Глобалниот бруто домашен производ најверојатно ќе порасне за 4,1% оваа година, што е намалување од 4,3% во јуни, објави Светска банка во својот шестмесечен извештај за глобалните економски изгледи. До 2023 година, годишното производство се очекува да остане под трендот пред пандемијата во сите региони во развој, додека во развиените економии се очекува јазот да се намали, се вели во извештајот.
Организацијата со седиште во Вашингтон предвидува значително забавување на глобалниот економски раст од 5,5% во 2021 година на 4,1% во 2022 година и 3,2% во 2023 година.
На посиромашните земји во развој веројатно ќе им треба побрзо ослободување од долгот на Г-20, рече Светската банка, бидејќи сè повеќе од нив се притиснати од растечката задолженост и забавувањето на растот.
„Растечката пандемија, намалената политичка поддршка и континуираните тешкотии во синџирот на снабдување ќе доведат до послабо од очекуваното закрепнување на глобалната економија во 2022 година, по минатогодишниот најбрз раст од рецесијата во последните осум децении“ , велат од Светската банка, цитирани од „Блумберг“.
Умерено темпо
„Во моментов има сериозно доцнење“, изјави за „Блумберг“ Ајхан Косе, главен економист на Групата за перспективи во институцијата. Светската економија „практично се наоѓа на два различни колосеци: напредните економии летаат нагоре, а новите пазари и економиите во развој летаат надолу и заостануваат“.
Рецесијата на пандемијата во 2020 година остави половина од земјите со ниски приходи во тешкотии или со висок ризик од проблеми со долгот, се вели во извештајот на Светската банка.
Во извештајот се забележува дека нивоата на долг во економиите во развој се зголемиле со најбрзо темпо во последните три децении, и иако се очекува растот во земјите со ниски приходи да се зголеми во 2022 година на 4,9%, а во 2023 година – до 5,9%, се предвидува дека оваа година, во половина од нив, приходот по глава на жител ќе остане под нивото пред пандемијата.
„Веројатно ќе биде потребно натамошно олеснување на долгот доколку растот остане слаб и глобалната заедница треба да биде подготвена да го обезбеди на фер, но ефикасен начин“, се заклучува во извештајот на Светска банка.
Заедничката рамка на Г20, лансирана во ноември 2020 година, има за цел да обезбеди олеснување на долгот главно со продолжување на рокот на достасување и намалување на каматните стапки за земјите што ги исполнуваат условите за мораториум на долгот според Иницијативата за долг (Debt Service Suspension Initiative – DSSI). Сепак, напредокот е бавен.
„За да биде ефективна, рамката мора да обезбеди побрзо олеснување на долгот – првата земја што побара третман според рамката го поднесе барањето во јануари 2021 година и процесот сè уште не е завршен“, се вели во извештајот.
Формализирањето на имплементацијата со јасен распоред и транспарентни правила би можело да помогне да се забрза процесот, а земјите должници треба да спроведуваат политики за зајакнување на фискалните рамки и зголемување на транспарентноста на долгот, соопшти Светска банка.
Високите и зголемени нивоа на долг, исто така, значат дека пазарите и институциите се сè поранливи на финансиски стрес, особено во земјите каде слабите фискални позиции и високиот државен долг оставаат многу помалку можности за ефективно реагирање.
Светската банка го привлече вниманието на Кина, каде финансискиот стрес може да предизвика хаотично намалување на долгот во секторот на недвижности.
„Турбулентна епизода на задолженост може да предизвика одржлив пад во секторот на недвижности со значителни несакани ефекти за економијата во целина – пониски цени на куќите, опаѓање на богатството на домаќинствата и остар пад на приходите на локалната власт“, се вели во извештајот.
Продолжен подем
Глобалната перспектива е помрачена од она што претседателот на Светска банка, Дејвид Малпас го нарече „екстремна несигурност“. Ризиците за влошување на ситуацијата вклучуваат продолжување на епидемиите на Ковид-19, можност за неконтролирана инфлација и финансиски стрес во контекст на рекордно високи нивоа на долгови, соопшти банката.
Во развиените економии, високите нивоа на вакцинација и значителната фискална поддршка помогнаа да се ублажат некои од негативните економски ефекти од пандемијата. Спротивно на тоа, темпото на закрепнување во земјите во развој дополнително е забавено поради намалувањето на политичката поддршка и заострувањето на условите за финансирање.
Дел за податоците
Банката ја намали прогнозата за американската економија оваа година за половина процентен поен на 3,7% и ја намали прогнозата за економската експанзија на Кина за 0,3 процентни поени на 5,1%;
Иако прогнозите за раст за новите пазари и земјите во развој се само малку пониски од претходните прогнози, ова ги прикрива значајните разлики меѓу регионите, велат од банката. Падовите во Европа, Централна Азија, Латинска Америка и Карибите поради побрзото елиминирање на политичката поддршка беа придружени со зголемувања на Блискиот Исток, Северна Африка и Субсахарска Африка во услови на повисоки приходи од очекуваните.
Во 2023 година, новите пазари и земјите во развој се очекува да претрпат „значителна штета“, при што вкупното производство е 4% под трендот пред пандемијата. Во кревките и земјите во развој погодени од конфликти, производството следната година ќе биде 7% пониско отколку пред вирусот, „бидејќи тие се соочуваат со зголемена неизвесност поради безбедносни грижи, слаби инвестициски изгледи и анемичен напредок во вакцинацијата“, велат од банката.