Истражувањето во изминатите 12 месеци покажува три јасни фактори поврзани со поздрав и подолг живот: исхрана, вежбање и социјален живот.
Кога станува збор за исхраната, научниците велат дека помалку консумирање црвено месо, избегнување сол и доследно конзумирање на медитеранската исхрана е патот до долговечноста.
Потоа, тука е физичката активност: дури и секојдневната прошетка може да го продолжи животот, покажуваат истражувањата.
Конечно, грижата за вашиот социјален живот е исто така важна за долговечноста: луѓето кои се хронично осамени и оние кои се социјално изолирани се соочуваат со поголем ризик од рана смрт, покажува се поголем број научни докази.
Донесувањето здрави одлуки за овие три фактори може да биде клучно за подолг и подобар квалитет на живот, а бидејќи никогаш не е доцна да започнете да правите позитивни промени
Како исхраната може да го продолжи животот?
Одамна е јасно дека исхраната е клучна за сите аспекти на здравјето, а има се поголем број истражувања кои покажуваат дека одредени диети може да ја зголемат долговечноста.
Меѓу овие студии, многумина го поврзуваат консумирањето црвено месо со развојот на неколку хронични состојби, вклучително и рак на дебелото црево и други видови на рак, дијабетес тип 2, кардиоваскуларни болести и деменција.
Затоа, веројатно не е изненадување што истражувањето објавено минатиот април покажа дека замената на црвеното месо во исхраната, како што е говедското, со риба може да спречи меѓу 500.000 и 750.000 смртни случаи.
Друго важно прашање за здрава исхрана е количината на сол во храната – поретко застапената кујнска сол може да помогне да се намали ризикот од смрт од кардиоваскуларни болести, како и смрт од сите причини.
Преглед на докази објавени во списанието „Нутриенти“ во август 2024 година, покажува дека наизменичното постење, медитеранската диета и кетогената (кето) диета имаат придобивки во однос на забавување на процесот на стареење. Според експертите, се чини дека овие диети имаат позитивен ефект врз механизмите на телото поврзани со обновувањето на клетките и метаболизмот.
– Препорачувам зеленчук, овошје, скроб – како интегрални житарки, мешунки и компири, како и посни протеини, масни риби и растителни масти како јаткасти плодови, семки, авокадо, маслинки и маслиново масло. Јадете помалку ултра-обработена храна, како и помалку масно месо вклучувајќи сланина и колбаси, помалку шеќер и други рафинирани јаглехидрати, советува Моли Рапозо, диететичар, нутриционист од Калифорнија.
Вежбањето го забавува стареењето
Друга клучна навика за долговечност, како што повеќепати покажале истражувањата, е физичката активност.
Една неодамнешна студија покажа дека ако поединци постари од 40 години пешачат секој ден, би можеле да го продолжат својот животен век за пет години.
– Овие здравствени придобивки се најзначајни за лицата кои инаку се физички неактивни, бидејќи дури и мало зголемување на физичката активност значително го намалува ризикот од незаразни болести и прерана смрт, вели Рајан Глат, виш тренер за здравје на мозокот од Калифорнија.
Физичката активност ја зачувува густината на коските, ја подобрува силата, ги намалува телесните масти и го подобрува кардиоваскуларното здравје. Исто така, може да доведе до подобрување на расположението и когнитивните функции.
Повеќе вежбање е поврзано со помало оштетување на ДНК во клетките што ги обложуваат крвните садови, според истражувањето на животински модели презентирани на американскиот самит за физиологија во Лонг Бич, Калифорнија. Ова, според студијата, може да објасни како аеробното вежбање помага во заштитата на кардиоваскуларното здравје.
Вежбањето исто така може да помогне да се промени текот на стареењето со намалување на акумулацијата на маснотии во мускулното ткиво, според истражувањето спроведено и кај моделите на глувци и кај луѓето, чии резултати беа објавени во списанието „Nature Aging Trusted Source“ во април 2024 година.
Активниот социјален живот е клучот за долговечноста
Истражувањата постојано покажуваат дека квалитетот на социјалниот живот е исто така фактор за долговечноста. Постојат многу научни докази кои ја поврзуваат осаменоста со поголем ризик од хронични болести и рана смрт, а неодамнешните студии се додадоа на овие докази.
Студијата објавена ова лето во списанието „The Lancet’s eClinical Medicine“ покажа дека постарите луѓе кои се чувствуваат хронично осамено се соочуваат со зголемен ризик од мозочен удар.
Поточно, учесниците во студијата кои пријавиле дека се чувствуваат осамени имале 25 отсто поголем ризик од мозочен удар, во споредба со врсниците кои имале позначаен социјален живот.
Во една студија објавена на почетокот на минатата година во списанието „JAMA Network Open“, беше заклучено дека намалувањето на социјалната изолација може да го намали ризикот од смртност.