Највисокиот суд на Обединетите нации (ОН) на 19 јули соопшти дека израелската окупација на палестинските територии и населби е незаконска и дека Израел треба да се повлече што е можно поскоро.
Советодавното мислење на судиите на Меѓународниот суд на правдата, познат како Светски суд, не е обврзувачко, но има тежина според меѓународното право и може да ја ослаби поддршката за Израел, пренесува Ројтерс.
„Израелските населби на Западниот Брег и Источен Ерусалим, и режимот поврзан со нив, беа воспоставени и одржувани со кршење на меѓународното право“, рече претседателот на Меѓународниот суд на правдата, Наваф Салам, читајќи ги наодите на 15-члената комисија.
Судот рече дека обврските на Израел вклучуваат плаќање на компензација за штетата и „евакуација на сите доселеници од постоечките населби“.
Израел го отфрли мислењето на судот
Во брзата реакција, израелското Министерство за надворешни работи го отфрли мислењето на Меѓународниот суд на правдата како „фундаментално погрешно“ и еднострано и го повтори својот став дека политичко решение во регионот може да се постигне само преку преговори.
„Еврејската нација не може да биде окупатор во својата земја“, се вели во соопштението од кабинетот на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху.
Мислењето ги налути и доселениците на Западниот Брег, но и политичарите како министерот за финансии Безалел Смотрич, чија националистичка верска партија е блиска до движењето на доселениците и кој самиот живее во населба на Западниот Брег.
„Одговор на Хаг – суверенитет сега“, рече тој во објава на платформата „Х“, во очигледен апел Западниот Брег да биде формално припоен од Израел.
Мислењето на Меѓународниот суд на правдата, исто така, утврди дека Советот за безбедност на ОН, Генералното собрание и сите држави имаат обврска да не ја признаат окупацијата како легална или да „обезбедат помош“ за одржување на присуството на Израел на окупираните територии.
Палестинското Министерство за надворешни работи го нарече мислењето „историско“ и ги повика државите да го почитуваат.
„Нема никакво помагање. Нема соучесништво. Нема пари, оружје, трговија… нема какви било активности за поддршка на нелегалната окупација на Израел“, рече палестинскиот министер за надворешни работи Ријад ал Малики пред судот во Хаг.
Случајот произлегува од барањето за правно мислење од 2022 година од страна на Генералното собрание на ОН, пред војната во Газа која започна во октомври.
Израел го освои Западниот Брег, Појасот Газа и Источен Ерусалим – области на историската Палестина што Палестинците ги сакаат за држава – во војната на Блискиот Исток во 1967 година и оттогаш изгради населби на Западниот Брег и постојано ги проширува.
Израелските лидери тврдат дека териториите не се легално окупирани бидејќи се на спорна територија, но Обединетите нации и поголемиот дел од меѓународната заедница ги сметаат за окупирана територија.
Во февруари, повеќе од 50 земји ги презентираа своите позиции пред судот, а палестинските претставници побараа од судот да утврди дека Израел мора да се повлече од сите окупирани територии и да ги растури илегалните населби.
Израел не учествуваше во усните аргументи, но поднесе писмена изјава во која му кажа на судот дека издавањето советодавно мислење би било „штетно“ за напорите за решавање на израелско-палестинскиот конфликт.
Повеќето земји-учеснички побараа од судот да ја прогласи окупацијата за нелегална, додека неколку, вклучително и Канада и Британија, тврдеа дека треба да одбие да издаде советодавно мислење.
Соединетите Американски Држави се најголемиот воен сојузник и поддржувач на Израел и побараа од судот да не нареди безусловно повлекување на израелските сили од палестинските територии.
Ставот на САД беше дека судот не треба да донесе никаква одлука што би можела да им наштети на преговорите за решение за две држави засновано на принципот „земја за мир“.
Во 2004 година, Меѓународниот суд издаде советодавна одлука дека тампон зоната на Израел околу поголемиот дел од Западниот Брег е нелегална и дека израелските населби се основани со кршење на меѓународното право. Израел ја отфрли пресудата.
Јужноафриканската Република го обвини Израел за геноцид врз Палестинците во Газа пред Меѓународниот суд на правдата.