрон да го распушти Националното собрание и да распише предвремени избори.
Негативните резултати на владејачките партии во земји како Германија и Унгарија беа оценети како удари за националните лидери.
Во Данска, социјалдемократите на премиерот Мета Фредериксен успеаја да задржат ист број европратеници на изборите кои се гледаа како референдум за тоа како нејзината центристичка влада б
Во Шпанија не успеа обидот да се претстават изборите за Европскиот парламент како плебисцит на премиерот Педро Санчез.
Неговите социјалисти освоија речиси ист број гласови како и Народната партија, која е централно-десничарска опција, поткопувајќи ги шансите на конзервативците да ја соборат малцинската коалициска влада предводена од Санчез.