Доколку изминатите денови влеговте во продавница со намера да се почестите со чоколадо или некоја друга чоколадна бонбона, најверојатно сте доживеале шок. Чоколади од 85 грама (некогаш 100 грама) се продаваат за над 100 денари.
Иако е лесно да се впери прстот кон трговците и нивните маржи, овој пат виновникот лежи на сосема друго место – недостигот на какао поради болестите предизвикани од климатските промени.
Во текот на изминатите неколку години, екстремните климатски промени ги уништија посевите на какао во Западна Африка, регион кој придонесува околу 80% од глобалното производство на какао. Според извештајот на Меѓународната организација за какао, глобалната понуда ќе падне за околу 11% во текот на оваа сезона (2023/2024).
Како што објасни во својот извештај инвестицискиот гигант Џеј Пи Морган, покрај падот на приносот на какаото, има и „длабоки структурни проблеми кои се рефлектираат во хроничниот недостаток на инвестиции во плантажите за какао“.
– Пазарот на какао е таков што производителот му дава производ со висока вредност на синџирот, а добива најмала вредност во синџирот. Како резултат на тоа, насадите на какао се намалуваат, а сегашните дрвја стареат, вели Трејси Ален, земјоделски стратег во Џеј Пи Морган.
Притоа, тој ги посочува и шпекулациите на инвеститорите на берзите кои ја креваат цената на какаото. Проблемот со понудата се влоши со сувото време во Западна Африка. Ова сега се манифестира во параболичното движење на цените предводено од инвеститорите, посочи Ален, додавајќи дека некомерцијалните инвеститори држат над 60% од фјучерсите и опциите за какао на Њујоршката берза, што е историски максимум.
За две години какаото поскапе за 136%
Од јули 2022 година до февруари 2024 година, цената на какаото порасна за над 136 отсто на светските берзи. Во март тон какао скокна над 10.000 долари за тон, додека во април годинава еден тон какао достигна цена од дури 12.000 долари за тон, покажуваат податоците на „Трејдинг економикс“.
Во моментов, еден тон на берзите чини околу 8.000 американски долари.
Како климатските промени ги уништуваат посевите на какаото?
Како и во случајот со сокот од портокал и кафето, климатскиот феномен „Ел Нино“ предизвика големи горештини и големи промени во врнежите.
Во текот на последниот квартал од минатата година во Западна Африка „настрадаа“ две болести на плантажите со какао во Гана и Брегот на Слоновата Коска (два клучни пазари за производство на суровини). Поради еден од нив, синдромот „црна мешунка“, плодот на какаото многу брзо се стврднува и скапува, а оваа болест се смета за одговорна за неуспехот на посевот.
Меѓутоа, како што Џеј Пи Морган во својот извештај заклучува, цените на какаото ќе паднат бидејќи феноменот „Ел Нино“ ќе се ублажи.