Големиот руски напад врз Украина започна пред речиси три години и тоа се разбира имаше огромно влијание врз економијата на земјата. Економијата и пазарот на труд се во фаза на распаѓање бидејќи војната, која не се очекува наскоро да заврши, освен уништување, ранети луѓе и бегство од земјата, однесе многу животи, што за индустријата значи борба за работниците, а ги има сè помалку.
Техничкиот менаџер Олександер Милевски е еден од 60-те висококвалификувани експерти од вкупно 220 вработени во производствената хала на „Биомедскло“ во Житомир. За нејзината работа важни се машинските инженери, електроинженерите, како и електричарите и ИТ-програмерите, а нив ги нема ниту за лек пишува Тагесшау.
Рускиот напад на 24 февруари 2022 година беше значаен пресврт за Биомедскло во секоја смисла бидејќи значеше мобилизација, па следниот ден десет отсто од вработените мажи се приклучија на војската.
„Губиме младите генерации“
„Изгубивме двајца работници“, вели менаџерот на фабриката Биомедскло, Јоанис Патринос. И двајцата беа многу талентирани инженери“, рече раководителот за човечки ресурси и додаде: „За жал, губиме млади генерации“.
Обуката на специјалисти за индустријата за стакло траеше и до пет години, но сега обуката е забрзана поради недостиг на луѓе.
„Предизвик за целата земја“
За жал, ниту една индустрија во Украина во моментов не е поштедена. Проблем со пополнување на работните места има и Максим Шеремет, директор на украински синџир супермаркети.
Пандемијата доволно ги потресе и светскиот и украинскиот пазар, а војната што избувна беше „шлагот на тортата“, па сега многу компании се борат со недостиг на работна сила и очајно бараат начини да најдат луѓе.
„Но, конкуренцијата бара и луѓе“, вели Шеремет, „не ни недостасува само кадар тоа е предизвик за целата земја“.
Како компанија која продава сè, од намирници, храна за мачки и растенија, до генератори, на педесет проценти од вработените кои се обврзани да служат воен рок им е дозволено да бидат отпуштени од војска, па така од 38.000 вработени, 11.000 од нив се предмет до воена служба, а околу 2.500 се ослободени, според Шеремет. „Но, државата постојано ги менува условите – денес работи, утре нема“, рече тој.
Беа мобилизирани околу четвртина од регрутите. Тие се уште земаат плата и гарантирано ќе се вратат доколку го преживеат фронтот и не бидат сериозно повредени. Некои се демобилизирани, но само 40 отсто се работоспособни, додека 60 отсто од нив имаат потреба од подолга рехабилитација, а пет отсто никогаш не се враќаат.
Милиони луѓе недостасуваат на пазарот на трудот
Според УНХЦР, околу седум милиони луѓе надвор од Украина се регистрирани како бегалци, повеќето од нив во Европа. Стотици илјади служат во украинската армија, а околу шест милиони од нив, според проценките, мора да живеат на украинските територии под руска окупација, од кои 1,5 милиони се деца.
Од Министерството за економија проценуваат дека им недостигаат и до пет милиони работници. Порано работодавачите можеа да избираат, но сега се борат за нив.
Ситуацијата е особено тешка во источните региони, на првата линија на фронтот. На пример, во Херсон има само 15 отсто слободни работни места во споредба со периодот пред руската инвазија, а во регионот Харков помалку од половина. Покрај тоа, компаниите се преселија во западна Украина, а сега таму има повеќе работа отколку пред војната.