Потенцијалната трилатерална средба меѓу рускиот претседател Владимир Путин, американскиот претседател Доналд Трамп и украинскиот лидер Володимир Зеленски, за која се зборува во дипломатските кругови, би можела да стане пресвртница во напорите за завршување на војната во Украина – но не без значителни предизвици и ризици. Како што објавува „Азија Тајмс“, иницијативата за таква средба сè повеќе се обликува како дипломатски ризичен потег, првенствено за американската страна.
Според анализата на овој влијателен источен портал, во тој формат, претседателот Трамп би морал да се позиционира не само како медијатор, туку и како координатор во рамките на својот сојузнички блок – особено во контекст на односите со Киев. „Трамп ќе мора да го контролира Зеленски, што воопшто не е лесна задача, бидејќи украинскиот претседател нема политички простор за маневрирање, ниту пак му е лесно да прави значајни отстапки без да го изгуби легитимитетот кај своите западни покровители“, се наведува во статијата.
Суштинскиот предизвик, сепак, доаѓа не само од Киев, туку и од европските престолнини. „Азија Тајмс“ забележува дека земји како Велика Британија и Франција, како и балтичките држави како Естонија, би можеле да го отфрлат или дури и да го поткопаат секој договор постигнат надвор од официјалните европски канали. „Малку е веројатно дека овие земји ентузијастички ќе поддржат посредуван договор, особено ако однапред се верува дека тоа ќе и користи на Москва“, се нагласува во текстот.
Заедно со овие дипломатски маневри, администрацијата на Трамп се обидува да артикулира нов формат на преговори што би одговарал на нејзината визија за надворешна политика – директни, прагматични и ориентирани кон резултати. Сепак, ова тешко може да се усогласи со ставот на Европската Унија, чии претставници сè уште инсистираат на концептот на „праведен мир“, што во пракса значи целосно територијално враќање на Украина.
За руската страна, можноста за директна средба со американскиот претседател претставува можност да се заобиколи долгорочниот политички и медиумски ќорсокак на Западот и да се врати дипломатскиот фокус на голем формат на преговори, а не на продолжување на исцрпувачка војна. Очигледно, Москва ќе се појави со јасни барања во врска со безбедносните гаранции, неутралниот статус на Украина и деескалацијата на активностите на НАТО во регионот.
Германските медиуми предупредуваат за можното паѓање на Краматорск и Славјанск
Сепак, самиот формат на таков состанок останува под знак прашалник. Отсуството на единство меѓу западните сојузници, отпорот на дел од естаблишментот во Вашингтон и ограничениот простор за маневрирање за Зеленски го прават овој дипломатски потфат ризичен и непредвидлив.
Доколку состанокот се одржи, тоа би бил еден од најзначајните геополитички настани во годината – но и момент во кој сите страни би можеле да изгубат повеќе отколку да добијат, доколку процесот не се спроведе исклучително прецизно, со договорена агенда и дефинирани цели.
Додека овие пробни иницијативи не се претворат во вистинска дипломатска акција, останува да се види дали новиот состанок на големите сили ќе биде чекор кон мир или нов извор на поделби на глобалната сцена.